KAMU YARARINA OLAN DERNEKLER
KAMU YARARINA OLAN DERNEKLER
Soru … : Kamu yararına çalışan dernek ne demektir? Hangi dernekler kamu yararına çalışan dernek statüsündedir?
Cevap ….: Kamu yararına çalışan dernekler, ilgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilir. Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için, en az bir yıldan beri faaliyette bulunması ve derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek üzere giriştiği faaliyetlerin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olması şarttır. (Dernekler Kanunu Madde 27)
Soru: Kamu yararı için aranacak şartlar nelerdir?
Cevap: Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak için derneğin;
- En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
- Son bir yıl içindeki, 2005 yılı için belirlenen tutar olan 50.000.-YTL’sını geçen alım ve satım işlemlerinin rekabet koşullarına uygun yapılması,
- Amacı ve gerçekleştirdiği faaliyetlerin, üyelerinin dışında yerel veya ulusal düzeyde toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması,
- Yıl içinde elde ettiği gelirin en az yarısının bu amaçla harcanması,
- Sahip olduğu mal varlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde belirtilen amacı gerçekleştirecek düzeyde olması gerekir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 49)
Soru: Kamu yararına dernek olmak için hangi evraklarla nereye müracaat etmek gerekir?
Cevap: – Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak isteyen dernekler, aşağıda belirtilen ekleri ile birlikte başvurularını mülki idare amirliğine yaparlar.
- Derneğin kamu yararı yönünden; faaliyeti, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapması düşünülen işler hakkındaki rapor
- Derneğin taşınır ve taşınmaz mallarının listesi,
- Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için yönetim kurulunun aldığı karar örneği (Dernekler Yönetmeliği Madde 50)
Soru: Kamu yararı dernek olmamız için müracaatımızdan sonra işleyiş nasıl devam eder?
Cevap: Madde 51- Kamu yararına çalışan derneklerden sayılma istekleri, valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde Bakanlığa gönderilir. Valilik görüşünde derneğin amacının ve faaliyetlerinin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olup olmadığı ve kamu yararına çalışan derneklerden sayılıp sayılamayacağı açıkça belirtilir.
İlgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının da görüşü alındıktan sonra, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile dernek, kamu yararına çalışan derneklerden sayılır.
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmaya ilişkin karar Bakanlıkça ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir. Başvurusu reddedilenler buna ilişkin gerekçe ile birlikte ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 51)
Soru: Kamu yararı dernek olmak için Maliye Bakanlığı nelere dikkat eder?
Cevap: Maliye Bakanlığınca bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için;
- Dernek tüzüğünde amaç olarak belirlenen faaliyetlerin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte (kamu hizmeti niteliğinde olması) ve ölçüde olması,
- Yıl içinde elde edilen gelirlerin en az üçte ikisinin dernek amaçlarına harcanacağı hususuna tüzükte yer verilmesi,
- Derneğin amaç edindiği hizmetlerin herkesin yararına açık olacağının, belli bir yöre veya kitleye hizmetle sınırlı olmadığının tüzükte yazılı bulunması,
- Yukarıdaki maddelerde belirtilen hususların en az son iki yılda fiilen gerçekleştirilmiş olması,
- Derneğin sahip olduğu malvarlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde amaç edindiği hizmetleri gerçekleştirecek düzeyde olması (2, 4 ve 15 numaralı Kurumlar Vergisi Sirküleri)
Soru: Kamuya Yararlı Dernek Vasfının Kaybedilmesi nasıl tespit edilir ?
Cevap: Kamuya yararlı dernekler en az iki yılda bir denetlenmektedir. Yapılan bu denetimlerde derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsüne ilişkin niteliklerini devam ettirip ettirmediğine de bakılmaktadır.
Yapılan denetim neticesinde derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsünü kaybettiğine ilişkin sonuçlara ulaşıldığı takdirde İçişleri Bakanlığı; Maliye Bakanlığının ve varsa ilgili diğer bakanlıkların görüşünü alarak, derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsünün kaldırılmasını Bakanlar Kuruluna teklif eder. İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla kamu yararına çalışan derneklerden sayılma kararı iptal edilen dernek, İçişleri Bakanlığınca ilgili valiliğe bildirilir ve karar valilik tarafından ilgili derneğe tebliğ edilir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 52)
Soru: Kamu yararı dernek vasfını elde etmememiz halinde eksiklerimizi tamamlarsak ne zaman mümkün olur?
Cevap: Kamu yararı dernek nitelikleri taşımadığı tespit edilen dernekler, kamu yararı kararı için, bu tespitin yapıldığı tarihten itibaren üç yıl geçmeden önce yeniden başvuramaz
Soru : Kamuya Yararlı Derneklere Yapılacak Bağış ve Yardımlar İndirim konusu yapılabilir mi?
Cevap: Kamu yararına çalışan derneklere makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere indirim yapılır. (Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu, Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesi)