GENEL

Kitabın Adı                :  500 Soru 500 Cevap ile

A’ dan Z’ ye Dernekçilik

Yazar                           :   Tuncer DAĞ

Kitabın Türü             ;  1. Basım

Editör                           :   Mustafa Küpeli

Yayına Hazırlayan  :  Birikim Yayınları

Kapak Grafik               :

Baskı                             : Aykut Basım:

Mezarlık Üstü Cad. No: 24/26 Fruzköy-Avcılar/İstanbul

 

Tüm Yayın hakları gizlidir

İSMN No:

 

 

Adres: İnönü Mahallesi 364. Sokak No 6 Esenyurt – İstanbul

Tel     ; 0212 4502030  – Fax: 0212 5967376

e-mail: tuncerdag75@hotmail.com

www.tuncerdag.com

 

İ Ç İ N D E K İ L E R

 

Soru Başlıkları                                                           Sayfa                    Tanımlar                                                                     9                      İstatistik Bilgiler                                                      11                      Hukuki Durum                                                        16                          Kuruluşlar                                                                 18                                     Tüzük                                                                        35                      Üyelikler, Toplantılar ve

Dernek Organları                                                    38

Defter ve Belgeler                                                   60

Beyanname ve Bildirimler                                    71

Aidat- Bağış – Yardım – Gider                            74

Faaliyet ve Etkinlikler                                           89

Kamu Yararına Olan Dernekler                          91

Lokal                                                                        94

İktisadi İşletme                                                     104

Gıda Bankacılığı                                                                 113

Sandık                                                                    119

Gayrimenkul Alımı, Satımı ve Yerleşim Yeri 125

Projeler                                                                   131

Cezalar                                                                   139

Derneklerin Vergilendirilmesi                              143

Denetimler                                                             156

Derneklerin Kapanması ve Tasfiye                  167

 

 

  

GİRİŞ

Dernekçilik konusunda uzmanlığı ile bilinen Mali Müşavir Tuncer Dağ 2012 yılında çıkarmış olduğu 432 sayfada oluşan “Dernekler ve Yasal Sorumlulukları” isimli kitabında sonra ikinci kitabı olan “500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” kaynak kitap ile dernekçilik konusunda bilinmesi gereken tüm hususlar kısa ve anlaşılır bir şekilde açıklanmıştır.

“500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” isimli Kitabin içinde

  • Dernek ve Dernekçilik kapsamında bulunan üst ve alt kuruluşların tanımları,
  • Dernekçilik ile alakalı İstatistiki  Bilgileri,
  • Derneklerin Hukuki Durumları,
  • Derneklerin üst ve alt birimlerinin kuruluşları,
  • Derneklerin üst ve alt kuruluşlara ait tüzükler,
  • Derneklere ait üyeliklerin nasıl yapılacağı ve takip edilecek yollar,
  • Deneklere ait toplantıların yapılış şekli,
  • Dernek Organlarının seçim yöntemleri,
  • Derneklerin kullanması gereken Defter ve Belgeler,
  • Derneklerin vermesi gereken Beyanname ve Bildirimler,
  • Derneklerin Aidat- Bağış ve Yardım toplama yöntemleri,
  • Derneklerin gider işlemleri
  • Derneklerin gerçekleştireceği faaliyet ve etkinliklerde izleyecekleri yollar.
  • Kamu Yararına Olan Derneklerin durumları
  • Derneklere ait lokallerin açılması ve izlenecek yollar
  • Derneklere ait İktisadi İşletmelerin açılması,
  • Gıda Bankacılığı,
  • Sandık,
  • Gayrimenkul Alımı, Satımı ve Yerleşim Yeri,
  • Projeler,
  • Cezalar,
  • Derneklerin Vergilendirilmesi,
  • Denetimler,
  • Derneklerin Kapanması ve Tasfiye işlemleri olmak üzere 21 başlık altında toplanmıştır.

 

 

 

 

  

“500 Soru 500 Cevap ile

A’ dan Z’ ye Dernekçilik”

Sivil Toplum Kuruluşlarının, demokratik sistemler içinde vazgeçilmez temel unsurlardan biri olduğunu ve devletin ulaşamadığı noktalarda örgütlenerek toplumsal sorunlara çözüm bulabilmek için çalışma içerisinde bulunan Türkiye, Sivil Toplum Kuruluşları noktasında pekte başarılı olduğu söylenemez.

Küreselleşme süreçlerinin yoğunlaştığı günümüz toplumu ekonomik, sosyal ve siyasal anlamda bir dönüşüm yaşamaktadır.

Sistemin pençesinde sürekli baskı altında olan derneklerinin  %90’ı kurulurken internetten bir başka derneğin tüzüğünü indirerek yola çıkması, bizzat yazılmayan  ve tartışılmayan tüzüğü Dernek yönetim kurulu üyelerinin çoğu da okumadığı için Derneğin kuruluş amacını bile bilmeden işe başlamaları derneklerin sürekli önemsizleştirildiği bir dönemi yaşıyoruz.

Dernekçilerin bilgi sahibi olmaları   ve  başarılı olabilmeleri  için adeta imdada yetişen 30 yıldır Derneklerin örgütlenmesine yoğun çaba harcayan sivil toplum örgütlerinin tecrübeli ismi Yazar Tuncer Dağ’ın hazırladığı “500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” adlı Kitabı  dernek yöneticileri ve kamu görevlileri için temel kaynak niteliğindedir.

Sivil toplum örgütlerinin görev, sorumluluk ve yetkilerinin neler olduğunu ve bunların nasıl hareket  etmesi gerektiğinin açıklığa kavuşturulması için genel bir çerçevede  inceleyen   “500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” adlı kaynak kitap, Sivil toplum örgütlerinin son yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen teknolojik gelişmelerin de yarattığı ivmelerle uluslararası alanlarda da faaliyetlerinde soru cevap şeklinde açıklık getirilmiştir

2012 Dernekler ve Yasal Sorumlulukları adlı 435 sayfalık kitabıyla Sivil toplum örgütlerinin bütün sorunlarını ve yasal hakların anlatan kitabiyle Sivil toplum örgütlerine önemli bilgiler aktaran Yazar Mali Müşavir Yazan Tuncer Dağ, 2015 yılında 500 soru 500 cevap “Derneklerin Seyir Defteri” adlı ikinci kitabıyla sivil toplum örgütlerinin son çıkan yasalar çerçevesinde önemli bilgi tazelemesine vesile olacak önemli bir kaynaktır.

Siyasal Birikim Yayınlarında çıkan 176 sayfalık 500 soru 500 cevapla biri sürü bilinmezi aydınlatacak olan “500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” adlı kitap gerek Devlete gerek STK’lara önemli bir kaynak kitabı olacaktır.

Türkiye’deki Sivil Toplum Örgütlerinde bilgi Tazelemek

 

Türkiye’de Sivil toplumların bilgilendirilmesi için bu ikinci önemli kaynak kitabını  çıkarmak için büyük bir çaba harcayan Yazar Tuncer Dağ; derneklerin kuruluş sürecini sorularla masaya yatırırken Cevaplarla sivil toplum örgütlerinin bilgilendirilmesinde önemli bir çığır açtı diyebiliriz

Yaşamımızda her türlü olumsuz faktörün yanında sivil toplum kuruluşlarının neleri “sorun” olarak gördüğü, “çözüm” için neler öngördüklerini, etkin ve hızlı bir şekilde 500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik kitabıyla sorunların rahatlıkla aydınlatılacağını hep birlikte göreceğiz.

500 Soru 500 Cevap ile A’ dan Z’ ye Dernekçilik” Kitabı’nda sivil toplum örgütlerinin yapacağı yapamayacağı hayata geçirebileceği yerel ve uluslar arası projelerin sınırlarının genişliğini bütün açıklığıyla gözler önüne seriyor

 

Yazarı kısaca tanıyalım

 

1964 yılında Ardahan İli Göle İlçesi Serinçayır köyünde dünyaya gelen,  genç yaşta toplumla iç içe olan, 1981 yılında Kars İli Göle ilçesi Serinçayır köyünde Azim Spor’ u kuran,  daha sonra göç ettiği İstanbul’da  sivil toplum öyküsünü başlatan yazar Tuncer Dağ; 500’e yakın Sivil toplum örgütünün kuruluşuna imza atmanın yanı sıra Sivil Toplum Örgütlerinde önemli görevler almıştır..

1988 Yılında Kentin kenar varoşlarına tutunan yöresel hemşerilerinin örgütlenmesini yapmaya başlarken Kars İli Göle ilçesi Serinçayır Köyü Kültür ve Dayanışma Derneğini kurarak Ardahanlıların, Gölelilerin İstanbul’da ilk örgütlülük sürecini başlatan Yazar Tuncer Dağ; bu örgütlülük ilişkilerini hızla hemşehrilerine yaymış, bu nedenle Serinçayır derneğinden sonra 1988 yılında Ardahan ve Çevre İlçeler Derneği kurulmuş, 1989 yılında Göle Köprülü Beldesi Kültür ve Dayanışma Derneği, 1990 yılında Kars ili Göle ilçe derneği kurulmuştur.  Göle ilçe derneğinin daha da güçlenmesi için ilk göz ağrısı Serinçayır derneğini kapatarak Göle ilçe derneğiyle birleştirip hemşerilerinin gurbette birbirlerine sımsıkı sarılıp güçlü bir lobi olmalarına zemin hazırlamıştır.

Anadolu’nun beşiği Esenyurt’ta  35 il deneğini bir birlik adı altında kurarak örgütlü yaşamda değişim sürecini belli noktalara taşımış daha doğrusu “denge politikası” üretip kent kimliğinin ve kimlikli bir  kentin oluşmasında önemli mesafelerin alınmasında önderlik yapmıştır, İstanbul’da STÖ ile iç içe olan Yazar Turcer Dağ sırasıyla Yeşil Esenyurt Spor Kulübü Başkan Yardımcılığı, Alparslan İlkokulu Dernek Başkanlığı, Göle İlçesi Dernek Başkanlığı, Büyükçekmece Mali Müşavirler Birliği Başkanlığı, İstanbul Ardahanlılar Kültür Evi Derneği Başkanlığı, Esenyurt Kent Konseyi Başkanlığı, Esenyurt İl Dernekleri Birliği Başkanlığı gibi görevlerde yaratıcı rolünü hiç bırakmamıştır.

2004 yılından sonra 5253 yasa kapsamında birkaç hemşerilik kimliğinin bir arada harmanlanıp birlikte hareket etmesi için 15 federasyon kurarak Konfederasyon kültürünün derneklere ulaşmasında bir köprü görevi üstlenirken yöre dernekçiliğini ön planda tutmak için yoğun çaba gösterirken Bir sivil toplum Örgüt Doktoru görevini layıkıyla yapmıştır.

Mali Müşavirliğin yanı sıra şair ve yazar da olan Tuncer Dağ’ın 3000 dolayında yayınlanmış araştırma ve makaleleri yayınlanmıştır. İlk kitabi olan “ŞİİRLERİM HAYATIMDIR”, şiir kitabında hep memleketini konu etmiştir.

Göçün acımasızlığını zalimliğini göçten sonra metropollerde ki varoşlarda yeni bir kimliğe bürünürken kaybolan insan serüvenini, anılarını “HASRET EMMİ”  kitabında toplayıp sonra bir tiyatroyla Türk halkının karşısına çıkan Yazar  Tuncer Dağ’ın “HASRET EMMİ” tiyatrosu 2011 yılında uluslararası ödül almak için aday olmasında liderlik görevini layıkıyla yerine getirmiştir.

35 yıllık STÖ özerine yoğunlaşan Yazar Tuncer Dağ;  bilgi birikimini 2012 yılında “DERNEKLER VE YASAL SORUMLULUKLARI” adlı 435 sayfalık kitabı STK’lara önemli bir kaynak oldu

Yazarın asıl amacı; dernekçilik hakkında karanlığa kurşun atanların önüne dernekçiliğin tarihsel sürecini anlatan,  herkesin ihtiyaç duyacağı bir yoğunlukta hazırlanmış olan bu eseri geçmişi geleceğe zincirle bağlayarak Sivil Toplumun Türkiye’deki önemini bir kez daha ortaya koymak olmuştur.

Dilimin döndüğü kadar Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinin önemini ve kitabı yazan, bir Sivil Toplum Örgüt Doktoru Tuncer Dağ’ın emeğini anlattım. Son söz okuyucuların, iyi okumalar.

Mustafa Küpeli

Gazeteci Yazar

 

 

 

TANIMLAR

 

Soru: Dernek Nedir?

Cevap: Dernek, kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.

 

Soru: Federasyon Nedir?

Cevap: Kuruluş amaçları aynı olan derneklerin  bir araya gelerek kurdukları üst birliktir.

 

Soru: Konfederasyon Nedir?

Cevap:  Kuruluş amaçları aynı olan federasyonların bir araya gelmesi ile kurulan üst birliktir.

 

Soru: Platform Nedir?

Cevap: Dernekler amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere ve yetkili organlarının kararı ile kurulan oluşumdur.

 

Soru: Sandık Nedir?

Cevap:  Dernekler; üyelerine kar payı dağıtmamak, gelir, faiz veya başka adlarla üyelerine para aktarmamak şartıyla, üyelerinin yiyecek, giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve hizmetlerle kısa vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile kurulan oluşumdur.

 

Soru: Lokal Nedir?

Cevap:  Lokal, dernek üyelerinin soysal ihtiyaçlarını karşılamak üzere mülki idare amirinin izni ile açılan tesistir

 

Soru: Şube Nedir?

Cevap: Dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt birimdir.

Soru: Temsilcilik Nedir?

Cevap: Dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği ve bünyesinde organları bulunmayan alt birimdir

 

Soru: Gıda Bankacılığı Nedir?

Cevap: Fakirlere yardım amacıyla dağıtılmak üzere dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelidir.

 

Soru: İktisadi İşletme Nedir?

Cevap: Derneklere ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan sermaye şirketleri ile kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmeler ile benzer nitelikteki yabancı işletmelerdir.

 

Soru: Kamu Yararına Olan Dernek Nedir?

Cevap: İlgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla amacını gerçekleştirmek üzere giriştiği faaliyetlerin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olması  tespit edilen derneklerdir.

 

 

 

İSTATİSTİKİ BİLGİLER

 

Soru: Türkiye’de ne kadar dernek vardır?

Cevap: 04.10.2017 tarihi itibarı ile.

DERNEKLER SAYI ORAN%
Faal Dernekler 111284 39,14
Fesih Dernekler 172967 60,86
TOPLAM 284251 100

 

Soru: Türkiye’de genel  derneklerin tüzel kişilik dağılımı nedir?

Cevap: Türkiye’de 21.03.2016 tarihi itibari ile faal durumda olan

NEVİ SAYI ORAN%
Dernek 101067 92,53
Federasyon 938 0,86
Konfederasyon 70 0,06
Şube 7147 6,54
TOPLAM 109230 100

 

Soru: Bölgelere göre genel derneklerin dağılımı nedir?

Cevap.

BÖLGE DERNEK ORAN %
Marmara 37246 34,10
İç Anadolu 19869 18,19
Karadeniz 13014 11,91
Ege 14942 13,69
Akdeniz 11318 10,36
Doğu 6394 5,85
Güneydoğu 6435 5,89
TOPLAM 109230 100
   
 

Soru: Hemşehri Derneklerinin bölgelere göre dağılımı nedir?

Cevap: Hemşehri Derneklerinin bölgelere göre dağılımı şu şekildedir.
     
BÖLGE DERNEK ORAN %
Marmara 8069 53,64
İç Anadolu 3251 21,61
Karadeniz 1281 8,52
Ege 1104 7,34
Akdeniz 755 5,02
Doğu 285 1,89
Güneydoğu 299 1,99
TOPLAM 15044 100

 

Soru: Dernek üyelerinin  cinsiyet oranı nedir?

Cevap: Derneklerin üyelerinin cinsiyet oranı şu şekildedir.

CİNSİYET ÜYE SAYISI ORAN%
Kadın 1924330 19,28
Erkek 8060850 80,72
TOPLAM ÜYE 9985180 100,00

 

Soru: Türkiye’deki genel derneklerdeki üye sayısının Türkiye nüfusu içerisindeki oranı nedir.

Cevap : 21.03.2016 tarihi itibarı ile Türkiye nüfusu 76.667.864 olup üye olanların sayısı şu şekildedir.

CİNSİYET ÜYE SAYISI NÜFUS ORANI%
Kadın 1924330 2,51
Erkek 8060850 10,51
Üye Olmayan 66682684 86,98
Türkiye Nüfusu 76667864 100

Soru: Türkiye’de Dernek Üyelerinin Genel Dağılımı nedir?

Cevap: Türkiye’de derneklere üye olanların %80,72 Erkek % 18,91  Kadın ve % 0,68  Tüzel kişilerde oluşmaktadır.

 

Soru: Türkiye’de İzne Tabi Kelime Kullanan Dernek Sayısı nedir?

Cevap: Türkiye’de İzne Tabi Kelime Kullanan Dernek Sayısı 445 dır. Genel Dernekler içerisindeki oranı %0041 dir.

 

Soru: Türkiye’de Kamu Yararına Çalışan Dernek Sayısı nedir?

Cevap: Türkiye’de Kamu Yararına Çalışan  Dernek Sayısı 401  dır. Genel Dernekler içerisindeki oranı %0037 dir.

 

Soru: Türkiye’de İzin Almadan Yardım Toplama Hakkına Sahip Dernek Sayısı nedir?

Cevap: Türkiye’de İzin Almadan Yardım Toplama Hakkına Sahip Dernek Sayısı  8 tanedir.

 

Soru: Türkiye’de ne kadar lokal var ve içkili lokallerin oranı nedir?

Cevap: Türkiye genelinde 5910 Dernek Lokali bulunmaktadır. Lokallerin içerisinde 4739 içkisiz, 1171 içkili lokal olup lokallerin %24,70 i içkilidir (Kaynak Dernekler Daire Başkanlığı)

BÖLGE İÇKİSİZ İÇKİLİ TOPLAM İÇKİLİ 0RAN %
Marmara 2953 472 3425 13,78
İç Anadolu 553 129 682 18,91
Karadeniz 529 194 723 26,83
Ege 360 200 560 35,71
Akdeniz 327 134 461 29,06
Doğu 86 12 98 12,24
Güneydoğu 52 27 79 34,17
TOPLAM 4860 1168 6028 19,37

Soru: Türkiye’de Dernek Organlarına seçilenlerin yaş oranı nedir?

Cevap:

YAŞ ÜYE SAYISI ORAN %
45 Üstü 3665172 64,90
30-45 1703877 30,25
15-30 262915 4,85
TOPLAM 4522358 100 

 

Soru: Türkiye’de Derneklerin Faaliyet Alanlarına Göre Dağılımı Nedir?

Cevap:

DERNEĞİN NEVİ SAYISI ORAN%
Mesleki ve Dayanışma 33564 30,73
Spor 20442 18,71
Dini Hizmetler 17855 16,35
İnsani Yardım 6315 5,78
Eğitim Araştırma 6283 5,75
Kültür, Sanat, Turizm 5619 5,14
Sağlık 2509 2,30
Çevre, Doğal Hayat, Hayvanları Koruma 2250 2,06
Bireysel Öğreti ve Toplumsal Gelişim 2559 2,34
İmar, Şehircilik ve Kalkındırma 1760 1,61
Hak ve Savunuculuk 1675 1,53
Toplumsal Değerleri Yaşatma 1893 1,73
Engelliler 1417 1,30
Kamu Kurumları ve Personeli 1275 1,17
Düşünce Temelli 1194 1,09
Uluslar Arası Teşekküller 655 0,61
Gıda Tarım ve Hayvancılık 673 0,62
Dış Türkler ile Dayanışma 621 0,57
Yaşlı ve Çocuklar 328 0,30
Şehit Yakını ve Gaziler 315 0,29
Çocuk Dernekleri 16 0,01
TOPLAM 109230 100

 

Soru: Türkiye’de yıllara göre derneklerin artış oranı nedir?

Cevap: Türkiye’de son 10 yıl içerisinde derneklerde yıllık ortalama %3,88 oranında artış göstermiştir.

YILLAR DERNEK SAYISI KURULAN ARTIŞ ORAN%
2005 71298 1261 1,76
2006 73173 1875 2,56
2007 76875 3702 4,81
2008 79369 2494 3,14
2009 82659 3290 3,98
2010 85839 3180 3,7
2011 88978 3139 3,52
2012 93006 4028 4,33
2013 98024 5018 5,11
2014 104255 6231 5,97

 

 

HUKUKİ DURUMLAR

 

Soru: Dernekler Hukuki Boyutu ile Hangi Kamu Kurumun Sorumluluğundadır?

Cevap: AB Müktesebatına uyum çerçevesinde hazırlanarak yürürlüğe konulan 03.08.2002 tarih ve 4771 sayılı Kanunun 3. maddesi ile 2908 sayılı Dernekler Kanunun 46. maddesinde yapılan değişiklikle; Dernekler ile ilgili hizmetleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığı bünyesinde Dernekler Dairesi Başkanlığının kurulması ve aynı Kanunun 73. maddesinde yapılan değişiklikle de; İçişleri Bakanlığınca, derneklere ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, hizmetleri görmek üzere illerde valilikler, ilçelerde de kaymakamlıklar bünyesinde derneklerle ilgili bir birim oluşturularak hizmet verilmektedir.

 

Soru: Dernekler Daire Başkanlığı Kurulmadan önceki derneklerin evrakları nerede muhafaza edilmektedir?

Cevap: Dernekler Dairesi Başkanlığının merkez teşkilatı 9 Ekim 2003 tarihi itibariyle faaliyete geçirilmiş olup, derneklerle ilgili iş ve işlemler yürütülmeye başlanılmıştır. Dernekler Dairesi Başkanlığının taşra teşkilatları da bu tarihten sonra hızla oluşturularak dernekler ile ilgili iş ve işlemler taşra güvenlik birimlerinden devralınmıştır.

 

Soru: Dernekler Daire Başkanlığının Misyonu Nedir?

Cevap:  Çağdaş dünya ile bütünleşmiş güçlü bir sivil toplum oluşumuna katkıda bulunmak, sivil topluma rehberlik ederek ortak akla ulaşmak, değişen ve gelişen koşullara uyum sağlayarak, sürekli öğrenen ve paylaşan bir kuruluş haline gelmektir.

 

Soru: Dernekler Daire Başkanlığının Vizyonu Nedir?

Cevap: Toplumsal örgütlenmeyi destekleyerek katılımcı demokrasinin kökleşmesine, toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesine, katkıda bulunmaktır.

 

Soru: Dernekler Dairesi Başkanlığının Görevleri Nelerdir?

Cevap: Dernekler Daire Başkanlığının Görevleri Şunlardır.

  1. Dernekler ile 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun hükümlerine göre kurulan birliklerin kuruluş, iş ve işlemleri izlemek, kayıtlarını tutmak, dosyalamak ve arşivlemek.
  2. Derneklerin izne tâbi faaliyetlerine ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.
  3. Dernek ve birliklerin tüzel kişiliklerinin sona ermesi, tasfiyesi ve faaliyetten alıkonulması ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.
  4. Dernek ve birliklere kütük numarası verilmesi, kütükten silinmesi ile ilgili işlemleri yürütmek ve izlemek.
  5. Derneklerin yurt dışından sağlayacağı aynî ve nakdî yardımlara ilişkin işlemleri yürütmek.
  6. Derneklerin 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununa göre yürütecekleri yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemleri yürütmek.
  7. 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 115 inci maddesinde belirtilen işlemleri yürütmek.
  8. Dernek ve birlikler hakkındaki ihbar, şikâyet ve denetim taleplerini incelemek ve değerlendirmek.
  9. Gerekli görülen hallerde, dernek ve birliklerin yönetim yerleri, müesseseleri ve her çeşit eklentileri ile defterleri, hesap iş ve işlemlerinin dernekler denetçileri tarafından denetlenmesini sağlamak.
  10. Görev alanına giren konularda mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak…

 

 

KURULUŞLAR

 

Soru: Dernek kuruluşu için hangi evraklar isteniyor?

Cevap: Dernek kuruşu için istenen evraklar

  1. Dernek Tüzüğü : bütün sayfaları tüm kurucular tarafından imzalı  3 adet asıl tüzük
  2. Kuruluş Bildirimi: Bilgisayar veya daktilo ortamında doldurulmuş karşıları kurucular tarafından imzalı 2 adet Kuruluş Bildirimi
  3. Tebligat Almaya Yetkili Kişiler Listesi: . Yazışma ve tebligatı almaya yetkili en az 3 kişinin adı, soyadı, telefon numarası (sabit numara ve mobil telefon) yerleşim yerlerini belirten imzalı 1 Adet liste
  4. Kat Malikleri Kararı: Dernek Merkezinin tapuda mesken olarak (arsa, tarla, arazi, apartman vs.) gösterilen yerlerde açılması durumunda, kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı 1 adet, karar örneği
  5. Kira kontratı 2 adet.
  6. Dernek kurucuları arasında tüzel kişilerin bulunması halinde bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi.
  7. Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan.
  8. Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösteren belgelerin fotokopileri.
  9. Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı Spor Kulübü Dernek Kuruluşlarında Okul Müdürü tarafından onaylanmış muvaffaka name (….Spor kulübü Derneğinin okulumuz bünyesinde kurulmasında, faaliyet göstermesinde ve okulumuzun ismini almasında sakınca yoktur….) gerekmektedir.
  10. Camii yaptırma ve yaşatma derneği açılıyorsa müftülükten alınacak yazı
  11. Spor Kulübü taraftan derneği açılıyor ise ilgili Spor Kulübünün yazısı
  12. Çocuk Derneklerinin kuruluşunda kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.

 

Soru: Dernek şubenin kuruluşu için hangi evraklar isteniyor?

Cevap:  Tüzüklerinde şube açabileceği belirtilmiş derneklerin şube kuruluşları  için aşağıda belirtilen evraklar istenmektedir.

  • Kuruluş Bildirimini: En az üç kişinin imzaladığı 2 adet Kuruluş Bildirimi
  • Tebligatı Almaya Yetkili Kişiler: Geçici Yönetim Kurulu Üyeleri ile yazışma ve kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten 1 adet  liste
  • Genel Kurul Divan Tutanağı : Şube açılması için Genel Kurul tarafından Yönetim Kuruluna yetki verildiği belirtilmiş 1 adet  Divan Tutanağı
  • Yönetim Kurulu Kararı: Kurucu olarak yetkilendirilmiş kişiler için alınmış 1 adet dernek yönetim kurulu kararı fotokopisi.
  • Kat Malikleri Kararı: Şubenin mesken olarak gösterilen yerlerde açılması durumunda, kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği, kira kontratı
  • Şube merkezinin açılacağı yer tapuda iş yeri geçiyorsa 2 adet kira kontratı
  • Şube kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluşuna ait belgeler ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın 1 adet fotokopisi.
  • Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgenin 1 adet fotokopileri,

 

Soru: Dermek Temsilciliğini açmak için gerekli olan evraklar nelerdir?

Cevap: Temsilcilik açmak için gerekli olan evraklar

  • Temsilcilik adresinin belirtildiği kira kontratı
  • Temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler ile ilgili Yönetim kurulu kararı
  • Dilekçe
  • Temsilcinin nüfus cüzdan fotokopisi

 

Soru: Federasyon Kuruluşu için hangi evraklar isteniyor?

Cevap:   Federasyon kuruluşu için aşağıda belirtilen evraklar gerekmektedir. .

  • Kuruluş Bildirimi : Federasyonu kuracak dernek temsilcileri tarafından imzalanmış 2 adet Kuruluş Bildirimi
  • Federasyon tüzüğü: Kurucu dernek temsilcileri tarafından imzalanmış 2 adet tüzük
  • Dernek tüzüklerinin; amaç, federasyon kurma ve üye olmaya ilişkin maddelerinin bulunduğu bölümün yönetim kurulu başkanından onaylı ve kaşeli 1 adet sureti,
  • Genel Kurul Divan Tutanağı: Federasyon kurulması yönünde derneklerce alınmış 1 adet karar örneği
  • Yönetim Kurulu Kararı: kurucuların derneği temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili dernek yönetim kurullarının kararının 1 adet örneği,
  • Yazışma ve Tebligatı Almaya Yetkili Kişiler Listesi: Geçici yönetim kurulu üyeleri ile veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten 1 adet liste veya yazı.
  • Federasyon Merkezinin mesken olarak gösterilen yerlerde açılması durumunda, kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı 1 adet, karar örneği
  • Kira kontratı 2 adet
  • Federasyon merkezinin açılacağı yer tapuda iş yeri geçiyorsa 2 adet kira kontratı
  • Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin federasyona kurucu olabileceğini gösteren Bakanlıkça verilmiş 1 adet izin belgesi,

 

Soru: Konfederasyon Kuruluşu için hangi evraklar isteniyor?

Cevap:  Konfederasyon kuruluşu için aşağıda belirtilen evraklar istenmektedir.

  • Kuruluş Bildirimi : Konfederasyon kuracak federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış 2 adet Kuruluş Bildirimi
  • Tüzük : Kurucu federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış 2 adet konfederasyon tüzüğü,
  • Federasyon tüzüklerinin; amaç, konfederasyon kurma ve üye olmaya ilişkin maddelerinin bulunduğu bölümün yönetim kurulu başkanından onaylı ve kaşeli ,1 adet sureti
  • Genel Kurul Divan Tutanağı: Konfederasyon kurulması yönünde federasyonlarca alınmış 1 adet Divan Tutanağı
  • Yönetim Kurulu Kararı: Kurucuların federasyonu temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili federasyon yönetim kurullarının karar 1 adet örneği,
  • Tebligatı Almaya Yetkili Kişiler Listesi:  Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligat almaya yetkili  kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten 1 adet liste.
  • Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kurulan federasyon niteliğindeki tüzel kişiliklerin bulunması halinde, bu tüzel kişilerin konfederasyona kurucu olabileceğini gösteren Bakanlıkça verilmiş izin belgesi,
  • Konfederasyon Merkezinin mesken olarak gösterilen yerlerde açılması durumunda, kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı 1 adet karar örneği 2 adet kira kontratı
  • Konfederasyon merkezinin açılacağı yer tapuda iş yeri geçiyorsa 2 adet kira kontratı

 

Soru: 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanuna göre kurulacak birliğin kurulması için hangi evraklar isteniyor?

Cevap: 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanuna göre kurulacak birliğin kurulması için aşağıda belirtilen evraklar istenmektedir.

  • Kuruluş Bildirimi: Kurucuları tarafından imzalanmış 4 adet Kuruluş Bildirimi
  • Birlik Statüsü : Kurucular tarafından imzalanmış 3 adet birlik statüsü,
  • Birliği kuracak tüzel kişiliklerin yetkili organları tarafından bu konuda alınmış 3 adet karar örneği
  • Birliği kuracak kişilerin arasında gerçek kişilerin bulunması halinde bunların 3 adet nüfus cüzdanı örneği,
  • Kuruculardan yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten 3 adet liste,

 

Soru: 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanuna göre kurulan  birliğin şubesinin kurulması için hangi evraklar isteniyor?  

Cevap: 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanuna göre kurulan  birliğin şubesinin kurulması için aşağıda belirtilen  evraklar isteniyor?

  • Kurucuların imzalarını içeren iki adet kuruluş bildirimi
  • İlgili dernekler müdürlüğünce onaylanmış iki adet birlik tüzüğü,
  • Şube kurulmasına ilişkin birlik yetkili organlarınca alınan karar örneği,
  • Kurucu olarak yetkilendirilmiş kişiler için alınmış birlik yönetim kurulu karar fotokopisi,
  • Şube kurucuları arasında gerçek kişilerin bulunması halinde bunların nüfus cüzdanı örneği,
  • Şube’yi kuracaklar arasında yabancı tebaalı gerçek kişilerin bulunması halinde, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin örnekleri,
  • Şube kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluşuna ait belgeler ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi,
  • Şube adına yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yeri ve imzalarını belirten liste,

 

Soru: Türkiye’de kurulan birliklerin yurt dışında faaliyette bulunmaları için hangi evraklar istenmektedir?

Cevap: Türkiye’de kurulan birlikler tarafından yurt dışında doğrudan faaliyette bulunma, şube açma, yurtdışında benzer amaçlı dernek veya kuruluşlara katılma veya bunlarla işbirliği yapma talebi ile ilgili olarak birlik yönetim kurulu başkanlığınca hazırlanan talep dilekçesi birliğin kurulu bulunduğu yerdeki mahallin en büyük mülki amirliğine verilir.

 

Bu dilekçeye;

 

  • Birlik statüsü,
  • Yurt dışında doğrudan faaliyette bulunma, şube açma, benzer amaçlı dernek veya kuruluşlara katılma veya bunlarla işbirliği yapmaya ilişkin birlik yetkili organınca alınan karar örneği,

 

Ayrıca, şube açılması ile ilgili olarak,

  • Şube kurucularının yetkilendirildiğine ilişkin birlik yetkili organının karar örneği,
  • Şube kurucuları arasında gerçek kişilerin bulunması halinde bunların nüfus cüzdanı örneği
  • Şube adına yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yeri ve imzalarını belirten liste,
  • Yurtdışında açılacak şubenin statüsü,

 

Benzer amaçlı dernek veya kuruluşlara katılma veya bunlarla işbirliği yapmaya ilişkin olarak ise,

  • Birliğin katılacağı veya işbirliğinde bulunacağı yurtdışında kurulu dernek veya kuruluşun statüsü ve noter tasdikli Türkçe çevirisi,
  • Yurtdışındaki dernek veya kuruluş tarafından katılma yada işbirliği talebinin uygun görüldüğüne ilişkin davet mektubunun aslı ve Türkçe çevirisi, dörder adet olarak eklenir.

Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki başvurularda belgeler birer arttırılarak verilir.

 

Soru: Yurt dışında kurulan birliklerin Türkiye’de faaliyette bulunmaları için hangi evraklar istenmektedir?

Cevap: Yurt dışında kurulan birlikler, Türkiye’de doğrudan faaliyette bulunma, işbirliği yapma, temsilcilik veya şube açma, üst kuruluş kurma, kurulan üst kuruluşlara katılma ile ilgili başvurularını (Dernekler Yönetmeliği Ek-6’da bulunan) “Yabancı Tüzel Kişilerin Türkiye’de Faaliyette Bulanabilmelerine İlişkin Başvuru Formu ”nu ve Türkiye’de faaliyette bulunacak yabancı birliğin orijinal dilindeki statüsü ile statünün sadece amaç ve faaliyet alanlarını tanımlayan bilgilerin bulunduğu (Dernekler Yönetmeliği Ek-9’ da bulunan örnek statüdeki bilgileri ihtiva eden) bölümün Türkçe ’ye çevrilmiş noterden onaylı örneğini  dört nüsha olarak İçişleri Bakanlığına vermek suretiyle yaparlar.

 

Ayrıca, temsilcilik açma başvurularında; (Dernekler Yönetmeliği Ek-9’da bulunan) örnek statüdeki bilgileri ihtiva eden ve temsilcilik kurucu / kurucuları tarafından imzalanmış Türkiye Temsilciliği Ana Statüsünün,

 

    Şube açma başvurularında:  Dernekler Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen konuları ihtiva eden ve şube kurucuları tarafından imzalanmış tüzüğün de verilmesi zorunludur.

  • İşbirliği yapma başvuruları, yabancı birlik adına ülkemizde işbirliği yapılacak kuruluş tarafından da gerçekleştirebilir.
  • Başvurular, İçişleri Bakanlığına doğrudan yapılabileceği gibi posta aracılığıyla da yapılabilir.
  • Yabancı birliklerin Türkiye’deki faaliyetleri çerçevesinde daha önce verilmiş izinlerle ilgili olarak istenen belgelerin verilmesi gerektiğinde, yeni izin başvurusunda geçerliliğini koruyan belgeler istenmez.

 

Soru: Platform oluşturmak için hangi evraklar isteniyor? .

Cevap:  Dernekler amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere ve yetkili organlarının kararı ile platformular oluşturabilirler.

  • Platformların oluşturulabilmesi için derneklerin yetkili organlarınca alınacak kararlarda, derneği temsille görevlendirilecek kişi veya kişiler belirlenir.
  • Bir platformun faaliyete başlayabilmesi için, temsilciler tarafından bir mutabakat tutanağı düzenlenir.
  • Platform tutanağında, platformun oluşturma amacı, çalışmaların yürütüleceği yerleşim yeri ile yönetim grubu üyeleri ve koordinatörünün isimleri belirlenir.
  • Valiliğe bildirimde bulunulmaz

 

Soru: Dernek kuruluşuna başlamadan önce herhangi bir yerden izin almamız gerekiyor nu?

Cevap: Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. (Dernekler Kanunu Madde 3)

 

Soru: Dernek en az kaç kişi ile kurulur? Alt ve üst limit var mı?

Cevap  : Dernekler en az 7 gerçek veya tüzel kişi ile kurulur. Dernekler Kanunu Madde 2 a) (Türk Medeni Kanunu Madde 56)  Üst limit bulunmamaktadır.

 

Soru: Yeni kurulan dernek dernekler birimine  eksik evrak verilirse ne olur?

Cevap:  Derneğin kuruluş aşamasında verilen kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğünün mevzuata uygunluğu, dernek merkezinin kurulu bulunduğu yerin en büyük mülki amiri tarafından, 60 gün içinde dosya üzerinde incelenir. Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edilmesi durumunda, dernek kurucularından eksikliklerin giderilmesi veya tamamlanması istenir.

Dernek kurucularına yapılan tebliğden sonra, 30 gün içinde, tespit edilen noksanlıkların giderilmemesi halinde bu durum, en büyük mülki amir tarafından, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açılması için, Cumhuriyet Savcılığı’na bildirilir. Cumhuriyet Savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.

Kuruluş bildiriminde yapılan incelemelerde, tüzük ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlığın bulunmaması durumunda, ya da bu aykırılık veya noksanlığın belirli sürede giderilmiş olması halinde; durum derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir..   (Dernekler Yönetmeliği Madde 6)

 

Soru  : Dernek kuruluşundan sonra ne zamana kadar olağan kongre yapmak zorundadır?

Cevap: Dernekler birimince yapılan yazılı bildirimi izleyen altı ay içinde ilk genel kurul toplantısını yapmak ve organlarını oluşturmakla yükümlüdürler

 

Soru  : Federasyon oluşturmadan dernekler birliktelik oluşturabilirler mi?

Cevap  : Dernekler, amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere girişim, hareket ve benzeri adlarla oluşturdukları tüzel kişiliği bulunmayan geçici nitelikteki birliktelikleri Platform adı altında oluşturabilirler.  (Dernekler Kanunu Madde 25)

 

Soru: Federasyona üye olan dernekler en az kaç delege ile temsil edilir?

Cevap: Dernekler, bağlı oldukları federasyonun; federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üçer delege ile temsil olunurlar. Delegeler, ilgili derneklerin ve  federasyonların genel kurullarınca seçilirler. (Türk Medeni Kanunu Madde 98)

 

Soru: Federasyon ve Konfederasyonlar şube açabilir mi?

 Cevap: Federasyonlar ve konfederasyonlar temsilcilik dışında her ne ad altında olursa olsun, başka bir örgüt kuramazlar şeklindeki düzenleme nedeniyle federasyonların ve Konfederasyonların  şube açmaları mümkün değildir. (5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 8 inci maddesi)

 

Soru: Yeni kurulacak olan bir derneğin  kurucuları arasında yabancı uyruklu bir kişinin bulunmasında herhangi bir sakınca var mı?

Cevap:  “Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye veya kurucu olabilirler,.  (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 93’üncü maddesi)

Yeni kurulacak olan derneğin  kuruluş bildirimine eklenecek ekler arasında, kurucular arasında yabancı uyrukluların bulunması durumunda bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopisinin; Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığı’nca izin verildiğini belirten, dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyanın eklenmesi gerekmektedir. (Dernekler Yönetmeliği’5’inci maddesi)

 

Soru: Dernek yurt dışında şube açabilir mi?

Cevap: Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette veya işbirliğinde bulunabilir, yurt dışında temsilcilik veya şube açabilir, yurt dışında dernek veya üst kuruluş kurabilir veya yurt dışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara katılabilirler. (Dernekler Kanunu Madde 5)

 

Soru: Yabancı dernekler Türkiye’de şube veya temsilcilik açabilirler mi?

Cevap: Yabancı dernekler, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de faaliyette veya işbirliğinde bulunabilir, temsilcilik veya şube açabilir, dernek veya üst kuruluş kurabilir veya kurulmuş dernek veya üst kuruluşlara katılabilirler. (Dernekler Kanunu Madde 5)

 

Soru: Şubelerin almış olduğu kararları Genel Merkez Yönetim Kurulu geçersiz sayabilir mi?

Cevap: Dernek tüzüğüne ve yönetmeliklere aykırı alınan kararların düzeltilmesi ve yasaya uygun hale getirilmesi terkininde bulunabilir. Şube Yönetiminin kararda direnmesi halinde Genel Merkez Yönetim Kurulu Genel Kuruldan alacağı yetki çerçevesinde kararı geçersiz sayabilir.

 

Soru: Dernek şubelerinin Yönetim ve Denetim Kurulları Genel Merkez Yönetim Kurulu tarafından görevden alınabilir mi?

Cevap: Şubelerin açılması  kapanması ve diğer tasarruflar yetkisi Genel Kurula aittir. Genel Kurul tüzük ve yönetmelikler çerçevesinde haklı gerekçeler ile şubelere ait yönetim ve denetim kurullarını görevden alabilir. Genel Kurul Genel Merkez Yönetim Kuruluna bu hususta yetki vermediği sürece Genel Merkez Yönetim Kurulunun şube organlarını görevden alma yetkisi bulunmamaktadır

 

Soru: Temsilciliklerin tüzel kişiliği var mıdır?

Cevap:  Temsilcilik; Dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği ve bünyesinde organları bulunmayan alt birimdir ( 5253 sayılı Dernekler Kanunu  2 nci maddesi)

 

Soru: Derneğimize başka bir ilçede temsilcilik açabilir miyiz?

Cevap 39: Dernekler, gerekli gördükleri yerlerde dernek faaliyetlerini yürütmek  amacıyla temsilcilik açabilirler. (Dernekler Kanunu Madde 24)

 

Soru: Dernek temsilciliği açmamız için ne yapmamız gerekir?

Cevap 40: Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından o yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir. (Dernekler Kanunu Madde 24)

 

Soru: Açılan temsilciliğin bildirilmemesi halinde ne işlem uygulanır?

Cevap: Temsilcilik açmak  için yönetim kurulu kararı ile temsilci olarak görevlendirilen kişinin belirlenmesi gerekmektedir. Kanun’un 32 nci maddesinin (l) bendinde;  “ 22, 23 ve 24 üncü maddelerde belirtilen bildirim yükümlülüğünü, 19 uncu maddede belirtilen beyanname verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen dernek yöneticilerine ve 24 üncü maddede belirtilen temsilcilere idarî para cezası verilir.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm gereğince açılan temsilciliklerin açıldığı mülki idare amirliğine bildirilmemesi durumunda hem görevlendirilen temsilcilere, hem de dernek başkanına idari para cezası kesilebilmektedir.

 

Soru: Dernek şubemiz temsilcilik açabilir mi?

Cevap 41:  Şubeler temsilcilik açamazlar

(Dernekler Kanunu Madde 24)

 

Soru: Derneğimiz kapatılan bir siyasi partinin amblemini kullanabilir mi?

Cevap: Derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasî partinin, bir sendikanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasaktır. (Dernekler Kanunu Madde 29)

 

Soru: Derneğimizin tüzüğünde yazılmayan bir faaliyette bulunabilir mi? Faaliyette bulunursak cezası nedir?

Cevap: Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar. (Dernekler Kanunu Madde 30 a)  Dernek yöneticileri elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. (Dernekler Kanunu Madde 32 o)

 

Soru: Dernekler öğrenci yurdu açabilir mi?

Cevap: Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaç ve çalışma konularını gerçekleştirmek üzere yurt açabilir. Açacakları yurtlara ilişkin olarak Milli Eğitim Bakanlığından ve valilikten almış oldukları yurt açma izin belgelerinin birer suretini, bu izin belgesini aldıkları tarihten itibaren onbeş gün içinde dernekler birimlerine vermek zorundadırlar. (Dernekler Yönetmeliği Madde 95)

 

Soru: Spor Kulüpleri resmi manada hangi bakanlığa ve  kuruma  bağlı.

Cevap: Derneklerden başvurmaları halinde; spor faaliyetine yönelik olanlar spor kulübü, boş zamanları değerlendirme faaliyetine yönelik olanlar gençlik kulübü ve her iki faaliyeti birlikte amaçlayanlar gençlik ve spor kulübü adını alır. Bu kulüpler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce tutulacak kütüğe kayıt ve tescil edilir. (Dernekler Kanunu Madde 14)

 

Soru: Yedi kişi ile dernek kuruldu. Dernekler Müdürlüğünde alındı belgesi ile teslim edildi. Tarafımıza kütük numarası verildi. Tüzükteki eksikliklerin giderilmesi için Dernekler Müdürlüğü tarafından tebligat yapıldı. Yeni tüzük hazırlandı. Yeni tüzükte kuruculardan 2 tanesi imzalamadı ve istifa ettiğini söylediler. Yeni kurucu alabilir miyiz? Veya 5 kişinin imzası yeterli olur mu?

Cevap:  Kuruluş bildiriminin dernekler birimine verildiği andan itibaren tüzel kişilik kazanmış olur. Dernek tüzel kişilik kazanmasından sonra istifa edenlerin ve yeni tüzüğü imzalamalarına gerek yoktur. Tüzel kişilik kazandıktan sonra kurucu değiştirilemez ve yeni kurucu alınamaz. Beş kişinin imzası yeterli olacaktır. Kaynak: İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin 01.12.2010 tarihli beyanı)

 

Soru: Dernekler Aynı isimleri alabilir mi?
Cevap: Dernekler aynı isimle yeniden kurulabilirler. ancak mahkeme kararı ile kapatılan dernekler tekrar aynı isimle kurulamazlar.

Soru: Dernekler birden fazla amaç için kurulabilir mi?
Cevap: Her derneğin yalnız bir tek amacı olabilir. Bu nedenle birden çok amaçlı dernek kurulamaz. Tümüyle bir anlam belirleyen ve bir birini tamamlayan amaçlar, tek amaç olarak sayılabilir. Birbirleriyle ilişkili olan konular ya da amaca giden faaliyetler olabilir.

 

Soru: Maddi kazanç paylaşmak amacıyla dernek kurulabilir mi? 
Cevap : Maddi kazanç paylaşmak amacı taşıyan bir dernek kurulamaz. Ancak amaçlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu gelir kaynakları yeterli olmayan ya da isteyen dernekler gelir elde etmek için ticari işletme kurabilirler.

Soru: Dernekler vakıf kurabilirler mi?
Cevap: Dernekler vakıf haline gelemezler, tüm varlıkları ile birlikte mevcut olan vakfa dâhil olamazlar. Ancak mallarının bir kısmı ile vakıf kurabilirler.

Soru: Çocuklar Dernek Kurabilir mi?

Cevap:; Onbeş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eği­tim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek ama­cıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.

 

Soru: Çocuk Derneklerinde yaş sınırı nedir?

Cevap: Oniki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler ancak yönetim ve dene­tim kurullarında görev alamazlar.  Çocuk derneklerine onse­kiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar  ( 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 3’üncü maddesi)

 

Soru: Feshedilen  bir derneğin ismini taşıyan başka bir dernek kurulabilir mi?

 Cevap; “Derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıy­la kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasî partinin, bir sendi­kanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devlet­lerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasak­tır.” hükümleri yer almaktadır.

Ancak mahkeme kararı dışında normal yolda feshedilen  bir derneğin kütükten silinmesinden sonra ayni isim altında bir dernek kurulmasına mevzuatımız açısından herhangi bir engel bulunmamaktadır.

 

Soru: Konfederasyonun üye sayısı 3 den aşağı  Federasyonun üye sayısı 5 den aşağı düştü. Bu durumda ne olmaktadır?

 Cevap:  Federasyonların üye sayısının beşten ve konfederasyonların üye sayısının üçten aşağı düştüğü ve bu durum üç ay içinde giderilmediği takdirde haklarında kendiliğinden sona erme hükümleri uygulanır.

 

Soru: Platformu kimler kurabilir?   

Cevap: Dernekler, amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer dernek, vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere platformlar oluşturabilirler.

 

Soru: Platformların tüzel kişiliği var mı?

Cevap: Platformların tüzel kişiliği yoktur.

 

Soru: Platform  nasıl kurulur?

Cevap: Platformların oluşturulabilmesi için derneklerin yetkili organlarınca alınacak kararlarda, derneği temsille görevlendirilecek kişi veya kişiler belirlenir.

Bir platformun faaliyete başlayabilmesi için, temsilciler tarafından bir mutabakat tutanağı düzenlenir. Bu tutanakta, platformun oluşturulma amacı, çalışmaların yürütüleceği yerleşim yeri ile yönetim grubu üyeleri ve koordinatörünün isimleri belirtilir.

 

Soru: Platform  kuruluşunu herhangi bir resmi kuruma bildirmemiz gerekiyor mu?

Cevap: Platform kuruluşu ile ilgili herhangi bir resmi kuruma bildirmesi gerekmez

Soru: Dernekler hangi kelimeleri kullanmak için izin almak zorundalar ?

Cevap: Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Bakanlığın izni ile kullanılabilir.

 

Soru: Derneğimizin unvanına “Türkiye” kelimesi ekleyebilir miyiz?

Cevap: Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler İçişleri Bakanlığının izni ile kullanılabilir. (Dernekler Kanunu Madde 28)

 

Soru: Dernekler izne tabi kelimeleri kullanması için hangi şartları yerine getirmesi gerekir?

Cevap: Dernekler izne tabi kelimeleri kullanmaları için aşağıda belirtilen şartları yerine getirmesi gerekir.

  • En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
  • Amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetler ve yaptığı hizmetler ile gelecekte yapılması düşünülen işlerin; üyelerinin dışında topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte olması,
  • Benzer amaçlı dernekler arasında en çok üyeye sahip olması,
  • Son üç yıl içinde, kendi üyeleri dışında ulusal veya uluslararası alanda yaptığı en az üç proje veya faaliyetini belgelendirmesi,
  • Yerleşim yerinin bulunduğu il dışında, en az üç ilde şube veya temsilciliğinin bulunması,
  • Bu konuda genel kurulunda karar almış olması.

 

Soru: Dernekler izne tabi kelime kullanmaları izni için hangi evrakları ibraz etmek zorundalar?

Cevap: İzin almak için başvuracak derneklerde;

  • Dernek üye listesi,
  • Derneğin faaliyetleri, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapılması düşünülen işler hakkında rapor,
  • İzne tabi kelimelerin kullanılması için genel kurulun aldığı karar örneği.

 

Soru: İzne tabi kelime talebinde bulunacak dernek nereye müracaat edecek ve süreç nasıl işleyecek?

Cevap: Dernek talep evraklarını dernek merkezinin bulunduğu valiliğe iletir. İlgili valilik, taleple ilgili gerekli araştırmayı yaptıktan sonra, izin talebini valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde Bakanlığa gönderir.
Bakanlık, gerekli incelemeyi yaparak, gerektiğinde ilgili bakanlıkların da görüşünü aldıktan sonra başvuruyu karara bağlar. Sonuç, İçişleri Bakanlığınca ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından da ilgili derneğe bilgi verilir.

 

Soru: Dernekler vakıf kurabilirler mi?
Cevap: Dernekler vakıf haline gelemezler, tüm varlıkları ile birlikte mevcut olan vakfa dâhil olamazlar. Ancak mallarının bir kısmı ile vakıf kurabilirler.

Soru: Yeni kurulan dernekler ne zaman faaliyete başlayabilir ve ilk genel kurula kadar geçici yönetim kurulu neler yapmak zorundadır?
Cevap: Kuruluş bildirimi ve ekleri Mülki amirliğe verildiği andan itibaren dernekler tüzel kişilik kazanırlar. Ancak, tüzük ve eklerinin kanuna uygunluğuna dair tebliğ yapılıncaya kadar faaliyete geçemezler. Yazılı tebliğden sonra geçici yönetim kurulu, dernek defterlerini onaylatıp yetki belgesi/belgelerini düzenlemeli, makbuz bastırılmalı, bankada hesap açtırmalı ve üye kayıtlarına başlamalıdır. Dernek İlk genel kurula kadar sadece kongre hazırlığı yapar. Taşınmaz mal alamaz, ancak derneğe ait demirbaş vs alabilir, yardım toplama gibi faaliyetleri düzenleyemez. İlk kongrede organlarını oluşturarak fiil ehliyet kazanılır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TÜZÜK

Soru: Dernek tüzüğünün içeriğinde hangi huşuların belirtilmesi zorunludur?

Cevap: Dernekler Mevzuatı gereğince derneğin tüzüğünde aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur:

  • Derneğin adı ve merkezi. (Derneğinizin adı, daha önce kurulmuş olan bir derneğin adından farklı olmak zorundadır.)
  • Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için dernekçe sürdürülecek çalışma konuları ve çalışma biçimleri ile faaliyet alanı.
  • Derneğe üye olma ve üyelikten çıkmanın şart ve şekilleri.
  • Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı.
  • Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri.
  • Yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısı.
  • Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceği.
  • Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarının belirlenme şekli.
  • Derneğin gelir kaynakları.
  • Derneğin iç denetim şekilleri.
  • Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği.
  • Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli.
  • Dernek geçici yönetim kurulu üyelerinin adı, soyadı, görev unvanı.
  • Dernek tüzüğünde kanunen belirtilmesi zorunlu hususlar dışında, Kanuna aykırı olmamak kaydıyla tüzükte yer alması istenilen diğer hükümler eklenebilir.

Soru: Kuruluş tüzüğü kurucuların  salt çoğunluğu ile imzalaması yeterli midir?

Cevap: Değişen tüzüğün son hali yönetim kurulunun tamamı tarafından imzalanması zorunludur.

 (Dernekler Yönetmeliği Madde 17)

Soru: Genel Kurul sonucu tüzük değişikliği yapılmıştır. Yeni hazırlanan tüzük yönetim kurulunun salt çoğunluğu ile imzalaması yeterli midir?

Cevap: Genel Kurulda tüzük değişikliği sonucu hazırlanan yeni tüzüğü yönetim kurulunun salt çoğunluğunun imzalaması yeterlidir

Soru. Kanun ve yönetmeliğe uymayan tüzüklerde uygulama nasıl olur?
Cevap: Kanun ve yönetmeliklere aykırı olmamak şartıyla her zaman tüzükte belirtilen hususlara göre hareket edilir. Kanun ve yönetmeliklerde değişiklikler olduğu için, tüzükte değişiklik yapılamamış olsa bile, dernek yetkilileri yürürlükte olan kanun ve yönetmelikteki hususlardan sorumludurlar. Bu durumda ilk fırsatta olağan veya olağanüstü toplantılarla bu farklı durum değerlendirilmeli ve tüzüğün ilgili maddesi değiştirilmelidir.

Soru. Tüzük değişikliği nasıl yapılır?
Cevap: Tüzük değişikliği olağan veya olağanüstü kongrelerde yapılabilir. Yönetim kurulu kongre kararını alırken değişmesini düşündüğü maddeleri gündeme getirebileceği gibi kongre esnasında değişilmesi istenen maddeler önergeler ile de gündeme getirilir. Bu toplantılarda toplantı yeter sayısı, toplam üye sayısının 3/2 sinin katılımı ile olur. Toplantıya katılanlarında 3/2 si evet derse tüzük değişikliği gerçekleşmiş olur. Tüzük değişikliğinde oylar belirtilmelidir. Kararlar ya oy birliği şeklinde ya da kabul oyu sayısı ( … ) şeklinde de olabilir. Genel kurulun onayladığı andan itibaren yeni tüzük hükümleri uygulanır.

Örnek: 120 Üyesi bulunan bir derneğin tüzük değişikliği yapabilmesi için ilk kongrede üyelerin üçte ikisi olan bir en az 80 üyenin katılması gerekir. 80 üyenin katıldığı varsayıldığında tüzük değişiklik maddesinin onayı için katılan 80 üyenin üçte ikisi olan en az 54 üyenin evet demesi gerekir.

Soru: Dernek Tüzük Değişikliği yapması halinde Dernekler Birimine hangi evrakları vermesi gerekir?

Cevap: Dernek Genel Kurulda tüzük değişikliği yapması halinde ilgili dernekler birimine

  • Genel Kurul Sonuç Bildirimi(Ek-3)
  • Genel Kurul Toplantı Tutanağı
  • 3 Adet tüzük (tüzük değişikliklerinin işlenmiş haliyle)
  • 1 Adet tüzük değişikliği listesi (Değişen maddelerin eski ve yeni halini gösterir şekilde)
  • Tüzüğün tüm sayfaları yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanarak bir yazı ekinde Mülki İdare Amirliğine bildirimde bulunulacaktır

 

Soru: Derneğimizin tüzüğünde yazılmayan bir faaliyette bulunabilir mi?

Cevap: Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar. (Dernekler Kanunu Madde 30 a)  o)

 

Soru: Kanun ve yönetmeliğe uymayan tüzüklerde uygulama nasıl olur?
Cevap. Kanun ve yönetmeliklere aykırı olmamak şartıyla her zaman tüzükte belirtilen hususlara göre hareket edilir. Kanun ve yönetmeliklerde değişiklikler olduğu için, tüzükte değişiklik yapılamamış olsa bile, dernek yetkilileri yürürlükte olan kanun ve yönetmelikteki hususlardan sorumludurlar. Bu durumda ilk fırsatta olağan veya olağanüstü toplantılarla bu farklı durum değerlendirilmeli ve tüzüğün ilgili maddesi değiştirilmelidir.

 

 

 

 

 

 

 

 

ÜYELİKLER TOPLANTILAR VE DERNEK ORGANLARI

 

Soru: Kamu görevlileri derneklere üye olabilirler mi?
Cevap: Kamu Hizmeti Görevlilerinden; Türk Silahlı Kuvvetleri, Kolluk kuvvetleri mensupları ile Özel kanunlarında dernek kurması yasaklananlar ve kısıtlananlar dernek kuramazlar, dernek üyesi olamazlar. Fakat faaliyetlerine katılabilirler. Üniversite öğretim görevlileri ve çalışanları rektörlüklerinden izin alarak dernek kurucusu ve yönetici olabilirler. Belediye başkanlarının profesyonel spor kulüplerine başkanlıkları hariç olmak üzere tüm derneklere üyeliklerine kısıtlama bulunmamaktadır. Bunlar dışındaki kamu görevlileri için herhangi bir kanuni kısıtlama / izin alma mecburiyeti yoktur.

 

Soru: Derneğimize aklı dengesi yerinde olmayan üye kaydedilirse ne olur?

Cevap: Derneklere üye olması kanunlarla yasaklanmış kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden silmeyen dernek yöneticilerine idarî para cezası verilir.

 

Soru: Dernek kurucularından birisi daha önceden ceza almıştır. Bu durum derneğimizi bağlar mı?

Cevap: Dernek kurma hakkına sahip olmadıkları halde dernek kuranlar veya derneklere üye olmaları kanunlarla  yasaklandığı halde dernek üyesi olanlar ile derneklere üye olması kanunlarla yasaklanmış kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden silmeyen dernek yöneticilerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 32a)

 

Soru: Dernek  yönetim ve denetim kurulu üyelerine ücret verebilir mi?

Cevap  : Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. (Dernekler Kanunu Madde 13)

 

Soru: Dernek yönetim ve denetim kurulu dışındaki üyelere ücret verebilir mi?

Cevap 31: Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez. Dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarları genel kurul tarafından tespit olunur.  (Dernekler Kanunu Madde 13)

 

Soru: Dernek Yöneticilerinin  mal bildiriminde bulunma zorunluluğu var mı?

Cevap: Kamu yararına sayılan dernek yönetici ve deneticileri dışındaki dernek yöneticilerinin mal bildiriminde bulunma mecburiyeti yoktur.

 

Soru: Dernek veya Federasyon Başkanı İstifa etmiş ise yerine başkan vekili görevi devam ettirebilir mi?
Cevap:
Başkan vekilinin görevi fiili görevde bulunan başkanın bulunmadığı dönemlerden başkanın yerine vekalet eder. Başkanın istifa etmesi durumunda başkan vekilli başkanın yerine ancak ilk yönetim kurulu toplantısına kadar vekalet eder. .
Başkanın istifası ile İlk yönetim kurulu toplantısında sıradaki yedek üye saptanır. Yazılı tebligatta bulunulur ve ilk toplantı için çağrılır. Yedek üyeler listesindeki sıralamaya seçilir eşit oy almış yedek üyeler, bulunuyorsa, hakkından vazgeçme olmadığı takdirde, kura çekimi ile boşalan asıl üyeliğe girecek üyeyi saptamak yoluna gidilecektir. Hiç bir suretle yedek üye varken eksik sayı ile karar alınamaz yani tüzükte 18 asil üyesi bulunan yönetim kurulu 17 kişi ile dernek işlemlerini yürütecek kararlar alamaz yedeklerden sayı tamamlanır. İstifalar ile boşalan üyeliklere yedek üyeler getirilir. Yedek üye ile Yönetim Kurulu sayısı tamamlandıktan sonra Başkanlık için Yönetim Kurulu kendi aralarında başkan seçer.

 

Soru: Dernek Yönetim Kurulu Sekreteri yönetim kurulundan  istifa etti. Bir yere bildirmemiz gerekiyor mu?

Cevap: Dernek sekreterinin istifa etmesi ile yönetim kurulu yedek üyelerden sıralamasına göre asıl yönetime alınır. Yönetim Kurulu tarafından yeni sekreter seçildikten sonra değişikliği en geç otuz  gün içerisinde mülki idare amirine bildirilir.

 

Soru: Federasyon ve konfederasyonun üyeleri kimlerdir?

Cevap: Federasyonun üyeleri dernekler, konfederasyonun üyeleri ise federasyonlardır.

 

Soru: Üç şubesi bulunan derneğe bir üye birden fazla şubeye üye olabilir mi?

Cevap: Dernek tüzel kişiliğe sahip kuruluştur. Şubeler ise derneğe bağlı alt kuruluş olup, tüzel kişiliği olmayan kuruluştur. Ayni derneğe bağlı birden fazla şubeye üye olmak, derneğe mükerrer üyelik anlamına gelir. Ancak bir şubeye üye olabilir.

 

Soru: Kamu görevlileri derneklere üye olabilirler mi?
Cevap: Kamu Hizmeti Görevlilerinden; Türk Silahlı Kuvvetleri, Kolluk kuvvetleri mensupları ile Özel kanunlarında dernek kurması yasaklananlar ve kısıtlananlar dernek kuramazlar, dernek üyesi olamazlar. Fakat faaliyetlerine katılabilirler. Üniversite öğretim görevlileri ve çalışanları rektörlüklerinden izin alarak dernek kurucusu ve yönetici olabilirler. Belediye başkanlarının profesyonel spor kulüplerine başkanlıkları hariç olmak üzere tüm derneklere üyeliklerine kısıtlama bulunmamaktadır. Bunlar dışındaki kamu görevlileri için herhangi bir kanuni kısıtlama / izin alma mecburiyeti yoktur.

Soru: Onsekiz yaşından küçükler derneklere üye olabilir mi? 
Cevap: Küçüklerin, çocuk derneklerine üye olabilmeleri için onbeş yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekmektedir. Ancak onbeş yaşını doldurmamış olan küçüklerin, çocuk derneklerine üye olabilmeleri için yasal temsilcilerinin iznini almaları ve en az oniki yaşını bitirmiş olmaları gerekmektedir. (Dernekler  Yönetmeliği Madde 5)

Soru: Üye aidatları nasıl tespit edilir?
Cevap: Üye aidatlarının tespitinin ne şekilde olacağı tüzükte belirtilmelidir. Tüzükte Genel Kurul belirler denilmiş ise artırma ve eksiltme görevi sadece genel kurulda belirlenir. Tüzükte Yönetim Kurulu yetkili kılınmış ise  yönetim kurulu aidatları artırmaya veya eksiltmeye yetkili olur.

 

Soru: Derneğin rahat işleyişi açısında aidat belirleme yetkisi hangi kurulda olması daha faydalı olur?

Cevap: Dernek kongrelerinin üç yılda bir yapılabileceği esası göz önüne alınırsa, yönetim kuruluna yetki vermenin daha doğru olacağı görülmektedir. Aidatlar, her ay, 3-6 ay veya yıllık toplu ödemeler şeklinde düzenlenebilir. Yine tüzükte belirtilmek şartıyla yönetim kurulu üyelerine de ayrı aidat ödeme zorunluluğu getirilebilir.

Soru: Dernek yönetim kurulu, üyelik başvurularını nasıl sonuçlandırmak zorundadır?

Cevap: Derneklerin yönetim kurulları, alacakları kararda istedikleri gerçek yâda tüzel kişiliği üye kabul edip etmeme hakkına sahiptirler. Üyelik için ret kararının nedenini belirtme zorunluluğu yoktur. Ayrıca herhangi bir şikâyet yolu da bulunmamaktadır.  Ancak 30 gün içinde üyelik ret veya kabul kararını vererek ilgiliye bildirmek zorundadırlar. 30 gün içerisinde ret yönünde karar açıklanmamış ise üyeliğin kabul edildiği manasına gelir.

 

Soru: Üyeler hangi kararlar için oy kullanamazlar?
Cevap: Bir dernek üyesi; Kendisi, eşi, usul ve füruu ile dernek arasındaki bir işe veya davaya dair alınması lazım gelen kararlara oy veremez.

Soru: Dernek Üyeliğinden nasıl istifa edilir?
Cevap: Derneklerin üyeleri normal üyelik veya görev aldığı herhangi bir kurulda istifa etmesi için yönetim kurulu başkanlığına hitaben yazdıkları bir dilekçe ile istifa etmiş sayılırlar. İstifa dilekçesini elde vererek evrak kayıt numarası ile belgelendirebileceği gibi, gerekirse iadeli taahhütlü ya da noter aracılığı ile de istifa dilekçesini gönderebilir. .

 

Soru: Üye aidatlarının ödenmemesi halinde ne yapılır?
Cevap: Derneklerin tüzüklerinde belirtilen süre içerisinde üye aidat ödememesi halinde yönetim kurulu tarafından üyeliği düşürülür. Yönetim Kurulunun aidatını ödemeyen  üyeye uyarı mahiyetinde yazılı veya mesaj yolu ile aidat borcunun olduğunu hatırlatması ve belirtilen süre içerisinde aidatın ödenmemesi halinde üyelikten düşürmesi daha sağlıklı olacaktır.

Soru: Üyelik hak ve borçları başka bir şahsa geçebilir mi? 
Cevap: Üyelik hak ve borçları şahsa bağlıdır. Miras yolu veya hukuki bir muamele ile başka bir şahsa geçemez. (Medeni Kanun maddeler 63-70)

Soru: Üyelikten çıkarılma nasıl olur?
Cevap: Üyelikten Çıkarılma; Yönetim Kurulu, varsa (Disiplin Kurulu veya Haysiyet Divanı kararı ) nın yaptığı tekliflerini uygular veya uygulamaz sonuç İlgiliye bildirilir. Yapılacak İlk genel kurul da nihai karar verilir. İlgilinin 1 ay içinde genel kurul kararına itiraz(dava açma)hakkı vardır.

Soru: Dernek organlarında Seçim nasıl yapılır?
Cevap: Seçimler de birden fazla listenin yarışması halinde en sağlıklı yöntem kapalı oy açık sayımdır. Tek liste olması halinde açık oylama da yapılabilir. Seçim usulünde çarşaf liste ya da her aday için ayrı ayrı oylama da yapılabilir. Tüzükte oylamanın nasıl yapılması gerektiği yazılmalıdır. Divan heyeti seçim usulünü genel kurulun oylamasına sunarak belirleyebilir.  Seçimler delege usulü şeklinde de yapılabilir. Bu yöntemde üyeler önce delegeleri seçer daha sonra delegelerde organların oluşturulmasında oy kullanabilir.

Soru: Genel kurulda tüzük değişikliği yaparak Yönetim Kurulu Asıl Üye sayısını beşten yediye çıkarmak istiyoruz.  Bu genel kurulda seçilecek olan yönetim eski tüzüğe göre beş olarak mı yoksa yeni tüzüğe göre yedi olarak mı seçilecek?

Cevap: İlk önce tüzük değişikliği yaparak yönetim kurulu asil üye sayısını beşten yediye çıkaracaksınız. Sonra Yönetim Kurulu yeni tüzüğe göre yedi kişi olarak seçilecek. Eğer önce yönetim kurulu seçimi yapılıp sonra tüzük değişikliği yapılması halinde eski tüzüğe göre beş kişi seçilecek daha sonraki olağan veya olağanüstü kongrede yeni tüzük maddesi uygulanarak yönetim kurulu sayısı yedi olarak seçilir.

 

Soru: Yönetim Kurulu üyeleri arasında görev değişikliği yapılabilir mi?
Cevap: Dermek tüzüğünde dernek organları bölümünde yönetim kurulu görevleri belirtilerek seçilmiş ise görev değişikliğini ancak genel kurul yapabilir. Ancak Genel Kurul Yönetim Kurulunu görev alanları belirtilmeden seçilmiş ve yönetim kurulu kendi aralarında görev dağılımı yapmış ise  üyeleri arasında her zaman görev değişikliği yapılması mümkündür. Yönetim kurulu alacağı kararla bunu gerçekleştirme hakkına sahiptir. Her kurul kendi içinde görev değişikliği yapar.

Soru: Yönetim kurulunda eksilme olduğu takdirde yedek üyeler nasıl asıl üyeliğe geçer?
Cevap: İlk yönetim kurulu toplantısında sıradaki yedek üye saptanır. Yazılı tebligatta bulunulur ve ilk toplantı için çağrılır. Yedek üyeler listesindeki sıralamaya seçilir eşit oy almış yedek üyeler, bulunuyorsa, hakkından vazgeçme olmadığı takdirde, kura çekimi ile boşalan asıl üyeliğe girecek üyeyi saptamak yoluna gidilecektir. Hiç bir suretle yedek üye varken eksik sayı ile karar alınamaz yani tüzükte 9 asil üyesi bulunan yönetim kurulu 8 kişi ile dernek işlemlerini yürütecek kararlar alamaz yedeklerden sayı tamamlanır. İstifalar ile boşalan üyeliklere yedek üyeler getirilir.

Soru: Yönetim Kurulu başkanı, başkanlık görevini vekâleten kime ya da kimlere bırakabilir?

Cevap: Dernek tüzüğünde birden fazla başkan vekili olması durumunda dernek yönetim kurulu başkanı sırayla vekâleti bırakır. Başkan vekili olmaması halinde ise üyelerden birine vekâlet verebilir.

Soru: Yönetim Kurulu hangi olağanüstü hallerde görevine devam eder?
Cevap: Genel kurul toplantılarında toplantı yeter sayısına ulaşılamadığı durumlarda en az bir hafta en fazla 60 gün içinde gerekçesiz,  6 ay içerisinde ise gerekçeli toplantı yapılır. Bunda da yeterli çoğunluk sağlanamaması halinde bir genel kurul toplantısı yapılamamış sayılacaktır. Dernek yönetim kurulu üyeleri istifa etmedikleri takdirde, yönetimi zımnen kabul anlamına geldiğinden, mevcut yönetim bir sonraki genel kurula kadar görevinde devam edecektir.

 

Soru: Yönetim, denetim kurulu üyeleri görevleri belirtilerek seçilebilir mi?
Cevap: Dernek tüzüğünde belirtilmesi kaydı ile derneklerde görevleri de belirtilmek suretiyle yönetim, denetim ve diğer kurullardaki görevliler, bu usulle seçilebilir. Kanunlarda kısıtlayıcı hükümler bulunmamaktadır.

Soru: Dernekler ne zaman faaliyete başlayabilir ve ilk genel kurula kadar geçici yönetim kurulu neler yapmak zorundadır? 
Cevap: Kuruluş bildirimi ve ekleri Mülki amirliğe verildiği andan itibaren dernekler tüzel kişilik kazanırlar. Ancak, tüzük ve eklerinin kanuna uygunluğuna dair tebliğ yapılıncaya kadar faaliyete geçemezler. Yazılı tebliğden sonra geçici yönetim kurulu, dernek defterlerini onaylatıp yetki belgesi/belgelerini düzenlemeli, makbuz bastırılmalı, bankada hesap açtırmalı ve üye kayıtlarına başlamalıdır. Dernek İlk genel kurula kadar sadece kongre hazırlığı yapar. Taşınmaz mal alamaz, ancak derneğe ait demirbaş vs alabilir, yardım toplama gibi faaliyetleri düzenleyemez. İlk kongrede organlarını oluşturarak fiil ehliyet kazanılır.

Soru: Yönetim Kurulu üye sayısı en az kaç kişiden oluşur ve değişken olabilir mi? 
Cevap: Yönetim kurulu üye sayısı en az 5 asil 5 yedek kişiden oluşur ve bunun üstünde sayılar olabilir. Üye sayısı tüzükte belirtilmek zorundadır.

Soru: Derneğin yedi kurucu üyesinden biri kurucu üyelikten çekildiği takdirde, derneğin yasal durumunda nasıl bir değişiklik olur?

Cevap: Kuruculardan biri, dernek kuruluş bildiriminin ilgili idareye verilmesinden itibaren altmış gün içerisinde kuruculuktan istifa ederse, bu durumda yasanın dernek kuruluşu için aradığı koşulların birinde eksiklik ve kanuna aykırılık meydana gelecektir.

Kurucu üyenin istifanın alınmasının ardından Dernekler Müdürlüğüne  başvurarak, istifa eden kurucunun yerine yeni bir kurucu üyenin bildirilmesi ve bu şekilde işlemlerin tamamlanması mümkündür.

 

Soru:  Dernek üyesi olmayan bir kişi dernek organlarına seçilebilir mi?

Cevap: Derneğin bünyesinde tayin edilen ihtiyari organlara seçilebilmek için dernek üyesi olmak mecburidir. Ayrıca, Medeni Kanun’un 68. maddesi altında dernek üyelerinin yönetime katılmaları bir hak olarak tanınmış ve düzenlenmiştir. Medeni Kanun’un 73. maddesi uyarınca, genel kurul derneğin en yetkili karar organıdır ve derneğe kayıtlı üyelerden oluşur. Genel kurula katılabilmek ve oy kullanabilmek için dernek üyeliği şarttır. Yönetim kurulu ve denetleme kurulu üyesi olabilmek, bu organlara seçilebilmek için de kural olarak dernek üyesi olma zorunluluğu vardır.

 

Soru: Yabancıların derneğe üye olabilmeleri için gereken şartlar nelerdir?

Cevap:  Medeni Kanun’un 93. maddesinde yabancıların dernek kurma hakkı düzenlenmiştir. Bu maddede, ayrıca, yabancıların üyeliği bakımından bir koşul mevcuttur: “Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler.”

 

Soru:  Derneklerde “onursal üyelik” kararları nasıl alınır?

Cevap: Bir üyenin, onursal üye olarak kabul edilmesi kararı, tüzükte aksine bir hüküm olmadıkça, genel üyelerin üyelikleri konusunda karar verme yetkisine sahip organ olan yönetim kuruluna aittir. Yönetim kuruluna ait olan üyelik konusunda karar verme yetkisi, dernek tüzüğünde bir başka organa devredilmiş olabilir (örneğin genel kurul, onur kurulu). Bu durumda onursal üyeliğe kabul konusundaki kararı, tüzükte tayin edilen bu organın alması gerekecektir.

 

Soru: Onursal üyelerin hak ve yükümlülükleri nelerdir?

Soru: Onursal üyelerin Medeni Kanun’un 69. maddesi gereği, genel kurulda oy kullanma hakları yoktur. Onursal üyeler, oy kullanma hakları olmamasına rağmen genel kurula katılabilirler.

 

Soru: Onursal üyelerin aidat ödemeleri zorunlu mudur?

Cevap: Medeni Kanun’un 70. maddesine göre, onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.

 

Soru: Aidat borcunu ödememesi nedeniyle dernek tüzüğünce üyeliğine son verilmesi gereken üyelerin, üyelikten çıkarmak yerine onursal üye yapması  mümkün müdür?

Cevap:  Dernek tüzüğüne göre, belli bir miktar aidatın ödenmemesi hâlinde üyelikten haklı sebeple çıkarma hâli düzenlenmiş ise, bu durumda olan üyelerin, üyelikten çıkarma kararı vermeye yetkili organ tarafından üyelikten çıkarılması mümkündür. Ancak, bu hâlde dahi, bu üyelerin üye bulundukları döneme ilişkin aidat borcu derneğe karşı devam edecektir. Yani, bu kişiler, eski dernek üyesi olarak derneğe aidat borçlarını ödemek zorundadırlar. Çıkarmaya haklı sebep teşkil eden aidat borcunun kapatılmasının ardından bu kişilerin onursal üye olarak kaydının yapılması mümkündür.

Böylece, onursal üye oldukları tarihten itibaren derneğe karşı aidat borcu ödemekten muaf duruma gelirler.

 

Soru: Cezaevinde bulunan bir üyenin mazereti nedeni ile borcunu ödemediğinde dernek üyeliğine son verilmiştir. Bu üyemizi cezaevinden çıkmasından sonra tekrar üye yapabilir miyiz?

Cevap: Dernek tüzüğüne göre, belli bir miktar aidatın ödenmemesi hâlinde üyelikten haklı sebeple çıkarma hâli düzenlenmiş ise, bu durumda olan üyelerin, üyelikten çıkarma kararı vermeye yetkili organ tarafından üyelikten çıkarılması mümkündür. Ancak, bu hâlde dahi, bu üyelerin mazeret dönemleri dışındaki üye bulundukları döneme ilişkin aidat borcu derneğe karşı devam edecektir. Yani, bu kişiler, eski dernek üyesi olarak derneğe aidat borçlarını ödemek zorundadırlar. Çıkarmaya haklı sebep teşkil eden aidat borcunun kapatılmasının ardından bu kişilerin üyeliği yeniden yapılabileceği gibi genel kurula üyeliğinin devamı konusunda itiraz hakkı da saklıdır.

 

Soru: Şehit yakını üye aidattan muaf tutulabilir mı?

Cevap: Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için aidat borçlarının dışında  zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya  çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.  Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.  (Türk Medeni Kanunu Madde 70) Şehit yakınlarının dernek üyeliği süresince aidat borcundan muaf tutulacağına dair herhangi bir yasal durum söz konusu değildir.

Soru: Hapiste bulunan bir üyenin hapis yattığı süre içerisinde aidat borcunu ödemek zorunda mi ? Yada ihraç etmemiz gerekir mi?

Cevap: Dernek kurma hakkına sahip olmadıkları halde dernek kuranlar veya derneklere üye olmaları kanunlarla yasaklandığı halde dernek üyesi olanlar ile derneklere üye olması kanunlarla yasaklanmış kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden silmeyen dernek yöneticilerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 32a)

Yine; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde, ceza kanununda düzenlenmiş bir suç işlenmesi hâlinde, verilecek ceza çeşitlerinden biri olarak “güvenlik tedbirleri” hüküm altına alınmıştır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53. Maddenin (d) bendinde belirli haklardan yoksun bırakılan kişinin, dernek yöneticisi ya da denetçisi olamayacağı düzenlenmiştir.

Buna göre, bir kişi kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı, hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak, Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi olamaz. ,

Eğer dernek yöneticisi ya da denetçisi olmak isteyen kişi, kasten işlemiş olduğu bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûm olmuşsa, mahkeme hükmünde de yazacağı gibi, kamu haklarından yoksun bırakılmış olabilir. Kural olarak kişi, işlemiş bulunduğu suç dolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar yoksun bırakıldığı bu hakları kullanamaz. Ancak, yaş küçüklüğü, verilen cezanın ertelenmesi ya da şartla salıverilme hâllerinde, yoksun bırakılan haklar değişiklik arz edebilmektedir. Bu nedenle, kişinin dernek yöneticisi ya da denetçisi olup olamayacağını belirlemek için, işlemiş olduğu ve adli sicilinde yer alan suçun nevi ve infazının ne şekilde gerçekleştiği konuları açıklığa kavuşturulmalıdır.

Üyenin hapis cezası alması nedeni ile gerekçe belirtilerek dernek üyeliğinden çıkarılması ve hapse girdiği tarihten önceki aidat borçları baki kalma kaydı ile cezaevinde yattığı süre içerisindeki aidatları terkin edilebilir.

 

Soru: Devlet memurları derneklere üye olabilir mi?

Cevap: Dernekler mevzuatında, kamu görevlilerin kendi yasaları ile getirilen kısıtlamalar saklı  kalmak kaydı ile derneklere üye olabilirler. Bu durumda, bir derneğe üye olmak isteyen kamu görevlilerinin

kendi özel kanunlarına bakmaları ve bir sınırlama olup olmadığını kontrol etmeleri gerekmektedir. “

 

Soru: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışan bir öğretmeninin dernek kurucu üyesi ve dernek başkanı olması mümkün müdür?

Cevap: Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışan bir öğretmenin, bir derneğe üye olabilmesi konusunda kanunlarda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. O nedenle, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışan bir öğretmenin bir dernek kurmasında, var olan bir derneğe üye, yönetici ya da başkan olmasında hukuken bir engel yoktur.

 

Soru: Adli sicil kaydı bulunan bir kişi derneğe üye olabilir mi?

Cevap: Hâlen yürürlükte bulunan mevzuata göre, dernek üyeliği için bir kişinin adli sicil kaydının bulunması  dernek üyeliğine başlı başına bir engel teşkil etmez. .

 

Soru: Adli sicil kaydı bulunan bir kişi dernek yöneticisi olabilir mi?

Cevap: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53. maddesinde, ceza kanununda düzenlenmiş bir suç işlenmesi hâlinde, verilecek ceza çeşitlerinden biri olarak “güvenlik tedbirleri” hüküm altına alınmıştır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53. Maddenin (d) bendinde belirli haklardan yoksun bırakılan kişinin, dernek yöneticisi ya da denetçisi olamayacağı düzenlenmiştir.

Buna göre, bir kişi kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı, hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak,   Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi  olamaz. ,

Eğer dernek yöneticisi ya da denetçisi olmak isteyen kişi, kasten işlemiş olduğu bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûm olmuşsa, mahkeme hükmünde de yazacağı gibi, kamu haklarından yoksun bırakılmış olabilir. Kural olarak kişi, işlemiş bulunduğu suç dolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar yoksun bırakıldığı bu hakları kullanamaz. Ancak, yaş küçüklüğü, verilen cezanın ertelenmesi ya da şartla salıverilme hâllerinde, yoksun bırakılan haklar değişiklik arz edebilmektedir. Bu nedenle, kişinin dernek yöneticisi ya da denetçisi olup olamayacağını belirlemek için, işlemiş olduğu ve adli sicilinde yer alan suçun nevi ve infazının ne şekilde gerçekleştiği konuları açıklığa kavuşturulmalıdır.

 

Soru: Bir dernek, üye olmak isteyen kişileri üye yapmama hakkına sahip midir?

Cevap: Medeni Kanun’un 63. maddesinde dernek üyeliğinin kazanılmasına dair kurallar düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre: “Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.”

Dernek tüzel kişiliği üyelik için başvuruda bulunan kişileri derneğe üye kabul edip etmeme noktasında serbestlik tanımıştır.

Yönetim kurulu, önüne gelen bir üyelik başvurusunu inceleyip reddetme hakkına sahiptir. Üyeliğe kabul edilmeme gerekçesi, tüzükteki herhangi bir düzenlemeye bağlı olabileceği gibi  başka bir sebeple de ilişkilendirilebilir.

Üyeliğe kabul, yönetim kurulunun takdir yetkisi içerisindedir. Dernekler Kanunu’nun 4/c maddesi gereği, derneğe üye olma ve çıkarma koşulları tüzükte ayrıntılı olarak düzenlenebilir.

 

Soru: Üyeliğin kabulü veya reddi yönünde kamu yararına çalışan derneklerle normal dernekler arasında bir fark var mıdır?

Cevap: Bu konuda, “Kamu Yararına Çalışan Dernekler” yönünden farklı bir düzenleme ve uygulama mevcut değildir

 

Soru: Dernek, üyelik için dilekçeyle başvurarak üye olmak isteyen kişilerin dilekçelerini cevaplamak ve bir gerekçe göstermek zorunda mıdır?

Cevap: Dernek üyeliğine kabul ya da ret kararı yönetim kurulu tarafından en çok otuz gün içerisinde görüşülüp karara bağlanır. Yönetim kurulu aldığı kararı başvuru sahibine yazılı olarak bildirir. Bildirimde herhangi bir gerekçe göstermek mecburi değildir.  Ancak, başvuru neticesinin başvuru sahibine yazılı olarak bildirimi zorunludur.

 

Soru: Dernek Genel kurul toplantıları nerelerde yapılabilir?

Cevap: Dernek merkezinin bulunduğu “İL yada İLÇE’ de yapılır. Nerede yapılacağı tüzüğünde belirtilmelidir. Tüzükte il dışında yönetim kurulunun uygun göreceği bir yerde yapılabilir şeklinde bir metine de yer verildiği taktirde , yönetim kurulu genel kurulu il dışında da yapabilir

 

Soru: Genel Kurul hangi yetkilerini yönetim kuruluna devredebilir?

Cevap: Dernek Genel Kurulu aşağıda belirtilen yetkilerini yönetim kuruluna devredebilir.

  • Gayrimenkul alımı
  • İktisadi İşletme açılışı
  • Sandık Kuruluşu
  • Şube açılışı
  • Üst kuruluşlara üyelik (Federasyon, Konfederasyon, Birlik, Platform)

 

Soru: Genel Kurul hangi yetkilerini Yönetim Kuruluna devir edemez?

Cevap: Aşağıda belirtilen kararlar genel kurulun yetkisinde olup Yönetim Kuruluna devir edemez.

  • Tüzük değişikliği
  • Dernek Organlarının seçimi
  • Tasfiye işlemleri

 

Soru: Danışman olarak görevlendirilecek kişinin üye olma zorunluluğu var mıdır?
Cevap: Yönetim Kurulu Kararı ile Gençlik, Spor, Hukuk, Sağlık, Basın vb. alanlarda danışmanlık yapmak üzere uzman kişiler görevlendirilebilir. Derneğe üye olma şartı yoktur. (Gençlik Spor Kulüpleri Yönetmelik Md.26)

Soru: Denetim Kurulu üyeleri yönetim kurulu toplantılarına katılabilir mi?
Cevap: Denetim Kurulu üyeleri Yönetim Kurulu toplantılarına katılabilirler söz hakkı verilebilir. Ancak oy hakları yoktur.

Soru: Dernek yönetim kurulu üyelerimize ücret ödeyebilir miyiz?

Cevap: Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.

Dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarları genel kurul tarafından tespit olunur.

 

Soru: Dernek yönetim kurulunun genel kurul kararı aldıktan sonra genel kurulun yapılacağı tarihe kadar çeşitli faaliyetleri yürütmek üzere karar alıp faaliyetlerini sürdürebilirler mi? .

Cevap: Dernek tüzüğüne aksine sınırlayıcı bir hüküm konulmamış ise genel kurul toplantısının yapılacağı güne kadar dernek tüzüğü ile verilmiş olan yetkiler çerçevesinde karar alarak faaliyet gösterebilirler.

 

Soru: Dernek üyeleri toplantısız ve çağrısız karar alabilirler mi?

Cevap : Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının kanunda yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir. (Türk Medeni Kanunu Madde 76)

 

Soru: Genel Kurul çağrısını gazetede ilan etmek zorunda mıyız?

Cevap: Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler, en az onbeş gün önceden, günü, saati, yeri ve gündemi bir gazetede ilan edilmek veya  yazılı ya da elektronik posta ile bildirilmek suretiyle toplantıya çağrılır. (Dernekler Yönetmeliği Madde 14)

 

Soru: Genel Kurul çağrısını cep telefonunda mesaj sistemi üzerinde çağrı yapabilir miyiz? Yapabilirsek üye bana mesaj gelmedi demesi halinde nasıl kanıtlayacağız?

Cevap: Genel Kurula çağrı mesaj sistemi ile yapılması mümkündür. Ancak mesaj kayıtlarında gönderilen mesajların dokümanı   alınarak muhafaza edilmelidir. Cep telefonu ile gönderilen mesajlarda dökümün alınmaması halinde üyeye tebligat yapıldığı kanıtlanamaz.

 

Soru: Dernek genel kurullarında divan kurulunda yer alan kişiler yönetim kuruluna seçilebilir mi?

Cevap: Dernek genel kurul toplantılarına ilişkin hükümler ayrıntılı olarak Dernekler Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 15. maddesinde genel kurul toplantı usulü hüküm altına alınmıştır. Bu maddeye göre, genel kurul açılışından sonra toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek “divan heyeti” oluşturulur.  Divan heyetinde yer alan başkan ve diğer kişilerin, dernek yönetim kurulu ya da diğer zorunlu/ihtiyari organlara seçilmelerinde hukuki bir engel bulunmamaktadır.

 

Soru: Tüzel kişiler dernekte nasıl oy kullanacak?

Cevap: Tüzel kişinin üye olması halinde, tüzel kişinin yönetim kurulu başkanı veya temsille görevlendireceği kişi oy kullanır. Bu kişinin başkanlık veya temsil görevi sona erdiğinde, tüzel kişi adına oy kullanacak kimse yeniden belirlenir. (Dernekler Kanunu Madde 6)

 

Soru: Genel Kurulumuzu zamanında yapamadık. Cezası ne olur?

Cevap: Genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan, genel kurul toplantılarını kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak veya dernek merkezinin bulunduğu veya tüzüğünde belirtilen yer dışında yapan dernek yöneticilerine  idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 30b)

 

Soru:  İlk genel kurulda çoğunluk sağlanmaması halinde durum ne olur?

Cevap: Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, birinci toplantının duyurusunda  ikinci toplantının günü, saati, yeri ve gündemi bir gazetede ilan edilmek veya  yazılı ya da elektronik posta ile bildirilmek suretiyle toplantıya çağrılır. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz. (Dernekler Yönetmeliği Madde 14)

 

Soru: Dernek genel kurulumuz kavga nedeni ile yapılamadı. Ne yapabiliriz.

Cevap: Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır. Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz. (Dernekler Yönetmeliği Madde 14)

 

Soru: Genel Kurulda üyenin kimliği yoksa oy kullanabilir mi?

Cevap: Kimlik belgesini göstermeyenler, belirtilen listeyi imzalamayanlar ile genel kurula katılma hakkı bulunmayan üyeler toplantı yerine alınmaz. (Dernekler Yönetmeliği Madde 15) Oy kullanamaz

Soru: Genel Kurul sonucu tüzük değişikliği yapılmıştır. Yeni hazırlanan tüzük yönetim kurulunun salt çoğunluğu ile imzalaması yeterlimi dir.

Cevap: Dernekler Yönetmeliğinin 17. Maddesi (b) fıkrasında “Tüzük değişikliği yapılmışsa, tüzüğün değişen maddelerinin yeni ve eski şekli ile dernek tüzüğünün son şeklinin her sayfası yönetim kurulunca imzalanmış örneği” şeklinde belirtilmiştir. İlgili madde dikkate alındığında “Yönetimin tamamı tarafında imzalanacak” şeklinde bir açıklama bulunmadığında Yönetim Kurulunun salt çoğunluğu tarafından imzalaması yeterli sayılacaktır.

 

Soru: Genel kurul kararlarının iptali için dava açılması mümkün müdür?

Cevap: Medeni Kanun’un 83. maddesinde, dernek genel kurul kararlarının iptali hususu düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre:

“Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir.”

Bir üyenin, dernek organları tarafından alınan bir kararın iptalini mahkemeden talep edebilmesi için, Medeni Kanun’un 83/2. maddesi uyarınca, öncelikle diğer organ kararlarına karşı dernek içi denetim yollarına başvurması gereklidir.

 

Soru: Her üye genel kurul kararına karşı dava açma hakkına sahip midir? 

Cevap: Bir dernek üyesinin, dernek genel kurulunda alınmış kararların iptalini talep edebilmesi ve bu konuda dava açabilmesi için, o üyenin genel kurul kararına katılmamış olması, yani alınmış karar lehinde oy kullanmamış olması şarttır.

 

Soru: Dernekte Üyeliği silinen biri mahkemeye baş vurarak üyeliğinin iadesini isteyebilir mi?

Cevap:  Bir üyenin, kendisinin üyelikten çıkarılmasına dair yönetim kurulu kararına karşı iptal davası açabilmesi için, karara karşı tüzükte bir başka organ öngörülmemişse, genel kurul nezdinde itiraz hakkını kullanmış olması zorunludur. Dernek tarafından alınmış bir karara karşı iptal davası açılabilmesi için, Medeni Kanun’un

  1. maddesinde öngörülen diğer organa başvuru zorunluluğu ön şarttır.

Soru: Yönetim Kurulu toplantıları nerelerde yapılabilir? 
Cevap: Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Onur Kurulu ve Danışma Kurulu gibi organların toplantı yapma yerleri için mevzuatta herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak tüzüklere bu konuda bağlayıcı hükümler konulabilir. Aksine hüküm yoksa yönetim kurulu kararı ile toplantılarını alacakları bir kararla istedikleri bir yerde yapabilirler.

Soru: Yönetim Kurulu toplantısına katılmayan üyelere ne işlem yapılır?
Cevap: Yönetim kurulu toplantılarına mazeretsiz katılmayan üyelerin durumu tüzükte belirtilmelidir. Bu şekilde yönetim kurulu üyelikleri düşürülebilir.

Soru: Yönetim Kurulu karar yeter sayısı ne anlama gelmektedir? 
Cevap: Yönetim kurulu üyesi 5 olan bir derneğin 3 asil üyesi ile toplanarak kararlar alabilir. Toplantıya katılmayan diğer üyeler isterlerse alınan kararları görebilir itiraz şerhi koyabilirler.

Soru: Yönetim Kurulu kararlarında oyların eşitliği halinde ne yapılır? 
Cevap: Dernek tüzüğüne, oylamalarda eşitlik halinde başkanın bulunduğu tarafın üstün sayılacağına dair hüküm konulabilir. Böyle bir madde konulduğu zaman başkanın oyu 2 oy olarak değerlendirilebilir.

Soru: Yönetim Kurulunda Yedi asil ve yedi yedek üyesi bulunan dernekte Yönetim Kurulu Asil Üyelerinde dört kişinin istifa etmesi ile Yönetim Kurulu düşer mi?

 

Cevap: Yönetim Kurulu Asil Üyelerinden dört kişinin istifa etmesi ile yedek üye sıralamasına göre yedek üyeler ile eksiklikler tamamlanır.  Ancak Yedek ve asil üyeler ile toplam 14 kişiden 11 kişinin istifa etmesi sebebiyle üye tamsayısının yarısının altına düşerse; genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağırılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birin istemi üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.  (Türk Medeni Kanunu Madde 84)

 

 

Soru: Dernek Yönetim Kurulu Asil Üye sayısı 11 olan bir dernekte kaç kişi ile karar alınabilir.

Cevap: Dernek Yönetim Kurulu Üye tamsayısının yarısından bir fazlasının hazır bulunması ile toplanır. Kararlar, toplantıya katılan üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır.

Örnek: Yönetim Kurulu Üye Sayısı 11 olan bir dernekte 6 üyenin katılımı ile toplantı başlayabilir. Toplantıya katılan 6 üyeden salt çoğunluk olan 4 üyenin oluru ile karar alınabilir. Veya 6 üyeden üçe üç eşitlik olması halinde Yönetim Kurulu Başkanının taraf olduğu karar geçerli sayılır.

 

Soru: Yönetim Kurulu kararları için mahkemeye başvurulabilir mi? 
Cevap: Yapılan usulsüzlük veya başka nedenden dolayı yönetim kurulu hakkında ilgili mahkemelere suç duyurunda bulunulur. Derneğin en yetkili organı olan genel kurula intikal ettirebilir.

Soru: Dernekler hangi amaç ve konu için toplantı ve gösteri yürüyüşü yapabilirler veya düzenleyebilirler? 
Cevap: Dernekler kendi konu ve amaçları dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleyemezler. Kapalı alanlarda yapılan her türlü toplantı 2911 sayılı kanun kapsamı dışındadır. Bu tür organizasyonlarda herhangi bir toplantı iznine gerek yoktur.

Soru: Kongre Divan Yönetimi nasıl olmalıdır? 
Cevap: Başkanlık Divanı açık oyla yapılan seçimle gelen üyelerden oluşur. Sayılarını kongre üyeleri belirler. Divanda tek yetkili en çok oyu almış olan başkandır. Diğer üyeler başkana yardımcı olurlar. Başkanlık Divanı üyelerinin herhangi bir nedenle görevden ayrılması durumunda yeni bir seçimle eksik üyeler tamamlanır. Divan Başkanı görevine başlar, daha sonra başkan gündem maddelerini sırayla işleme koyar. Üyelerin genel kurulda açıklama hakkı vardır. Açıklama hakkı kendisine sataşılan ve bazı suçlamaları isnat edilen kişinin açıklama yapma ve cevap verme hakkı vardır.

Soru: Kongre toplantı yeter sayısı nasıl tespit edilir? 
Cevap: Dernek kongrelerinde yeter sayı kanun koyucu dernekler lehine düzenleme yaptığı için ilk toplantıda tüzük değişikliği ve fesih amaçlı kongreler hariç diğer kongrelerde üye sayısını yarısından bir fazlasının toplantıya katılımı halinde toplantı yapılabilecektir. Eğer bu çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantı yönetim ve denetim kurulu üyelerinin tam sayısının en az iki katı kadar olacaktır.

Soru: Dernekler, olağanüstü genel kurulu ne zaman ve hangi şartlarda yapabilirler?

Cevap:; Genel kurul, yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır. Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir   ( 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 75. Maddesi)  . Buna göre gerekli görülen her durumda olağanüstü genel kurul toplantısı yapılabilir.

 

Soru: Derneğimizin tüzüğünde, olağan genel kurulun her iki yılda bir mayıs ayında yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Olağan genel kurul tarihinden iki ay önce yönetim kurulu kararıyla olağanüstü genel kurul

toplantısı yapılması durumunda, mayıs ayı için öngörülen olağan genel kurul toplantısı yapma zorunluluğumuz devam eder mi?

Cevap: Bir derneğin, kanundaki mevcut koşullar uyarınca, olağanüstü genel kurul toplantısı yapmış olması, olağan genel kurulun toplanma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Yani, olağanüstü genel kurul toplansa bile, tüzükte belirtilen zamanda yeniden olağan genel kurul toplantısı yapılması gerekecektir

 

Soru: Mevzuatına göre  genel kurulların 3 yılda bir yapabilmesi mümkün iken  Bir derneğin tüzüğünde “olağan genel kurulu 2 yılda bir yapılmalıdır” yazmasına rağmen 3 yılda bir yapılması mümkün müdür?

Cevap:  Medeni Kanunun 74’üncü maddesinin ikinci fıkrası olağan genel kurul toplantılarının en geç 3 yılda bir yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu hükümle dernek genel kurullarının toplanma süresine dair üst sınır belirlenmiştir. Dernek Genel Kurulunun üst sınır içerisinde kalmak şartıyla kaç yılda bir toplanacağı derneklerin tercihine bırakılmıştır. Dernekler genel kurullarını tüzüklerinde belirledikleri zamanda yapmak zorundadırlar. Bu durumda tüzükteki hüküm değiştirilmediği taktirde genel kurul toplantılarının 3 yılda bir yapılması mümkün değildir.

 

Soru: Seçimsiz olağanüstü genel kurul  toplantısı yapıldı. Toplantıda da yönetim ve denetim seçim yapılmamıştır. Dernekler Müdürlüğüne  genel kurul sonuç bildirimi ve eklerini  vermemiz gerekiyor mu?

Cevap:. Olağanüstü genel kurul toplantısında dernek organlarına seçim yapılmamış olsa da Dernekler Müdürlüğüne genel kurul sonuç bildirimi ve ekleri 30 günlük süre zarfında bildirilmelidir.

 

Soru: Dernek tüzüğünde, genel kurul toplantısının her yıl olması durumunda yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin her yıl seçilme zorunluluğu var mıdır?

Cevap:  Genel kurul toplantısının derneğin tüzük hükümleri gereğince her yıl yapılmak zorunda olması, derneğin tüzüğünde belirtmek şartıyla yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin her yıl seçilmesi zorunluluğunu getirmez. Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin görev süresi 3 yılı geçmemek şartıyla tüzük hükmüyle belirlenebilir.

 

Soru: Derneklerin  genel kurul toplantılarında, dernek üyesi olmayan kişiler divan heyetine seçilebilirler mi? 

Cevap: Dernekler Yönetmeliği’nin 15’inci maddesinde; “Dernek üyesi olmayan ve genel kurula katılma hakkı bulunmayan üyeler toplantı yerine alınmaz. Dernek üyesi olmayanlar, ayrı bir bölümde genel kurul toplantısını izleyebilirler” hükmü yer almasına rağmen genel kurulda oy kullanmama kaydı ile toplantıyı yönetme konusunda genel kurul üyelerinin oy çokluğu ile vereceği karar sonucunda engelleyici bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer bir kanaat ise  madde hükmünden  dernek üyesi olmayan kişiler sadece genel kurulu izleyebilirler. Bu kişilerin genel kurulda divan başkanı ya da yazman seçilmesi mümkün değildir denilmektedir.

 

Soru: Derneğin genel kurul kararı ile feshedilebilmesi için gereken toplantı ve karar yeter sayısı nedir?

Cevap: Genel kurulda fesih kararı verilebilmesi için birinci toplantıda, toplantıya katılma hakkı bulunan üyelerden en az 2/3 ünün hazır bulunması, hazır bulunanların da en az 2/3 ünün olumlu oy vermesi ile fesih kararı alınır. Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamazsa, ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz ancak ikinci toplantı da yönetim ve denetim kurulu asıl üyeleri toplamının 2 katından aşağı olmamak üzere toplanır. Bu şekilde toplanılması halinde de toplantıya katılan üyelerin 2/3 ünün kabul oyu ile karar alınabilir. Aksi halde tüzel kişilik sona ermez. (Medeni Kanun 78 ve 81)

 

Soru: Dernek Başkanının görevine son vermek için hangi yola başvurmak gerekir?

Cevap: Bir dernekte yönetim kurulu başkanı genel kurulda belirlenmemiş ve yönetime seçilen üyeler kendi aralarında görev dağılımını yaparak başkanı belirlemişlerse, yönetim kurulu üyeleri oy çokluğu ile görev dağılımını yeniden belirleyebilir ve başkanı değiştirebilirler. Ancak, başkan genel kurulda belirlenmişse değişiklikte genel kurulda yapılabilir. Genel kurul, tüzükte belirtilen zamanda olağan olarak, yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinin beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır. Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine sulh hakimi, 3 üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

 

Soru: Derneğin bir  üyesinin yönetim kurulu asil üyeliği ile denetleme kurulu yedek üyeliği görevi verilebilir mi?

Cevap: Dernekler mevzuatında açıklayıcı bir hüküm bulunmamakla birlikte, bir dernek üyesinin, hem yönetim kurulu asil üyeliği ile denetim kurulu yedek üyeliği gibi iki görevi üstlenmesi uygun değildir. Bir kişinin hem denetleyen hem de denetlenen konumunda bulunamayacağı dikkate alındığında, niteliği gereği yönetim ve denetim kurulu üyeliklerinin bir kişinin şahsında birleşemeyeceği açıktır.

 

 

DEFTER VE BELGELER

 

Soru: Derneklerin Defter tutmaları hangi esasa göre belirlenir? Cevap: Derneklerde işletme hesabı esasına göre defter tutulur. Ancak, yıllık brüt gelirin Dernekler Yönetmeliğinin 31. Maddesinde belirtilen haddi aşması durumunda takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutulur.

 

Soru: Dernekler hangi defterleri tutmak zorundadır?

Cevap : Derneklerde  aşağıda yazılı defterler tutulur.

  1. a) İşletme hesabı esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:

1)            Karar Defteri: Yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır.

2)            Üye Kayıt Defteri: Derneğe üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu deftere işlenebilir.

3)            Evrak Kayıt Defteri: Gelen ve giden evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.

4)            İşletme Hesabı Defteri: Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.

5)            Alındı Belgesi Kayıt Defteri: Alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir.

6)            Demirbaş Defteri: Derneğe ait demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan düşürülmesi bu deftere işlenir.

Alındı Belgesi Kayıt Defteri ile Demirbaş Defterinin tutulması zorunlu değildir.

  1. b) Bilanço esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:

1)            a) bendinin 1, 2 ve 3 üncü alt bentlerinde kayıtlı defterler bilanço esasında defter tutulması durumunda da tutulur.

2)            Yevmiye Defteri ve Büyük Defter: Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.

 

Soru: Tutulacak defterler nerede tasdik edilir?

Cevap: Dernekte, tutulması zorunlu olan defterler (Büyük Defter hariç), kullanmaya başlamadan önce il dernekler müdürlüğüne veya notere tasdik ettirilir. Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan Yevmiye Defteri’nin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.

 

Soru: Dernekler gelir ve bilanço tablolarını ne zaman hazırlarlar?

Cevap: Dernekler de İşletme hesabı esasına göre kayıt tutulması durumunda yıl sonlarında (31 Aralık) (Dernekler Yönetmeliği EK-16’da belirtilen) “İşletme Hesabı Tablosu” düzenlenir. Bilanço esasına göre defter tutulması durumunda ise, yılsonlarında (31 Aralık), Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosu düzenlenir.

 

Soru: Dernek için bastırdığımız makbuzları herhangi bir yere bildirmemiz gerekiyor mu?

Cevap: Dernek için basılan makbuzların bildirimini basımı gerçekleştiren basımevi tarafından belgelerin seri ve sıra numaralarını onbeş gün içinde mülkî idare amirliğine bildirmek zorundadır. (Dernekler Kanunu Madde 16)  Derneğin ayrıca bildirmesine gerek yoktur. Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımevi yöneticilerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu 32 h)

 

Soru: Dernek Gelirleri Alındı Belgesi seri ve sıra numaraları matbaa tarafından yanlış basımı yapılmıştır. Ne yapmamız gerekir?

Cevap: Bastırılan alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı, sayman üyece kontrol edilir. Kontrolde hatalı olduğu ortaya çıkan cilt veya formlar geri verilerek aynı miktarda yenisi bastırılır. Alındı belgeleri, matbaadan sayman üye tarafından bir tutanak ile teslim alınır. Bastırılan alındı belgesi ciltleri veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılması için bastırılan formların adedi ile seri ve sıra numaralarının, on beş gün içinde basımevleri tarafından mülki idare amirliğine bildirilmesi zorunludur.” hükmü bulunmaktadır. Buna göre kontrolde hatalı olduğu ortaya çıkan cilt veya formların geri verilerek aynı miktarda yenilerinin bastırılması gerekmektedir ve matbaa tarafından bu konuda mülki idare amirliğine tekrar bildirim yapılması gerekir.

 

Soru: Dernek Gelirleri Alındı Belgelerini nasıl kullanacağız? 

Cevap: Alındı belgeleri, gelir tahsil etme görev ve yetkisine sahip bulunanlara, sayman üyelerce imza karşılığı verilir ve kullanıldıktan sonra imza karşılığı geri alınır. Bu işlemler Alındı Belgesi Kayıt Defterinde gösterilir.

Alındı belgeleri, sabit boyalı sert veya sivri uçlu tükenmez kalemle okunaklı bir biçimde silintiniz ve kazıntısız olarak doldurulur. Ödemede bulunana asıl yaprak koparılarak verilir, koçan kısmı ciltte bırakılır. Düzenleme sırasında hata yapılırsa, hatalı belge yaprağı ödemede bulunana verilmez. Asıl ve koçan yaprakların üzerine “İPTAL” ibaresi yazılıp her ikisi koparılmadan ciltte bırakılır.

Form şeklinde bastırılan alındı belgeleri, elektronik sistemler aracılığıyla doldurulduktan sonra aslı ödemede bulunana verilir; sureti dosyasında muhafaza edilir.

 

Soru: Alındı belgeleri mülki idare amirliğine bildirilmediği takdirde herhangi bir yaptırım söz konusu mudur?

Cevap: Bastırılan alındı belgelerinin 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 16 ncı maddesine göre basım evleri tarafından mülki idare amirliğine 15 gün içinde bildirilmediği takdirde aynı Kanun’un 32 nci maddesinin ( h) bendindeki; “ 16 ncı maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımevi yöneticilerine idarî para cezası verilir.” Hükmü gereğince basım evi yöneticisine idari para cezası uygulanmaktadır.

 

Soru: Karar defterimizde İngilizce karar alabilir miyiz?

Cevap: Dernekler, defterlerinde ve kayıtlarında ve Türkiye Cumhuriyetinin resmi kurumlarıyla yazışmalarında Türkçe kullanırlar.

 

Soru: Belgelerimizi ne kadar süre ile saklama mecburiyetimiz vardır?

Cevap: Defterler hariç olmak üzere, dernekler tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler 5 yıl süreyle saklanır. (Dernekler Yönetmeliği Madde 39) Özel kanunlarda belirtilen süreler dikkate alınarak 10 yıl süre ile saklanması önerilir.

 

Soru: Derneğimizde işletme defteri yerine bilanço esasına göre defter tutabilir miyiz?

Cevap: Dernekler işletme hesabı esasına göre defter tutarlar. Ancak, yıllık brüt gelirleri  Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen limiti aşan dernekler takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutarlar. İşletme hesabı esasına göre defter tutan dernekler, yukarıda belirtilen hadde bağlı kalmaksızın yönetim kurulu kararı ile bilanço esasına göre defter tutabilirler. (Dernekler Yönetmeliği Madde 31)

 

Soru: Bilanço esasına göre defter tutmaktayız işletme hesabına geçebilir miyiz?

Cevap: Bilanço esasına geçen dernekler, üst üste iki hesap döneminde yukarıda belirtilen haddin altına düşerlerse, takip eden yıldan itibaren işletme hesabı esasına dönebilirler.

Ticari işletmesi bulunan dernekler, ticari işletmeleri için, ayrıca Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter tutarlar. (Dernekler Yönetmeliği Madde 31)

 

Soru: Dernek genel merkezi bilanço usulüne göre defter tutmaktadır. Şube hangi esasa göre defter tutacak?

 Cevap: 2011 yılında Dernekler Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle dernek şubelerinin dernek genel merkezi ile aynı esasta defter tutması gerekmektedir. Bilanço esasına göre derneğin defter tutması halinde  şube olarak da aynı esasa göre defter tutmanız gerekiyor.

 

Soru: Dernek kayıtlarını bilgisayar ortamında tutuyoruz. Bilgisayar çıktılarını defterlere yapıştırsak olur mu?

Cevap: Defterler bilgisayar ortamında da tutulabilir. Ancak form veya sürekli form şeklinde tutulacak defterler, kullanılmaya başlanmadan önce her bir sayfasına numara verilerek ve onaylatılarak kullanılabilir. Onaylı sayfalar kullanıldıktan sonra defter haline getirilerek muhafaza edilir. Sürekli form halinde olmayan defterler mürekkep kalemle yazılmalıdır. (Dernekler yönetmeliği Madde 33)

 

Soru: Yevmiye Defterinde yanlışlık yaptık nasıl düzelteceğiz?

Cevap: Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilebilir. Diğer defter ve kayıtlara rakam ve yazılar yanlış yazıldığı takdirde düzeltmeler ancak yanlış rakam ve yazı okunacak şekilde çizilmek, üst veya yan tarafına veya ilgili bulunduğu hesaba doğrusu yazılmak suretiyle yapılabilir. Yanlış rakam ve yazının çizilmesi halinde, bu rakam ve yazıyı çizen tarafından paraflanır.

Defterlere geçirilen bir kayıt; kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz hale getirilemez. Dernekler Yönetmeliği Madde 33)

 

Soru: Karar Defteri yazarken neye dikkat etmemiz gerekir?

Cevap: Karar defterinin sayfa sonunda imza için bırakılan bölümü hariç defterlerin satırları, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form veya sürekli form yapraklarının sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz. (Dernekler Yönetmeliği Madde 33)

 

Soru: Dernek gelir ve  gider kayıtlarımızı ayda bir işlememiz mümkün olur mu?

Cevap: İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilir. Ancak, gelir ve gider kayıtları;

  1. İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtlar on günden fazla geciktirilmez.
  2. Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırkbeş günden daha geç intikal ettirilmesine imkan vermez. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırkbeş günlük sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur. (Dernekler Yönetmeliği Madde 34)

 

Soru: Derneğimiz Temmuz ayında  kuruldu. Dönem sonu kayıtlarımızı ne zaman yapmamız gerekir?

Cevap: Derneklerde hesap dönemi bir takvim yılıdır. Hesap dönemi 1 ocakta başlar ve 31 aralıkta sona erer. Yeni kurulan derneklerde hesap dönemi kuruluş tarihinde başlar ve 31 aralıkta sona erer. (Dernekler Yönetmeliği Madde 35)

 

Soru: Dernekte kullandığımız defterleri her yıl yeniletmek zorunda mıyız?

Cevap: Defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan defterler, kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.

 

Soru: Bir firma tarafından derneğimize giysi bağışlandı. Bizde bu giysileri ihtiyaç sahiplerine verdik. Nasıl belge düzenlememiz gerekir?

Cevap: Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneklere yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ayni Bağış Alındı Belgesi (EK- 15) ile kabul edilir. Dernekler tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ayni Yardım Teslim Belgesi (EK- 14) ile yapılır. (Dernekler Yönetmeliği Madde 38)

 

Soru: Maliye Bakanlığı  tarafından verilen alındı belgelerini kullanabilir miyiz?

Cevap: Dernekler Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği 01.01.2006 tarihinden sonra başlamak üzere altı ay içerisinde dernekler alındı belgesi bastırmak zorunda olduğunda 30.06.2006 tarihinden sonra Maliye Bakanlığı tarafından bastırılan alındı belgeleri geçersizdir. (Dernekler Yönetmeliği Geçici Madde 1

 

Soru: Dernekler birimi ile olan işlemlerimizi e-şifre ile elektronik ortamda yapmak zorunda mıyız?

Cevap: Bilanço esasına göre defter tutan dernekler ile kamu yararına çalışan dernekler, Dernekler Daire Başkanlığının web sayfası üzerinden, kullanıcı adı ve şifresini kullanarak  işlem yapmak zorundadırlar.  Bilanço esasına göre defter tutmayan ve kamu yararına ait dernekler statüsünde olmayan dernekler kendi istekleriyle yukarıda sayılan işlemlerini bu maddede belirtilen usullere uymak suretiyle elektronik ortamda da işlemlerini yapabilirler.  (Dernekler Yönetmeliği Madde 96)

 

Soru: Bilet ve Makbuzlar için ayrı defter tutulması gerekiyor mu?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerinde bulunanlar makbuz ve biletleri kaydetmek üzere örneği Ek-1’de gösterilen ve noterden onaylı “Makbuz-Bilet Kayıt Defteri ”ni tutmak zorundadır. Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik Madde 11)

 

Soru: Dernek defterlerinin kayıtları nasıl olur?
Cevap: Karar defterinin sayfa sonunda imza için bırakılan bölümü hariç defterlerin satırları, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form veya sürekli form yapraklarının sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz. Hatalı yazılan rakam ya da yazının üstü tek çizgi ile çizilerek parafe edilmeli doğrusu yazılmalıdır. Kararlar yazılırken silinti kazıntı olmamalı hata varsa üstleri tek çizgi ile çizilmeli doğrusu üstüne yazılmalıdır

 

Soru: Yetki belgeleri kimlere hangi süreler için verilir?
Cevap: Yönetim kurulu asıl üyeleri hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden “Yetki Belgesi” dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek yönetim kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim kurulu asıl üyeleri yetki belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.  Yetki belgelerinin süresi yönetim kurulu tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.”

Soru: Gelir ve giderler ne zaman kayıt edilir?
Cevap: İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilmeye çalışılmalıdır. Ancak, gelir ve gider kayıtları;

  1. İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi şarttır.
  2. Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırk beş günden daha geç intikal ettirilmesine imkân vermez. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırk beş günlük sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur. (Dernekler Yönetmeliği Madde 34)

 

Soru: Gelir gider belgeleri nelerdir?
Cevap: Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen hesap belgesi veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer. Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak dernekler, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için gider makbuzu düzenlerler.

Soru: Yardım toplamada kullanacağımız makbuz, bilet veya yardım pullarını nasıl yaptıracağız? Herhangi bir yere bildirmemiz gerekir mi?

Cevap: Yardım toplamada kullanacağımız makbuz, bilet veya yardım pulların basımevinde yapılması gerekir. Basımevleri, izin almak suretiyle yardım toplama faaliyetine girişen kişi ve kuruluşların bastıracağı makbuz, bilet ve yardım pullarının seri ve numaralarını bastıktan sonra durumu, yedi gün içinde izin veren makama bildirmek ve basılanların birer örneğini göndermek zorundadırlar.

 

Soru: Yardım toplamada kullanılacak makbuz ve biletlerin belirli bir standardı var mı?

 Cevap: Yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere bastırılan makbuzlar ;

  • Müteselsil ve sıra numarası taşıyacak şekilde ve ciltler halinde tertip edilir.
  • Ciltleri oluşturan asıl ve koçan yaprakları aynı renk kağıtlara basılır.
  • Dernekler, kurumlar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar ve spor kulüplerinin yardım toplama faaliyetlerinde kullanacakları makbuzlar, gelir makbuzlarından ayrı olarak bastırılır.
  • Makbuzların asıl ve koçanlarında; gerçek kişilerce bastırılması halinde sorumlu kurul üyelerinden en az ikisinin ad, soyad ve adresleri; dernek, kurum, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar veya spor kulüplerince bastırılması halinde bu kuruluşların adı, varsa kısa adı, adresi, hangi amaçla yardım toplandığı, izin veren makam, verilen iznin tarih ve sayısı ile iznin başlangıç ve bitiş tarihine ait bilgiler bulunur.
  • Eşya piyangosu düzenlenerek yardım toplanması halinde bastırılacak biletlerle, kültürel gösteriler ve sergiler, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek suretiyle yardım toplanması hallerinde bastırılacak bilet ve davetiyelerde rakam ve yazı ile olmak üzere bilet ve davetiye bedellerinin gösterilmesi zorunludur.
  • Yardım toplanmasına izin veren makamın uygun görmesi halinde üzerinde rakam ve yazı ile yardım miktarı belirtilmiş maktu makbuzlar da bastırılabilir.

 

Soru: Yardım toplamada kullanılan makbuz ve biletlerin kontrolü nasıl olacak?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerine girişen kişi ve kuruluşlarca bastırılan makbuz, bilet ve yardım toplama pullarının, cilt, seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı sorumlu kurul tarafından kontrol edilir. Kontrolde hatalı olduğu görülen makbuz ciltleri, biletler ve yardım toplama pullarının yenisi bastırılır ve sonuç bir tutanağa bağlanır.

Hatalı olanların yerine yeniden bastırılanlar tekrar kontrol edildikten sonra makbuz, bilet ve yardım toplama pullarının tamamı sayman olarak gösterilen sorumlu kurul üyesine zimmetle teslim edilir.

 

Soru: Yardım toplamak amacı ile bastırılan Makbuz, Bilet  ve diğer evraklar için başka defter tutmamız zorunlu mudur?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerinde bulunanlar makbuz ve biletleri kaydetmek üzere noterden veya dernekler biriminden onaylı “Makbuz-Bilet Kayıt Defterini tutmak zorundadır.

 

Soru: Makbuz -Bilet kayıt defteri nasıl tutulur?

Cevap: Sorumlu kurul üyesine zimmetle teslim edilen makbuz, bilet ve yardım toplama pulları, bu üye tarafından numarası en küçük olandan başlamak üzere, alt alta yazılmak suretiyle Makbuz-Bilet Kayıt Defteri’ne kaydedilir.  Sayman üye olarak gösterilen sorumlu kurul üyesi bu defterin düzenli bir şekilde tutulmasından sorumludur.

Makbuz ve biletler, Kanunun 15 inci maddesine göre yardım toplama faaliyetlerinde görev alması uygun görülenlere sayman üye tarafından zimmetle verilir ve bu deftere kaydedilir.

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamındaki bağışların belge düzeni nasıl olmalı?

Cevap: Bağışa konu mal bedeli Vergi Usul Kanununun 232 inci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur.

Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir

Soru: Gıda bankacılığı kapsamında bağışlanan mallar ile ilgili  muhasebe kayıt düzeni  nasıl olmalıdır.

Cevap: Ticari işletmeye dahil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BEYANNAME VE BİLDİRİMLER

 

Soru: Dernekler beyanname vermek zorunda mıdır? Vermezsek cezası var mı?

Cevap : Dernekler, yıl sonu itibarıyla faaliyetlerini, gelir ve gider işlemlerinin sonuçlarını düzenleyecekleri beyanname ile her yıl Nisan ayı sonuna kadar mülkî idare amirliğine vermekle yükümlüdürler. (Dernekler Kanunu Madde 19) Beyanname verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen dernek yöneticilerine ve 24 üncü maddede belirtilen temsilcilere idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 32 ı)

 

Soru: Bildirimler ne zaman yapılır?
Cevap: Beyannameler her yıl 1 Ocak- 30 Nisan arasında, genel kurul, yerleşim yeri, organlarda değişiklik, taşınmaz mal bildirimi 30 gün içinde Dernekler Müdürlüğüne bildirilir. Defter ve belgeler zayi belgesi için 15 gün içinde mahkemeye müracaat edilmelidir.

Soru: Tasfiye edilen bir dernek bir sonraki yıl beyanname verecek mi?

Cevap:  Derneğin tasfiyesi nedeni ile  gerekli organlara sahip olmaması gerekçesiyle fiil ehliyetini kullanamayacaktır. Derneğin genel kurul kararıyla feshedilmesi nedeniyle bir sonraki  yıl dernek beyannamesini verilmesine gerek bulunmamaktadır.

 

Soru: Dernek Beyannamesini elektronik ortamda vermemiz halinde bir suretini Dernekler Müdürlüğüne de vermemiz gerekiyor mu?

Cevap:. Elektronik ortamda gönderilen beyanname ve bildirimler ile kağıt ortamında gönderilen beyanname ve bildirimler arasında hukuki sonuçları itibariyle hiçbir fark bulunmamaktadır. Kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanmak suretiyle elektronik ortamda doldurulmuş ve onaylanmış beyanname ve bildirimler, dernek tarafından verilmiş beyanname ve bildirimler olarak kabul edilir.

Elektronik ortamda gönderilmesi mümkün olmayan veya sisteme yüklenemeyen beyanname ve bildirim ekleri, derneğin merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine elden verilir veya posta yoluyla taahhütlü olarak gönderilir.

Beyanname ve bildirimlerin kanuni sürede verilen beyanname ve bildirimler olarak kabulü için, elektronik ortamda doldurma ve onaylama işleminin en geç beyanname ve bildirimlerin verilmesi gereken son gün 30 Nisan saat 24:00’ten önce tamamlanmış olması gerekmektedir.

Beyanname ve bildirimlerin teknik arızalar nedeniyle elektronik ortamda gönderilmesinin mümkün olmaması halinde, kanuni sürenin son günü mesainin bitiş saatine kadar, derneğin merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine elden verilmesi veya posta yoluyla taahhütlü olarak gönderilmesi gerekmektedir. (Dernekler Yönetmeliği’nin 96’cı maddesi)

 

Soru: Şubeler Beyanname vermek zorunda mı?

Cevap: Şubeler Dernekler Müdürlüğüne beyanname vermek zorundadır. Dernekler Müdürlüğüne verecekleri beyannamele­rin birer örneğini bağlı bulundukları derneğe de vermekle yükümlüdürler.

 

Soru: Temsilciliği bulunan derneklerin Dernek temsilcilikleri  için dernekten ayrı beyanname vermesi gerekiyor mu? 

Cevap: Temsilcilikler için ayrıca beyanname verilmez. Ancak temsilciliklere ilişkin tüm bilgilerin dernek beyannamesinde gösterilmesi gerekmektedir.

 

Soru: Dernekler Müdürlüğüne verilen beyannamede eksikliklerin olması halinde durum ne olur?

Cevap:  Beyannameler valiliklerce incelenir. Gerekli görülen haller­de bu inceleme Bakanlıkça da yapılabilir. Beyannameler­de eksiklik veya yanlışlıklar görülmesi halinde, ek bilgi ve belgeler istenebilir ve bunlar tamamlattırılır. Beyannamele­re ilişkin istenen ek bilgi ve belgelerin verilmemesi, eksik verilmesi veya verilen sürede tamamlanmaması hallerinde ilgili dernek denetime tabi tutulabilir. Beyannamelerin in­celenmesi esnasında konusu suç oluşturan hususların tes­pit edilmesi halinde, ilgili mülki idare amirliğince durum Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. Beyannameler ile il­gili olarak haklarında adli ve idari işlem yapılan dernekler, Bakanlığa bildirilir.

 

Soru: Şubeler beyanname vermesi halinde merkez dernekte şube bilgilerini beyannamede belirtmesi gerekiyor mu? 

Cevap:   Şubeler beyannamelerini Dernekler Yönetmeliği’nin 83 üncü maddesi gereği mülki idare amirliği ile birlikte mutlaka bağlı bulundukları derneğe de vereceklerdir. Dernekler, beyanname verme süreleri dolmadan önce şubelere ait beyannameleri alacaklar ve bu şekilde şubelerden derledikleri tüm bilgileri içeren dernek beyannamelerini mülki idare amirliğine vereceklerdir.

Dernek Genel Merkezi  şubelerin bilgilerini de içerecek şekilde beyannamenin verilmesi gerekmektedir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

AİDAT- BAĞIŞ – YARDIM – GİDER

 

Soru: Dernekler zorunlu ödentilere tabii tutulurlar mı?

Cevap: Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya  çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.  Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.  (Türk Medeni Kanunu Madde 70)

 

Soru: Dernek veya Federasyon Başkanı üye aidatlarını kaldırabilir mi?
Cevap
: Türk Medeni Kanunu, Dernekler Kanunu ve tüzüğe göre her üyenin aidat ödeme zorunluluğu vardır. Dernek aidatı ödemek, üyenin derneğe olan bir borcudur. Bu borç kanundan kaynaklanmaktadır. Özellikle Tük Medeni Kanunun 70. Maddesinde ‘Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır. Kaldı ki aidatı kaldırma kanunen mümkün olmadığı gibi aidat miktarini belirleme yetkisi tüzükte aksi bir madde olmadığı sürece Genel Kurula aittir. Genel Kurul bu yetkisini yönetim kuruluna devretme hakkına sahiptir.

 

Soru : Üye aidatlarının ödenmemesi halinde ne yapılır?
Cevap: Derneklerin tüzüklerinde üye aidatları ile ilgili hükümlerin net olarak belirtilmesinin işleyiş açısından kolaylık getirdiği görülecektir. Buna göre tüzüklerinde üye aidatlarını süresi içinde yatırmayanların genel kurula katılamayacakları ve üyeliklerinin sona erdirileceği belirtilebilir. Böyle durumlarda üyelik aidatını ödemeyenlere yazılı tebligat yapıldıktan sonra belirtilen süre (30 gün azami) içerisinde üye aidatları ödenmezse, üyelikleri yönetim kurulu tarafından alınacak kararla düşürülür. Ancak son karar mercii genel kuruldur

 

Soru: Üyelik hak ve borçları başka bir şahsa geçebilir mi?
Cevap:  Üyelik hak ve borçları şahsa bağlıdır. Miras yolu veya hukuki bir muamele ile başka bir şahsa geçemez. (Medeni Kanun maddeler 63-70)

 

Soru: Dernek Üyeleri aidat ve zorunlu ödenti dışında derneğe yardım etme konusunda mecburi kılınabilir mi?

Cevap: Yardım isteğe bağlıdır. Kişi ve kuruluşlar yardımda bulunmaya zorlanamaz. (2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 4)

 

Soru: Dernekler yardım toplamak için izin almak zorunda mı?

Cevap: Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır. (2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 6)

 

Soru: Dernekler yardım toplamak için nerelere müracaat etmelidir?

Cevap: Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler.

(2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 8).  Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür. (2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 7). 

Soru: İzin Almadan Yardım Toplama Hakkına Olan  Dernekler Hangileridir?  

Cevap: Aşağıda belirtilen Dernekler izin almadan yardım toplama hakkına sahiptirler.

  1. ARAMA KURTARMA DERNEĞİ
  2. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUKLARA YARDIM FONU (UNİCEF) TÜRKİYE MİLLİ KOMİTESİ DERNEĞİ
  3. DENİZ FENERİ YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA DERNEĞİ
  4. EĞİTİM SAĞLIK VE KÜLTÜR DERNEĞİ
  5. TÜRK EĞİTİM DERNEĞİ
  6. TÜRK HAVA KURUMU DERNEĞİ
  7. TÜRKİYE KAS HASTALIKLARI DERNEĞİ
  8. TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİ

 

Soru: Yardım Toplama konusunda süre var mı?

Cevap: Yardım toplama süresinin takdiri, izin veren makama aittir. Bu süre bir yılı geçemez. Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde verilen süre, izin veren makamca bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir. (2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 11)

 

Soru: Toplanan yardımlarda gider konusunda bir sınırlama var mı?

Cevap: Makbuzla, belirli yerlere kutu koymak veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tâbi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak yardım toplama şekillerinde giderler, brüt gelirin yüzde onunu; eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler tertipleyerek, sergiler açarak, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenleyerek yardım toplama hallerinde ise giderler, brüt gelirin yüzde kırkını geçemez. .  (2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde 24)

 

Soru: Federasyon ve Konfederasyonlar Yardım Toplayabilirler mi?

Cevap: Federasyon ve konfederasyonların derneklerden ayrı tüzel kişiliklerinin olması ve dernekler gibi 4721 Sayılı Kanun ile 5253 sayılı Kanuna tabi kuruluşlardır.  Federasyon ve Konfederasyonlar derneklerin oluşturduğu üst kuruluşlar olmaları nedeni ile 2860 sayılı Kanuna göre yardım toplayabilirler. (İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin 18.02.2011  tarihli görüşü)

 

Soru  : Dernek başka derneğe veya siyasi parti ve sendikalara maddi yardım edebilir mi?

Cevap: Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve  adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.  (Dernekler Kanunu Madde 10) Ancak  Anayasa Mahkemesi’nin 5/4/2007 tarihli ve E.:2004/107, K.:2007/44 sayılı Kararı ile bu fıkrada yer alan “… ve  adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler” bölümü, siyasî partiler yönünden iptal edilmiştir. Bu karara göre siyasi partiler derneklere yardımda bulunabilmektedir. Ancak dernekler siyasi partilere yardımda bulunamamaktadır. Bu durum sadece siyasi partileri kapsamaktadır.

 

Soru: Dernek yurt dışında yardım alabilir mi?

Cevap: Dernekler mülkî idare amirliğine önceden bildirimde bulunmak şartıyla yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan aynî ve nakdî yardım alabilirler. Nakdî yardımların bankalar aracılığıyla alınması zorunludur.   (Dernekler Kanunu Madde 21)

 

Soru: Dernekler kamu kuruluşlarında maddi yardım alabilir mi? Maddi yardımda bulunabilir mi?

Cevap: Dernek ve vakıflar kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar altında herhangi bir karşılık alamaz. (5072 sayılı Kanun Madde 2 b)

 

Soru: Kamu görevlileri dernek adına yardım toplayabilir mi? Toplarsa cezası ne olur?

Cevap: Dernek ve vakıfların yardım toplama ve bağış kabul hizmetlerinde kamu görevlileri çalıştırılamaz (5072 sayılı Kanun Madde 2 f) belirtilen ilkelere aykırı hareket eden kamu görevlileri ile dernek ve vakıf yöneticileri, eylemleri başka bir suç oluşturmadığı takdirde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca dernek ve vakıf yöneticileri hakkında görevden alma işlemi uygulanır. (5072 sayılı Kanun Madde 3)

 

Soru: Üye aidatını banka aracılığı ile yapması halinde tekrar alındı belgesi kesilmesi gerekiyor mu?

Cevap: Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile toplanması halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer (Dernekler Kanunu Madde 11) Alındı belgesi kesilmesi gerekmez.

 

Soru: Derneğimize yurt dışında yardım yapıldı. Yapılan yardım nakit olarak dernek kasasına girdi.  Sorun yaratır mı? 

Cevap: Yurt dışı yardımı bankalar aracılığıyla almayan dernek yöneticilerine, bu şekilde alınan paranın yüzde yirmi beşi oranında idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 32 c)

 

Soru: Dernek adına gelir tahsil edecek kişiye kim tarafından yetki verilir?

Cevap: Yönetim Kurulu asil üyeleri hariç Yetki verilecek kişi veya kişiler yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Üç adet yetki belgesi düzenlenerek yönetim kurulu başkanı tarafından onaylanarak bir sureti dernekler birimine verilir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 46)

 

Soru: Yetki belgelerindeki süre nasıl belirlenir?

Cevap: Yönetim kurulu asıl üyeleri hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden (Dernekler Yönetmeliği Ek-19’da yer alan) “Yetki Belgesi” dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek yönetim kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim kurulu asıl üyeleri yetki belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.

Yetki belgelerinin süresi yönetim kurulu tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.

 

Soru: Tahsil edilen paranın saymana teslimi ile ilgili bir süre var mı?

Cevap: Yüksek meblağlı tahsilat olması halinde iki iş günü, yüksek meblağın olmaması halinde ise otuz gün içinde dernek saymanına veya dernek banka hesabına yatırılması zorunludur.  (Dernekler Yönetmeliği Madde 47)

 

Soru 67: Tahsil edilen para miktarı bankaya yatırılmadan dernek kasasından kalabilir mi?

Cevap 67: Dernek kasasında bulundurulabilecek para miktarı, ihtiyaçlar dikkate alınarak yönetim kurulunca belirlenir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 47)  İhtiyaç fazlası para banka hesabına yatırılmalıdır.

 

Soru: Yardım amaçlı yapmış olduğumuz dernek gecelerinde davetiyelere bedelini  yazmak zorunda mıyız?

Cevap: Eşya piyangosu düzenlenerek yardım toplanması halinde bastırılacak biletlerle, kültürel gösteriler ve sergiler, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek suretiyle yardım toplanması hallerinde bastırılacak bilet ve davetiyelerde rakam ve yazı ile olmak üzere bilet ve davetiye bedellerinin gösterilmesi zorunludur. Makbuz ve biletler seri numaralı olarak bastırılır ve noter damgalı olarak satışa arz edilir.  (Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik Madde 9)

Soru: Belediye tarafında bize verilen gıda vb. Yardım malzemeleri derneğimiz tarafından ihtiyaç sahiplerine verilmektedir. Nasıl belgelendirmemiz gerekiyor?

Cevap: Belediye tarafından derneğinize verilen malzemeler Aynı Bağış  Alındı Belgesi (EK-15) ile teslim alındıktan sonra  Ayni Yardım Teslim  Belgesi  (EK-14) ile dağıtımı yapılacaktır.

Soru: Dernekçe düzenlenen kurban organizasyonun da kurban etlerinin dağıtımı yapmaktayız. Kurban etleri dernekte görevliler tarafından topluca alınıp dağıtımı yapılmaktadır. Ayni Yardım Teslim Belgesini nasıl tanzim edeceğiz.

Cevap: Dernekçe düzenlenen kurban organizasyonlarında, kurban etlerinin ihtiyaç sahiplerine dağıtımı aşamasında, yardım yapılan her kişi için ayrı ayrı belge düzenlemek yerine yardımı dağıtmak üzere görevlendirilen kişi veya kişiler adına Ayni Yardım Dağıtım Belgesi düzenlenebilir. Dağıtımı yapacak olan kişi veya kişiler yardımları sahiplerine teslim ettiklerine dair Aynı Yardım Dağıtım Teslim  Tutanağı düzenleyerek derneğe vermelidirler. Dernek ise bu tutanakları Ayni Yardım Teslim  Belgesine ekleyerek muhafaza edecektir

 

Soru: Belediyeler Derneklere Yardım Yapabilir mi?

Cevap: 5393 Sayılı Belediye Kanununda belediyelerin derneklere yardım yapmasını yasaklayıcı bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısı ile belediyelerin bütçelerine gerekli ödeneği koymaları şartı ile kamu yararı gözetilerek yardım yapabilirler.  (09.06.2010 tarihli İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin görüşü)

Soru: Bağış yoluyla dernekler adına tescil edilen taşınmazların veya diğer gelirlerin dernek tarafından bağış yapanlara iade edilmesi mümkün müdür ?

Cevap: Bağışın şartlı veya şartsız olmasına bakılmazsınız iadesi yapılmaz. Ancak ; Bağışı kabul edenin; bağışlayana veya yakınlarına karşı bir cürüm işlemesi, kanun gereği yapmakta zorunlu olduğu görevlerini aksatması, bağışlamayı sınırlayan hakları bir sebep olmaksızın yerine getirmemesi durumunda bağıştan dönme gerekçesi sayılır. (818 Sayılı Borçlar Kanunu Madde 244)

 

Soru: Alındı belgesine yazılan meblağın tahsilinin yapılmaması halinde neler yapılmalıdır?
Cevap:
Makbuzun  birinci sureti ilgili kişiden istenmeli ve gerekirse ayni ya da nakdi bağışı vermediğine dair imzası alınmalıdır. Şayet makbuzu kaybedilmiş ise o kişiden yazılı bir belge alınarak koçanın ikinci suretine eklenmelidir. Ayrıca nakdi değer yazılmış ise işletme defterine nakdi yardımın alınmadığı yazılmalıdır

Soru: Gelir ve giderler ne zaman kayıt edilir?
Cevap: İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilmeye çalışılmalıdır. Ancak, gelir ve gider kayıtları;

  1. İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi şarttır.
  2. Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırk beş günden daha geç intikal ettirilmesine imkân vermez. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırk beş günlük sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur. (Dernekler Yönetmeliği Madde 34)

 

Soru: Gelir gider belgeleri nelerdir?
Cevap: Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen hesap belgesi veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer. Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak dernekler, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için gider makbuzu düzenlerler.

Soru: Banka yoluyla bağış kabul edilebilir mi?
Cevap: Banka yolu ile bağış yapılabilir. Herhangi bir şekilde yerleşim yerinde ya da yerleşim yeri dışındaki banka aracılığıyla dernek hesabına yatacak olan bağış veya aidatlar bankadan alınacak olan hesap özeti hesap belgesi işletme defterine işlenerek kayıt altına alınır. Ayrıca makbuz kesmeye gerek yoktur. Eğer nakdi bağış yapan bankaya para yatırıp makbuz isterse bu sefer banka dekontu değil, kesilen makbuzun seri numarası işletme defterine kaydedilir.

Soru: Bağış yapanların adreslerinin il dışından olması mümkün mü?
Cevap: Derneklere yapılan bağışlarda alındı belgelerinin adres bölümüne her hangi bir il adresinin olması sorun teşkil etmemektedir.

Soru: Yanlış yazılan bağış makbuzu nasıl düzeltilir?
Cevap: Eğer miktar yanlış yazılmış ise rakamın üstüne tek çizgi çekilmeli ve parafe edilmelidir. Makbuzlarda silinti kazıntı kesinlikle olmamalı

Soru: Fatura alınamayan ödemeler de ne yapılır?
Cevap: Tamir, bakım, onarım vb. ödemeler, geçici işçi çalıştırılması gibi işçi ödemelerinde stopaj vergisi ödenmek zorunludur. Gider pusulası veya gider makbuzu tanzim edilmelidir.

Soru: Yerleşim yeri dışındaki temsilciliklere bağış makbuzları teslim edilebilir mi?
Cevap: Mevzuatlarda yasaklayıcı bir hüküm bulunmadığı için yetki belgesi düzenlenen temsilci dernek makbuzu ile bağışları kabul edebilir.

Soru: Yapılan Bağışları işletmemizde gider yazabilir miyiz?

Cevap: Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5’ine kadar olan kısmı. İndirim yapılabilir. ” hükmüne yer verilmiştir. (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-c maddesi) Ayrıca 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin “10.3.2.1. Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar” kısmında söz konusu indirimin usul ve esaslarına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

 

Soru: Dernek veya yardım toplama faaliyetlerinde kanunen cezalı, Faizli (Sigorta primi, vergi, su, elektrik borcu vb.) ödemeleri nasıl yapmalıdır ? 
Cevap: Derneğin ya da yardım toplama faaliyetlerinde kasada / bankada yeterli miktarda para bulunmasına rağmen süresi içinde ödeme yapılmadığı için cezai duruma düşülmüş ise ceza ve faiz miktarının tamamını yönetim kurulu veya sorumlu kurul ödemek zorundadır. Fakat ödemeler için yeterli miktarda para yok ve ceza ya da faiz ödeme durumunu düşülmüş ise bu miktarlar dernek kasasından / yardım toplama hesabından ödenebilir.

 

Soru: Kimlere ücret ödenebilir?
Cevap: Kamu görevlisine dernek yöneticiliğinden dolayı ücret ödenmez. Ayrıca mesai saatleri içinde dernek ve vakıf hizmetlerinde çalıştırılamaz ve mesai saatleri dışında çalıştırıldığında da kendisine ücret ödenmez (Vakf. Gen. Müd. 2004/15 sayılı genelgesi) Anayasa Mahkemesinin yürütmeyi durdurma kararına istinaden, Üyeliklerinden dolayı yönetim ve denetim kurulu üyelerine ücret verilebilir. Sadece üyeliklerinden dolayı kurullarda görev almayan üyelere ücret ödenemez. Dernek üyeleri yönetim kurulu kararı ile dernek hizmetlerinde çalıştırılabilir. Bunun karşılığı ise ücret ödenebilir. Kamu görevlilerine hiçbir şekilde ücret ödenmez. (İçişleri Bakanlığı 2005/37 S. genelge)

Soru: Hangi amaçlar için yardım toplanır?

Cevap: Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.

 

Soru: Yardım toplama şekilleri nelerdir?

Cevap: 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununa göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tabi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir.

 

Soru: Dernek yardım toplama şekillerinden birkaç tanesini beraber yürütebilir mi?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerinde, yardım toplama şekillerinden bir veya birkaçı kullanılabilir.

 

Soru: Bilet ve makbuzlarda yardımın amacı yazılmak zorunda mıdır?

Cevap: Yardım toplama işinde kullanılan makbuz ve biletlerde, yardımın hangi amaç için toplandığının belirtilmesi zorunludur.

.

Soru: Yardım toplama müracaat dilekçelerinde bulunması gerekli hususlar nelerdir?

Cevap: Müracaat dilekçelerinde hangi amaçla ve ne miktarda yardım toplanacağı, yardım toplama faaliyetlerinin sürdürüleceği il ve ilçeler, yardım toplama şekillerinden hangilerinin uygulanacağı, kaç kişi çalıştırılacağı ve yardım toplamada kullanılacak makbuz miktarı belirtilir.

 

Soru: Yardım toplama müracaat dilekçesine hangi evraklar eklenir?

Cevap: Yardım toplama müracaat dilekçesine aşağıda belirtilen  evraklar eklenir

  • Dernek ve vakıflardan yönetim kurulu kararı
  • Toplanacak yardım miktarını belirlemeye yarayacak keşif özeti, rapor ve benzeri bilgi ve belgeler
  • Tüzel kişiliği haiz kuruluşların müracaatlarında kuruluşun yönetim organlarında görevli olanların, gerçek kişilerin yardım toplaması halinde ise sorumlu kurul üyelerinin ve yardım toplama faaliyetlerinde görev alacakların açık kimlikleri ve adresleri
  • Kamu görevlilerinin çalıştırılmasının düşünülmesi halinde ilgili valilik ve kaymakamlıklardan alınmış izin belgeleri
  • İzin veren makamca gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler daha sonra tamamlattırılır.

 

Soru: Yardım toplama izninin çıkması için ilgili birimler nelere dikkat ederler?

Cevap: İzin vermeye yetkili makamlarca başvuru üzerine;

  • Yardımın  önemi,
  • Yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri,
  • Yapılacak hizmetin amaca ve kamu yararına uygunluğu,
  • Yardım toplama faaliyetinin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı
  • Gerekli görülen diğer konular üzerinde inceleme yapılır ve sonucu en geç iki ay içinde başvuranlara bildirilir.

 

Soru: Yardım toplama konusunda ilgili kurumlar nasıl bir çalışma yürütür?

Cevap: Yardım toplama dilekçesi ekleri ile birlikte ilgili makama verilmesinden sonra ilgili makamlar aşağıda belirtildiği uygulamayı yaparlar.

  • Müracaat dilekçeleri izin veren makam tarafından dernekler birimine havale edilir.
  • Dernekler birimlerince her yardım toplama faaliyeti için bir dosya tutulur.
  • Dernekler birimleri dilekçe ve eklerini aldıktan sonra varsa eksikliklerini tamamlatır.
  • Dernekler birimlerince bu bilgi ve belgelere göre işin önemi, yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri, yapılacak hizmetin amaca ve kamu yararına uygunluğu, yardım toplama faaliyetinin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı ve gerekli görülen diğer konular üzerinde inceleme yapılır,
  • İnceleme sonucunda düzenleyeceği raporu izin vermeye yetkili makama sunar.
  • Raporda gerekçeli olarak görüş belirtilir.
  • Yardım toplanmasına izin verilmesi gerektiği görüşüne varılırsa, verilecek iznin süresi hakkında da kanaat belirtilir.
  • İzin vermeye yetkili makam bu bilgilere göre gerekli incelemeyi yaparak kararını verir ve sonucu en geç iki ay içinde, başvuranlara yazılı olarak bildirir.

 

Soru: Yardım Toplama Kurulu Sorumluları kimlerdir? Sorumlu kurullarda isimlerin değişmesi halinde ne yapılır?

Cevap: Gerçek kişiler, yardım toplama faaliyeti için en az üç kişiden ibaret sorumlu kurul oluşturmak zorundadırlar. Tüzelkişilerin sorumlu kurulu, yönetim organlarıdır.

Yardım toplama faaliyetine girişenler bu faaliyetin düzenli ve verimli bir şekilde yürütülmesinden, süresi içinde sonuçlandırılmasından, toplanan para ve eşyanın korunmasından ve amaca uygun şekilde kullanılmasından sorumludur.

Sorumlu kurulda görev alanlar ile değişikliklerin, izin veren makama on gün içinde bildirilmesi gerekir.

 

Soru: Gazete ve dergilerin  yardım toplamaları hususunda uyacakları kurallar nelerdir?

Cevap: Gazete ve dergiler tarafından toplanacak para yardımları, bankada açılacak özel bir hesaba yatırılır.

Yardıma katılan kişilerin adları ve yardım tutarı, yardımda bulunanın aksi yönde isteği olmadıkça, gazete ve dergide yayımlanır. Faaliyet sonunda toplanan yardımın miktarı, gazete ve dergi ile açıklanır.

 

Soru: Yardım toplamada kullanacağımız makbuz, bilet veya yardım pullarını nasıl yaptıracağız? Herhangi bir yere bildirmemiz gerekir mi?

Cevap: Yardım toplamada kullanacağımız makbuz, bilet veya yardım pulların basımevinde yapılması gerekir. Basımevleri, izin almak suretiyle yardım toplama faaliyetine girişen kişi ve kuruluşların bastıracağı makbuz, bilet ve yardım pullarının seri ve numaralarını bastıktan sonra durumu, yedi gün içinde izin veren makama bildirmek ve basılanların birer örneğini göndermek zorundadırlar.

 

Soru: Yardım toplamada kullanılacak makbuz ve biletlerin belirli bir standardı var mı?

 Cevap: Yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere bastırılan makbuzlar ;

  • Müteselsil ve sıra numarası taşıyacak şekilde ve ciltler halinde tertip edilir.
  • Ciltleri oluşturan asıl ve koçan yaprakları aynı renk kağıtlara basılır.
  • Dernekler, kurumlar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar ve spor kulüplerinin yardım toplama faaliyetlerinde kullanacakları makbuzlar, gelir makbuzlarından ayrı olarak bastırılır.
  • Makbuzların asıl ve koçanlarında; gerçek kişilerce bastırılması halinde sorumlu kurul üyelerinden en az ikisinin ad, soyad ve adresleri; dernek, kurum, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar veya spor kulüplerince bastırılması halinde bu kuruluşların adı, varsa kısa adı, adresi, hangi amaçla yardım toplandığı, izin veren makam, verilen iznin tarih ve sayısı ile iznin başlangıç ve bitiş tarihine ait bilgiler bulunur.
  • Eşya piyangosu düzenlenerek yardım toplanması halinde bastırılacak biletlerle, kültürel gösteriler ve sergiler, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek suretiyle yardım toplanması hallerinde bastırılacak bilet ve davetiyelerde rakam ve yazı ile olmak üzere bilet ve davetiye bedellerinin gösterilmesi zorunludur.
  • Yardım toplanmasına izin veren makamın uygun görmesi halinde üzerinde rakam ve yazı ile yardım miktarı belirtilmiş maktu makbuzlar da bastırılabilir.

 

Soru: Yardım toplamada kullanılan makbuz ve biletlerin kontrolü nasıl olacak?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerine girişen kişi ve kuruluşlarca bastırılan makbuz, bilet ve yardım toplama pullarının, cilt, seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı sorumlu kurul tarafından kontrol edilir. Kontrolde hatalı olduğu görülen makbuz ciltleri, biletler ve yardım toplama pullarının yenisi bastırılır ve sonuç bir tutanağa bağlanır.

Hatalı olanların yerine yeniden bastırılanlar tekrar kontrol edildikten sonra makbuz, bilet ve yardım toplama pullarının tamamı sayman olarak gösterilen sorumlu kurul üyesine zimmetle teslim edilir.

 

 

Soru: Yardım toplamak amacı ile bastırılan Makbuz, Bilet  ve diğer evraklar için başka defter tutmamız zorunlu mudur?

Cevap: Yardım toplama faaliyetlerinde bulunanlar makbuz ve biletleri kaydetmek üzere noterden veya dernekler biriminden onaylı “Makbuz-Bilet Kayıt Defterini tutmak zorundadır.

 

Soru: Makbuz -Bilet kayıt defteri nasıl tutulur?

Cevap: Sorumlu kurul üyesine zimmetle teslim edilen makbuz, bilet ve yardım toplama pulları, bu üye tarafından numarası en küçük olandan başlamak üzere, alt alta yazılmak suretiyle Makbuz-Bilet Kayıt Defteri’ne kaydedilir.  Sayman üye olarak gösterilen sorumlu kurul üyesi bu defterin düzenli bir şekilde tutulmasından sorumludur.

Makbuz ve biletler, Kanunun 15 inci maddesine göre yardım toplama faaliyetlerinde görev alması uygun görülenlere sayman üye tarafından zimmetle verilir ve bu deftere kaydedilir.

 

Soru: Kamu görevlileri hangi durumlarda yardım toplama faaliyetinde bulunabilirler? Ücret verilebilir mi?

Cevap: Kamu görevlileri, vali veya kaymakamdan izin almadıkça yardım toplama faaliyetlerinde çalışamazlar.

Çalışması için izin verilen kamu görevlilerine, her ne ad altında olursa olsun ücret verilemez. Ancak, Türk Hava Kurumu tarafından kurban derisi, bağırsak toplamak, fitre ve zekat zarfı dağıtmak suretiyle yardım toplama faaliyetlerinde görevlendirilen kamu personeline Kurumca ücret verilebilir.

Silahlı Kuvvetler, adli ve idari yargıda görevli hakim ve savcılar ile güvenlik kuvvetleri mensupları ve özel kolluk görevlileri, yardım toplama faaliyetlerinde çalışamazlar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

FAALİYET VE ETKİNLİKLER

 

Soru: Derneğimiz üyeleri için eğitim  kursu düzenlememiz mümkün müdür?

Cevap: Derneklerin, dernek tüzüğünde konuyla ilgili düzenleme bulunması şartıyla, faaliyet alanıyla ilgili kurs, eğitim ve seminerler düzenlemesi mümkündür. Yani, derneklerin üyelerine ya da üye olmayan kişilere eğitim vermesi, kural olarak yasaklanmış bir faaliyet değildir.

Ancak Askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunamayacağı, bu amaçları gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açamayacağı hükme bağlanmıştır.

 

Soru: Kurs düzenlemek için yapmamız gerekenler nelerdir? Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) böyle bir kursa karışabilir ya da kursu denetleyebilir mi?

Cevap: Derneklerin eğitim-öğretim faaliyetlerinde bulunabileceği, fakat eğitim faaliyetlerinin tüzüklerinde belirtilen amaçlar ve faaliyet konuları kapsamında yer alması gerektiği ve bu faaliyetlerin askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı nitelikte olamaması gerekir.

Dernek  tarafından eğitim programlarının ücretli yapılması hâlinde veya süreklilik arz edecek şekilde  faaliyetlerinin dernek iktisadi işletmesince yürütülmesi gerekmektedir. Eğitim programının belirli dönemler hâlinde sürekli olarak düzenlenecek, yani bir “kurs” faaliyetinde bulunulacak ise, faaliyetlerin Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na uygun olarak, dernek iktisadi işletmesi yoluyla yürütülmesi gerekecektir. Özel Kurslar için Milli Eğitim Bakanlığının izin vermesi gerekmektedir.

 

Soru: Dernek tarafından kampanya faaliyeti olarak açılacak stant için izin almak zorunlu mudur? Bu konuda izlenmesi gereken hukuki yollar nelerdir?

Cevap: Derneklerin yapabilecekleri faaliyetler, Medeni Kanun’un 90. maddesinde genel olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre dernekler, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar.

Dernek tüzüğünde belirtilmiş olması koşuluyla ve yasal gerekler yerine getirildikten sonra, derneğin faaliyet alanına giren konularda derneklerin stant açmaları, sokak etkinlikleri düzenlemeleri, imza toplamaları vs. mümkündür.

Derneklerin yapacakları kapalı alan toplantılarında hiçbir izne ya da bildirime gerek yoktur. Açık alan toplantıları ya da sokak etkinlikleri için valilik ya da kaymakamlıktan alınması gereken bir “izin” bulunmamakla birlikte, etkinlik yada toplantıdan kırk sekiz saat önce “bildirim” zorunluluğu vardır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KAMU YARARINA OLAN DERNEKLER

Soru … : Hangi dernekler kamu yararına çalışan dernek statüsündedir?

Cevap ….: Kamu yararına çalışan dernekler, ilgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilir. Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için, en az bir yıldan beri faaliyette bulunması ve derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek üzere giriştiği faaliyetlerin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olması şarttır.  (Dernekler Kanunu Madde 27)

 

Soru: Kamu yararı için aranacak şartlar nelerdir?

Cevap: Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak için derneğin;

  1. En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
  2. Son bir yıl içindeki, alım ve satım işlemlerinin rekabet koşullarına uygun yapılması,
  3. Amacı ve gerçekleştirdiği faaliyetlerin, üyelerinin dışında yerel veya ulusal düzeyde toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması,
  4. Yıl içinde elde ettiği gelirin en az yarısının bu amaçla harcanması,
  5. Sahip olduğu mal varlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde belirtilen amacı gerçekleştirecek düzeyde olması gerekir. (Dernekler Yönetmeliği Madde 49)

 

Soru: Kamu yararına dernek olmak için hangi evraklarla nereye müracaat etmek gerekir?

Cevap: – Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak isteyen dernekler, aşağıda belirtilen ekleri ile birlikte başvurularını  mülki idare amirliğine yaparlar.

  1. Derneğin kamu yararı yönünden; faaliyeti, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapması düşünülen işler hakkındaki rapor
  2. Derneğin taşınır ve taşınmaz mallarının listesi,
  3. Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için yönetim kurulunun aldığı karar örneği (Dernekler Yönetmeliği Madde 50)

 

Soru: Kamu yararı dernek olmamız için müracaatımızdan sonra işleyiş nasıl devam eder?

Cevap: Madde 51- Kamu yararına çalışan derneklerden sayılma istekleri, valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde Bakanlığa gönderilir.  Valilik görüşünde derneğin amacının ve faaliyetlerinin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olup olmadığı ve kamu yararına çalışan derneklerden sayılıp sayılamayacağı açıkça belirtilir.

İlgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının da görüşü alındıktan sonra, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile dernek, kamu yararına çalışan derneklerden sayılır.

Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmaya ilişkin karar Bakanlıkça ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir. Başvurusu reddedilenler buna ilişkin gerekçe ile birlikte ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir. (Dernekler Yönetmeliği  Madde 51)

 

Soru: Kamu yararı dernek olmak için Maliye Bakanlığı nelere dikkat eder?

Cevap: Maliye Bakanlığınca  bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için;

  • Dernek tüzüğünde amaç olarak belirlenen faaliyetlerin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte (kamu hizmeti niteliğinde olması) ve ölçüde olması,
  • Yıl içinde elde edilen gelirlerin en az üçte ikisinin dernek amaçlarına harcanacağı hususuna tüzükte yer verilmesi,
  • Derneğin amaç edindiği hizmetlerin herkesin yararına açık olacağının, belli bir yöre veya kitleye hizmetle sınırlı olmadığının tüzükte yazılı bulunması,
  • Yukarıdaki maddelerde belirtilen hususların en az son iki yılda fiilen gerçekleştirilmiş olması,
  • Derneğin sahip olduğu malvarlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde amaç edindiği hizmetleri gerçekleştirecek düzeyde olması (2, 4 ve 15 numaralı Kurumlar Vergisi Sirküleri)

 

Soru: Kamuya Yararlı Dernek Vasfının Kaybedilmesi nasıl tespit edilir ?

Cevap: Kamuya yararlı dernekler en az iki yılda bir denetlenmektedir. Yapılan bu denetimlerde derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsüne ilişkin niteliklerini devam ettirip ettirmediğine de bakılmaktadır.

Yapılan denetim neticesinde derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsünü kaybettiğine ilişkin sonuçlara ulaşıldığı takdirde İçişleri Bakanlığı; Maliye Bakanlığının ve varsa ilgili diğer bakanlıkların görüşünü alarak, derneğin kamu yararına çalışan dernek statüsünün kaldırılmasını Bakanlar Kuruluna teklif eder. İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla kamu yararına çalışan derneklerden sayılma kararı iptal edilen dernek, İçişleri Bakanlığınca ilgili valiliğe bildirilir ve karar valilik tarafından ilgili derneğe tebliğ edilir.  (Dernekler Yönetmeliği Madde 52)

 

Soru: Kamu yararı dernek vasfını elde etmememiz halinde eksiklerimizi tamamlarsak  ne zaman mümkün olur?

Cevap:  Kamu yararı dernek  nitelikleri taşımadığı tespit edilen dernekler, kamu yararı kararı için, bu tespitin yapıldığı tarihten itibaren üç yıl geçmeden önce yeniden başvuramaz

 

Soru : Kamuya Yararlı Derneklere Yapılacak Bağış ve Yardımlar İndirim konusu yapılabilir mi?

Cevap: Kamu yararına çalışan derneklere makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların  yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere indirim yapılır. (Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu,  Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesi)

 

 

 

 

 

 

LOKAL

 

Soru: Nerelerde lokal açılmasına izin verilmez?

Cevap: Aşağıda belirtilen yerlerde lokal açılmasına izin verilmez

  • Silah fabrika ve imalathaneleri, patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı gibi tehlikeli maddeler üretilen, satılan, kullanılan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesislerinde,
  • Her türlü mabetlerde,
  • Okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretim resmi ve özel okul binaları ile özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öğretim kurumlarına yüz metreden yakın mesafe içinde,
  • İlk ve orta öğretim öğrencilerinin devam ettiği kurs, dershane ve bu öğrencilerin kaldığı öğrenci yurtlarının bulunduğu binalarda,
  •  İtfaiye, ambulans gibi müdahale ve yardım hizmetlerinin kolaylıkla ulaşamayacağı yerlerde,
  •  Binaların ortak kullanılan bağımsız bölümlerinde,
  • Genel güvenlik ve asayişin korunması yönünden sakıncalı olan yerlerde,
  • Sabit veya seyyar olarak kullanılan kara, deniz, hava ve her çeşit taşıma araçlarında.

 

Soru: Lokal izni için nereye başvurmamız gerekir ve hangi evraklar istenir?

Cevap: İl merkezlerinde açılacak lokaller için valiliğe, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler dahil olmak üzere diğer ilçelerde açılacak lokaller için kaymakamlığa bir dilekçe ile başvurulur. Başvurulara aşağıda belirtilen belgeler eklenir.

  • Lokal açılması konusunda alınmış yönetim kurulu kararının örneği,
  • Lokal olarak açılacak yerin mülk sahibi veya kiracısı olduğuna, ana gayrimenkulün mesken, iş veya ticaret yeri olduğuna, belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunup bulunmadığına dair dernek başkanı tarafından imzalanmış yazılı beyan,
  •  Ana gayrimenkulün tapu kayıtlarında mesken olarak görünen yerler için kat maliklerinin oy birliği ile aldıkları kararın örneği, mesken ve işyerinin birlikte yer aldığı binalarda mesken sahiplerinin tamamının onayı ve işyeri sahiplerinin oy çokluğu ile aldıkları kararın örneği, iş hanlarında ise yönetim kurulu kararı örneği,
  • Derneklerin; belediye ve mücavir alanlar içinde açacakları lokaller için yapı kullanma (iskan) izin belgesi, bu belgenin bulunmadığı durumlarda ise ilgili belediyeden alınacak söz konusu yerin lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge; bu alanlar dışındaki lokaller için bayındırlık ve iskan müdürlüklerinden alınacak lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge.

 

Soru: Lokal ruhsatı için evrakların eksik olması halinde sonuç ne olur?

Cevap:  Belgeleri eksik olan veya mevzuata uygun olmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz ve eksikliklerin tamamlanması için otuz günlük ek süre tanınır. Bu süre sonunda eksikliklerin tamamlanmaması halinde başvuru işlemden kaldırılır.

 

Soru: Lokal ruhsatı başvurumuzdan sonra hangi kurumlar inceleme yapar:

Cevap: Başvurunun değerlendirilmesi ve izin İl merkezlerinde açılacak lokallerin iş ve işlemleri il dernekler müdürlüklerince, diğer ilçelerde açılacak lokallerin iş ve işlemleri ilçe dernekler büro şefliklerince yürütülür. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerde ise bu görevler, kaymakamlık yazı işleri müdürlüklerince yerine getirilir.

  • Lokal olarak açılacak yerin ve bulunduğu binanın fenni ve yangın güvenliği ile toplum sağlığı ve çevre bakımından belediyece,
  • Genel güvenlik ve asayişin korunması yönünden kolluk kuvvetlerince incelenmesi istenir.
  • Gerek görülen hallerde, ayrıca ilgili diğer kurum ve kuruluşlardan inceleme yapılması istenebilir.

 

Soru: Lokal başvurumuzun olumlu olması halinde ruhsatı kim verecek?

Cevap: Başvuru belgeleri ve inceleme sonuçları olumlu olan derneklere, mülki idare amirince lokal açma ve işletme izni verilir. Lokal açma ve işletme belgesinde çalışma şartları belirtir. İki nüsha olarak düzenlenen  Lokal Açma ve İşletme İzin Belgesinin bir örneği ilgili derneğe verilir; diğer örneği derneğin il dernekler müdürlüğündeki dosyasında saklanır.

 

Soru: Lokalin girişine isim yazmamız zorunlu mudur?

Cevap: Lokalin hangi derneğe ait olduğunun belirtildiği en az 50×75 cm ebadında “……..Derneği Lokali” ibaresinin yazılı olduğu levha ile en az 20×30 cm ebadında “Üye olmayan giremez” ibaresinin yazılı olduğu levhanın, dışarıdan ilk bakışta görülebilecek bir yere asılması zorunludur.

 

Soru: Lokal ruhsatı almamızdan sonra yapacağımız başka işlemler var mı?

Cevap: Lokal açma ve işletme belgesi düzenlendikten sonra onbeş gün içinde dernekler birimlerince; kolluk amirliği, belediye, alkollü içki kullanılmasına izin verilenler için tekel idaresi, çevre müdürlükleri ile derneğin bağlı bulunduğu vergi dairesine lokalin açıldığı bildirilir.

 

Soru: Lokal Sorumlu Müdürü olmak zorunda mıdır? Lokal Sorumlu Müdürünün sorumluluğu nedir? Sorumlu Müdürü kim görevlendirir?

Cevap: Her dernek lokaline, yönetim kurulu kararıyla sorumlu bir müdür tayin edilerek mülki idare amirine bildirilir. Sorumlu müdür, dernek lokalinin mevzuata ve ruhsata uygun olarak işletilmesinden sorumludur.

 

Soru: Sorumlu Müdürün değişmesi halinde ne yapmamız gerekir?

Cevap: Sorumlu müdür değişikliği halinde yönetim kurulu kararı ile yeni müdür ataması yapılarak  onbeş gün içinde mülki idare amirliğine bildirilir.

 

Soru: Lokal Müdürünün dernek üyesi olması şart mı? Lokal Müdürüne  ücret vermemiz zorunlu mudur?

Cevap: Lokal müdürü yönetim kurulu kararıyla ücretli veya fahri olarak görevlendirilir. Bunların dernek üyesi olması şart değildir..

 

Soru: Dernek lokalleri yönergesi ve yönergede belirtilmesi zorunlu hususlar nelerdir?

Cevap: Dernek lokalleri, yönetim kurullarınca Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen esas ve usullere uygun olarak hazırlanan yönergeye göre işletilir. Lokal yönergesinde aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur.

  • Lokalin çalışma şartları,
  •  Lokal müdürünün görev ve yetkileri,
  • Dernek lokalinde yapılacak faaliyetler ve verilecek hizmetler,
  • Dernek üyelerinin ve misafirlerin lokalden yararlanma şekilleri,
  • Lokalde alkollü içki kullanılıp kullanılmayacağı, kullanılacaksa şart ve şekilleri,
  • Lokalin konferans, seminer, yemek, nişan, düğün ve benzeri toplantılar için dernek üyelerine tahsis edilme şekil ve şartları.

 

Soru: Lokallerden kimler ne şekilde yararlanır?

Cevap: Lokalden yararlanacak üyelere, dernek üyeliğine kabul kararının tarih ve sayısı ile dernek başkanının imzası bulunan lokal kimlik kartı verilir. Üyeler lokalde bulundukları sürece bu kimliği üzerlerinde taşımak ve denetimler sırasında bu kartı göstermek zorundadırlar.

Lokale o derneğin üyesi olmayanlar giremez. Ancak, üyelerin beraberindeki misafirleri lokallere kabul edilebilir. Misafirler lokalde bulundukları sürece, misafir kartlarını ilk bakışta görülecek şekilde üzerlerinde taşımak zorundadırlar.

 

Soru: Lokal ruhsatı alınan yerden başka adrese taşınmamız halinde aynı ruhsat geçerli mi?

Cevap: Lokal olarak açılan yerin yerleşim yerinin değiştirilmesi halinde  ilk lokal açılması için  istenen evrakların tamamı yenilenerek yeni ruhsat için müracaat edilir.

 

Soru: Lokallerin denetimini kimler ve nasıl yapar?

Cevap: Mülki idare amiri, dernek lokallerinin, açma ve işletme belgesinde belirtilen şartlara göre işletilip işletilmediğini denetletebilir. Lokallerin denetimi, dernekler birimleri ve kolluk kuvvetlerince birlikte yapılır. Lokal denetiminde önceden bildirimde bulunma ve denetimin mesai saatleri içinde yapılması şartı aranmaz.

 

Soru: Lokal hangi durumlarda geçici olarak faaliyette men edilir?

Cevap: Kumar oynatıldığı, izinsiz içki kullanıldığı, umuma açık yer durumuna geldiği veya yazılı uyarıya rağmen, 63 üncü maddede belirtilen lokal yönergesine veya bu Yönetmelikte belirtilen lokaller ile ilgili diğer usul ve esaslara aykırı hareket edildiği tespit edilen lokaller, mülki idare amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle faaliyetten men edilir.

 

Soru: Lokal geçici olarak men edilmesinden sonra aynı şeyleri devam etmesi halinde sonuç ne olur?

Cevap : Kumar oynatıldığı, izinsiz içki kullanıldığı, umuma açık yer durumuna geldiği veya yazılı uyarıya rağmen, 63 üncü maddede belirtilen lokal yönergesine veya bu Yönetmelikte belirtilen lokaller ile ilgili diğer usul ve esaslara aykırı hareket edildiği tespit edilen fiiller sebebiyle üç defa faaliyetten men edilen lokallerin izin belgeleri, mülki idare amirince iptal edilir.

 

Soru: Faaliyette geçici olarak men edilen veya ruhsatı iptal edilen bir lokal habersiz mühürlenebilir mi?

Cevap: Faaliyetten men kararı aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir:

  • Karar, dernek yönetim kuruluna ve lokal müdürüne tebliğ edilir kararın uygulanması için iki günden fazla olmamak üzere süre verilir. Tebliğde dernek yönetim kurulu başkanı veya görevlendirilecek yönetim kurulu üyesi ile lokal müdürünün, mühürlemenin yapılacağı sırada hazır bulundurulması gerektiği de belirtilir.
  • Lokalin kapalı olduğu süre içinde bozulabilecek mallar ile kişilerin özel eşyalarının çıkarılmasına izin verilir.
  • Lokalin pencereleri ve diğer kapıları kapatılır ve lokalin giriş kapıları mühürlenir.
  • Kararın uygulanmasına ilişkin düzenlenecek tutanakta, faaliyetten men kararının tarihi, sebebi ve süresi ile kapatma işlemenin tarih ve saati belirtilir ve hazır bulunanlar tarafından imzalanır. Hazır bulunanların imzadan kaçınması halinde bu durum tutanakta belirtilir.

 

Soru: Geçici olarak faaliyette men edilen lokal sürenin dolmasından sonra nasıl açılacak?

Cevap: Sürenin dolmasını müteakip faaliyetten men edilen lokalin tekrar açılmasında da açılış tarihi ve saati yazılarak, açma ve teslim tutanağı, dernek yönetim kurulu başkanı veya görevlendirilecek yönetim kurulu üyesi ile lokal müdürü tarafından imzalanır.

 

Soru: Faaliyette men edilen lokalin dava açma hakkı var mı? Davayı kazanırsa mühür nasıl sökülecek?

Cevap: Faaliyette men edilen lokalin bağlı olduğu dernek her zaman dava açabilir. Faaliyetten men işlemine karşı açılan davanın dernek tarafından kazanılması halinde; lokal bir tutanakla açılır.

 

Soru: Lokal mührü mahkeme kararının dışında zamanından önce sökülmesi halinde cezası ne olur?

Cevap: Mülki idare amirleri faaliyetten geçici olarak men ettikleri lokalleri mahkeme kararları dışında, süresinden önce açamazlar. Geçici olarak faaliyetten men edildiği halde süresinden önce açılan lokallerin açma ve işletme izinleri mülki idare amirince iptal edilir. Dernek hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulur.

 

Soru: Hangi durumlarda lokal ruhsatı iptal edilir?

Cevap: Yapılan denetimler neticesinde, uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı, kullanıldığı veya bulundurulduğu; 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanuna aykırı silah bulundurulduğu veya satıldığı; genel güvenliğe ve genel ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunulduğu tespit edilenlerin lokal açma ve işletme izin belgeleri mülki idare amirince iptal edilir.
Ayrıca, konusu suç teşkil eden fiillerin işlenmesi durumunda, soruşturma evrakı derhal Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

 

Soru: Ruhsat almadan işletilen lokallerin durumu ne olacak?

Cevap: İzinsiz olarak açılan veya izni iptal edildiği halde işletilen veya geçici olarak faaliyetten men edildiği halde süresinden önce açılan lokaller kolluk kuvvetlerince kapatılır.

Soru: Lokal açılacak yerlerin okula yakın olması durumunda engel durum teşkil eder mi?

Cevap: Lokal açılacak yerin okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretim resmi ve özel okul binaları ile özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri kurumlar ile aralarındaki uzaklığın ölçümünde, bina ve tesislerin varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları; kapıların birden fazla olması durumunda ise en yakını esas alınarak mesafenin yüz metreden fazla olması gerekir.

 

Soru: Lokallerde yüz metrelik mesafe neye göre hesaplanır?

Cevap: Yüz metre uzaklığın ölçümünde, mevcut cadde ve sokaklar üzerinden yaya yolu kullanılarak, yaya kurallarına göre gidilebilecek en kısa mesafe dikkate alınır. Bu tespitleri yaptırmaya Lokal Açma ve İşletme İzin Belgesini veren mülki idare amirliği yetkilidir.

 

Soru: Dernekler yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği 2005 yılında önce açılan ve ruhsat alan lokallerin durumu ne olacak?

Cevap: Dernekler Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunmasına izin verilen lokaller, durumlarını dört yıl içinde Dernekler Yönetmeliğinde öngörülen koşullara uygun hale getirirler.

Dernekler Yönetmeliği 31.03.2005 tarihinde yürürlüğe girdiğine göre daha önce lokal açmasına izin verilen dernekler, lokallerini en geç 31.03.2009 tarihine kadar Dernekler Yönetmeliğinde öngörülen şartlara uygun hale getirmeleri gerekirdi. .

 

Soru: Lokallerde alkollü içki bulundurabilir miyiz?

Cevap: Dernek lokallerinde alkollü içki kullanılması mülki idare amirinin iznine bağlıdır. Ancak, alkollü içki izni verilebilmesi için dernek lokalinin içkili yer bölgesi içinde bulunması zorunludur. Yetkili mercilerden alkollü içki satış belgesi alamayan veya bu belgesi iptal edilmiş derneklerin lokallerinde alkollü içki verilemez ve alkollü içki kullanılamaz.

 

Soru: Alkollü içki satış ve dağıtımını yapan lokal dışarıdan masa bulundurarak servis yapabilir mi?

Cevap:  Alkollü içki kullanılmasına izin verilen lokallerde içki servisi, ancak izin verilen lokal içinde yapılabilir. Lokalin etrafında, yol kenarlarında veya yaya kaldırımlarında masa konularak veya ayakta içki servisi yapılamaz.

 

Soru: Alkollü içki bulunduran yerlerde  çalışacak kişilerle ilgili hükümler var mı?

Cevap: Alkollü içki kullanılmasına izin verilen lokallerde 18 yaşından küçükler çalıştırılamaz. Lokallerde çalışanlar için dernek yönetim kurulu başkanının imzasını taşıyan bir kimlik belgesi düzenlenir. Çalışanlar lokalde bulundukları sürece bu kimliği ilk bakışta görülebilecek şekilde üzerlerinde taşımak zorundadırlar.

 

Soru: Gençlik ve Spor Kulübü lokalimizde alkollü içki verebilir miyiz?

Cevap: Gençlik, spor veya gençlik ve spor kulüplerinin sosyal amaçlı tesisleri ile lokallerinde alkollü içki kullanılmasına izin verilmez.

 

Soru: Lokalde canlı müzik yapılabilir mi?

Cevap: Dernek lokallerinde, halkın huzur ve sükûnu ile kamu istirahati açısından sakınca bulunmaması kaydıyla yapılacak ölçüm ve kontrolü müteakip, mülki idare amirinin kararıyla canlı müzik izni verilir.

 

Soru: Lokalde canlı müzik için ruhsat alınması gerekiyor mu:

Cevap: Canlı müzik lokal açma ve işletme izin belgesine işlenmez. Ancak, görevliler sorduğu zaman  Mülki İdare Amirliğinin kararı gösterilebilecek şekilde  lokalde  bulundurulur.

 

Soru: Canlı Müzik izni hangi şartlarda iptal edilir?

Cevap: Canlı müzik izni verilen yerlerde, belirlenen saatler dışında ve ilgili mevzuatta belirtilen ses seviyelerinin üstünde halkın huzur ve sükûnunu bozacak şekilde yayın yapılması durumunda izin iptal edilir. Bu hususlar, canlı müzik izni verilirken derneğe tebliğ edilir.

Dernek yöneticileri veya 60 ıncı maddede belirtilen sorumlu müdürler, canlı olarak veya elektronik cihazlarla yapılan müzik yayınının tespit edilen saatleri aşmamasını ve gerekli ikaz levhalarının asılmasını sağlar

 

Soru: İki dernek ortak lokal açabilir mi?

Cevap  Dernekler, başka bir dernek, gerçek veya tüzel kişi ile ortaklaşa lokal açmaz. (Dernekler Yönetmeliği Madde 56)

 

Soru: Derneğimizin kurulmasından sonra hemen lokal açabilir miyiz?

Cevap: Federasyon ve konfederasyonlar hariç, lokal açabilmesi için derneğin en az bir yıldan beri faaliyette bulunması şarttır. (Dernekler Yönetmeliği Madde 56)

 

Soru: Çocuk dernekleri lokal açabilir mi?

Cevap: Çocuk dernekleri lokal açamaz . (Dernekler Yönetmeliği Madde 56)

 

Soru: Dernek lokalinde herkes faydalanabilir mi?

Cevap: Lokale o derneğin üyesi olmayanlar giremez. Ancak, üyelerin beraberindeki misafirleri lokallere kabul edilebilir. Misafirler lokalde bulundukları sürece, misafir kartlarını ilk bakışta görülecek şekilde üzerlerinde taşımak zorundadırlar . (Dernekler Yönetmeliği Madde 64)

 

Soru: Bir apartmanda dernek lokali açabilmek için, apartman sakinlerinden iki kişinin onay vermemesi durumunda lokal açılabilir mi?

Cevap: Ana gayrimenkulün tapu kayıtlarında mesken olarak görünen yerler için kat maliklerinin oy birliği ile aldıkları kararı, , mesken ve iş yerinin birlikte yer aldığı binalarda mesken sahiplerinin tamamının onayı ve iş yeri sahiplerinin oy çokluğu ile aldıkları karar,  iş hanlarında ise yönetim kurulu kararı yeterlidir.

 

Soru: Derneğin bulunduğu yerde lokal açılabilir mi?

Cevap: Derneğin yerleşim yerinin bulunduğu binada dernek lokali açılabilir. Ancak, dernek lokali olarak açılan  yerin iç kapı girişinin diğer bağımsız bölüm veya oda ve benzeri gibi bölümlerden ayrı olması ve bunlara açılan kapılarının bulunmaması zorunludur.

 

Soru: Lokaller iktisadi işletme mahiyetinde midir?
Cevap:
Maliye Bakanlığının tebliğine göre 3. Sınıf işletme statüsündedir. Lokaller kurumlar vergisine tabidir. Ayrı defterleri bulunur.
Soru  : Derneğiniz tarafından yürütülen lokal işletmeciliği faaliyeti ücretsizdir. Sadece üye aidatları ve bağış adı altında makbuz kesmekteyiz. Vergi karşısında durumumuz ne olacak.

Cevap: Lokal hizmetleri faaliyeti bedelsiz olarak yapılması halinde dahi verilen hizmetlerin karşılıklarının üye aidatları ve bağış adı altında tahsil edilmesinden ötürü bir iktisadi işletme  oluşacak ve kurumlar vergisi mükellefiyetiniz de doğacaktır.

Buna göre derneğiniz tüzel kişiliği itibariyle  kurumlar vergisi mükellefi olmamakla birlikte lokal işletmeciliğinden dolayı derneğe ait iktisadi bir işletme oluşacağından söz konusu işletmenin kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekmektedir.

Bu açıklamalara göre; derneğin üyelerden aldığı aidatları  lokal işletmecinin faaliyetleri sürdürmek amacıyla kullanılması halinde söz konusu aidatların iktisadi işletmesinin (lokalin) geliri olarak kaydedilmesi ve bu lokal işletmesi nedeniyle oluşacak giderler indirilmek suretiyle tespit olunacaktır.

Ancak üye aidatlarının sadece dernek adına toplanması ve derneğin faaliyetini sürdürmesi amacıyla kullanılması lokal işletmesi ile ilişkilendirilmemesi durumunda iktisadi işletme gelirlerine dahil edilmeyecektir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İKTİSADİ İŞLETME

 

Soru: Dernekler iktisadi işletme kurabilirler mi?
Cevap: Derneklerin amacı içinde yer alsa dahi, sürekli olarak yaptıkları ticari, sınai ve zirai işler iktisadi işletme olarak kabul edilmektedir. Yurt, pansiyon, çocuk yuvası,  huzurevi, spor salonu, kamp tesisleri, sandık kuran ve lokal açan dernekler, bu hak ve yetkilerini aynı zamanda gelir getirme amacına yönelik olarak kullanılması durumunda aynı zamanda iktisadi işletme niteliği de doğacaktır. Tüzüklerinde iktisadi işletme kurma ve işletme konusunda hüküm bulunmayan dernekler tüzük değişikliği yaparak bu hak ve yetkiyi elde ederler.

 

Soru: Dernekler hangi konu ve alan üzerine iktisadi işletme açabilirler?

Cevap: Dernekler Kanununda derneklerin iktisadi işletme konuları ile ilgili bir hüküm yoktur. Dernekler Kanununda hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır. Derneklere bağlı iktisadi işletmelerin tüzel kişilikleri, bağımsız muhasebeleri, kendilerine tahsis edilmiş sermayeleri yoktur. Bunlara rağmen kurumlar vergisine tabidirler. Derneklerin amacı içinde yer alsa dahi, sürekli olarak yaptıkları ticari, sınai ve zirai işler iktisadi işletme olarak kabul edilmektedir. Kâr gayesi olmasa bile sürekli bir ticari faaliyet niteliği olan lokal, restoran, lokanta, konukevi, kamp yeri, eğlenme ve dinlenme merkezi olan dernekler vergi mükellefi olmaktadır. Uygulamada genel olarak derneğe bağlı ve sadece üyeleri için olsa ve kâr etmese dahi; pansiyon, yurt, lokanta-mal alım satımı, çeşitli kurslar (lisan kursu vb. ) kantin, çay ocağı, kamp işletmeciliği gibi işler, Maliye Bakanlığı ve Danıştay tarafında  Kurumlar vergisine tabi olduğu kabul edilmiştir.

 

Soru: Derneklere ait İktisadi İşletmenin mükellefiyeti  ve yükümlülüğü nasıl olacak?

Cevap:  Derneklere bağlı iktisadi işletmeler diğer işletmeler gibi mükellefiyet tesis ettirme, defter tutma, beyanname verme, belge düzenine uyma (fatura, gider pusulası, ödeme kaydedici cihaz fişi vb.) ile Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen tüm vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.

Dernekler (tüzel kişiliği itibarıyla) kurumlar vergisinin konusu dışında olup sadece bunlara ait iktisadi işletmelerin kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır. Derneklere ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisine tabidir. Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşmaktadır.

Derneklere ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan sermaye şirketleri ile kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmeler ile benzer nitelikteki yabancı işletmeler, derneklerin iktisadî işletmeleridir. Kurumlar Vergisi Kanunun uygulanmasında sendikalar dernek; cemaatler ise vakıf sayılmaktadır.

 

Soru: İktisadi İşletmelerin  Türk Ticaret Siciline Kayıt Yaptırma Zorunluluğu Var mı?

Cevap:  Amaçlarına ulaşmak için ticari işletme işleten dernekler, bu işletmeyi ticaret siciline kaydettirmek zorundadır. Türk Ticaret Kanununa göre tacirler, kanun hükümlerine uygun olarak bir ticaret unvanı seçmeye ve kullanmaya, işletmelerini ticaret siciline kaydettirmeye ve ticari defterler tutmaya mecburdurlar. Bu amaçla, derneğin adı ve ticari işletmesine ait bilgilerin sicile kaydedilmesi zorunludur.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 16/1 maddesine göre; ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekler tacir sayılırlar. Ancak TTK 16/2 Maddesi hükmüne göre; kamu yararına çalışan dernekler bir ticari işletmeyi, ister doğrudan doğruya ister kamu hukuku hükümlerine göre yönetilen ve işletilen bir tüzel kişi eliyle işletsinler, kendileri tacir sayılmazlar.

 

Soru: İktisadi İşletmelerin  Defter Tutma Zorunluluğu Nedir? Hangi Defterleri Kullanırlar?

Cevap: Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesi uyarınca derneklere ait iktisadi işletmelerin mezkur Kanunun esaslarına göre defter tutma zorunluluğu bulunmakta ve defter tutma bakımından tüccarların tabi oldukları hükümlere uymaları icap etmektedir. Vergi Usul Kanununun 176 ıncı maddesinde tüccarlar defter tutma bakımından iki sınıfa ayrılmış olup, I inci sınıf tüccarların bilanço esasına göre, II nci sınıf tüccarların ise işletme hesabı esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bununla birlikte, aynı Kanunun 177 nci maddesinde, her türlü ticaret şirketleri ile kurumlar vergisine tâbi olan diğer tüzel kişilerin I inci sınıfa dâhil oldukları hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede, derneklere ait iktisadi işletmelerin kazançları kurumlar vergisine tâbi olduğundan, kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan iktisadi işletmelerin, bilanço esasında tutulan yevmiye defteri,  defterikebiri,  envanter defterini ve ayrıca faaliyetleri gereği tutulması gereken diğer defterleri tutmaları ve tasdik ettirmeleri gerekmektedir.

 

Soru: İktisadi İşletme İşletme Defteri Tutabilir mi?

Cevap: Müracaatları halinde, işlerinin icabı bilanço esasına göre defter tutmalarına imkân veya lüzum görülmeyenlerin, işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilmekte olup, bu durumda, söz konusu defterlerin yerine işletme hesabı defterinin kullanılacağı tabiidir.

 

Soru: Kurumlar Vergisinden muaf olan bir iktisadi işletme  yine defter tutacak mı?

Cevap: Kurumlar vergisinden muaf olmakla beraber diğer vergilerden birine tâbi olan derneklere ait iktisadi işletmelerin de muaf olmadıkları vergiler için defter tutmaları zorunludur.

 

Soru: Derneğe ait defterler ile İktisadi işletmenin defterleri ayrı ayrı mı olacak?

Cevap: Ayrıca, muhasebe kayıtlarının, Vergi Usul Kanununun kayıt nizamına ilişkin hükümleri ile Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine uygun olması ve dernek merkezinin muhasebe kayıtları ile iktisadi işletmenin muhasebe kayıtlarının birbiriyle ayrı olması karışmasını önleyecek şekilde ayrı ayrı izlenmesi ve belge düzeni ile ilgili hükümlerine riayet edilmesi gerekmektedir.

 

Soru: Dernekler  İflasa Tabi Olur mu?

Cevap: Tacirler, her türlü borçlarından dolayı iflasa tabidirler. İflasa tabi olma bakımından, tacirin borçlarının adi işlerden mi, yoksa ticari işlerden mi kaynakladığı önem taşımaz. Amacına ulaşmak için ticari işletme işleten dernekler de, tacir sayıldıklarından, iflasa tabidirler. (Türk Ticaret Kanununun 20/I maddesi)

Özel amaçlı bir dernek açısından bu sonuç kesindir, söz konusu dernekler, borçlarından dolayı iflas yoluyla takip edilebilir ve iflasına karar verildiği takdirde, bu derneğe ilişkin kayıt resen silinir.

 

Soru: Derneklere ait İktisadi İşletme Beyanname Verme ve Verginin Ödenmesi zorunluluğu var mı?

Cevap: Derneklere ait iktisadi işletmeler, elde ettikleri kurum kazançları üzerinden vermekle yükümlü oldukları vergi beyannamelerini (kurumlar vergisi, KDV, gelir stopaj vb.) ilgili vergilerin kendi kanunlarında düzenlenen sürelerde, bağlı bulundukları vergi dairesine vermek ve tahakkuk eden vergileri vadesinde ödemekle mükelleftirler.

 

Soru: Derneklere Ait İktisadi İşletmelerin Özellikleri Nelerdir?

Cevap: iktisadi işletmenin unsurları, ticari faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetlerdir.

Buna göre derneklere ait iktisadi işletmenin temel özellikleri;

  • Dernek veya vakfa ait veya bağlı olması (ait olma, sermaye bakımından; bağlı olma ise idari bakımdan bağlılığı ifade eder)
  • Sermaye şirketi veya kooperatif şeklinde kurulmamış olması,
  • Faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz etmesidir.

 

Soru: Dernek  nakit varlıklarının bir kısmının,  menkul kıymet alımına tahsis etmiş,  menkul kıymetleri yıl içinde farklı tarihlerde birkaç kez elden çıkararak  neması ile birlikte tahsil etmiştir. Bu durumunda, devamlılık arz eden durum söz konusu olduğunda iktisadi işletme varlığı söz konusu  değil mi?

Cevap : Dernek  nakit varlıklarının bir kısmının, derneğin amaçlarını gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyduğu gelirleri sağlamak amacıyla menkul kıymet alımına tahsis edilmesi, daha sonra bu menkul kıymetlerin yıl içinde farklı tarihlerde birkaç kez elden çıkarılması veya itfa tarihinde neması ile birlikte tahsil edilmesi durumunda, devamlılık arz eden ticari, sınai ve zirai bir faaliyetten söz edilemeyeceğinden derneğe bağlı bir iktisadi işletmenin varlığı söz konusu olmayacaktır. Bu durumda, derneklerin elde ettiği menkul sermaye iradı üzerinden GVK Geçici 67 nci Madde hükmüne göre tevkifat yolu ile nihai bir vergileme söz konusu olacaktır.

 

Soru: Dernek üye aidat ve bağışları ile  menkul kıymet geliri elde etmek için bir eleman istihdam ederek faaliyet sürdürmesi  durumunda iktisadi işletme söz konusu olacak mi?

Cevap: Dernek , üyelerinden aidat veya bağış adı altında topladığı ve/veya üyelerin değerlendirilmek üzere verdikleri paralarla müstakil bir eleman istihdamını gerektirecek boyutta menkul kıymet alım-satım faaliyetinde bulunması ve münhasıran bu faaliyet için eleman istihdam edilmesi ticari organizasyonun oluştuğu anlamına gelecektir ve söz konusu faaliyet dolayısıyla oluşan iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi gerekecektir.

 

Soru: Dernek süreklilik arz edecek şekilde eğitim ve sağlık hizmeti veriyor ise İktisadi İşletme kapsamına girer mi?

Cevap: Derneklerin eğitim ve sağlık gibi bir takım hizmetleri bir bedel karşılığı olmaksızın yerine getirmeleri halinde, bu faaliyetler dernek veya vakfa bağlı iktisadi işletme olarak nitelendirilmeyecektir ve vergileme söz konusu olmayacaktır.

 

Soru: Dernek eğitim ve sağlık hizmetlerini hizmeti alandan aldığı aidat ve bağış ile yerine getiriyor ise İktisadi İşletme kapsamına giriyor mu?

Cevap: Dernek eğitim ve sağlık hizmetlerini yerine getirilmesi için yapılan masrafların hizmet verilenlerden tahsil edilmesi veya bu kişilerden veya ailelerinden bağış adı altında bir bedel alınması durumunda, bu faaliyetler, derneğe ait iktisadi işletme olarak kabul edilecek ve kurumlar vergisine tabi olacaktır.

 

Soru: Derneklerde “Devamlılık” ne anlama geliyor?  Derneğin İktisadi İşletmeye tabi olması için devamlılık arz eden durumlar nelerdir?

Cevap: Bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet alanlarında ticari mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasıdır. Aynı hesap döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin devamlılık unsurunun oluştuğunu kabul etmek mümkün olmamakla birlikte, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amacının ticari olması durumunda devamlılık unsurunun varlığı kabul edilir.

Ticari organizasyon, sermaye tahsisi, iş yeri açılması, personel istihdamı, ticaret siciline kaydolmak gibi unsur ve şartlardan tümü veya bir kısmı yerine getirilmek suretiyle belirli şekilde kurulmuş olacaktır. Bu takdirde bu organizasyon içinde bir takvim yılında veya iki veya üç yılda tek bir işlem yapılmış olsa dahi ticari faaliyetin varlığı kabul edilecektir.

 

Soru: Dernek bir defaya mahsus olmak üzere bir yayın organı çıkararak satışa sunmuştur. İktisadi İşletme söz konusu olacak mı?

Cevap: Dernek tarafından bir defaya mahsus olmak üzere yayın organı çıkarılarak satışa sunulması halinde, bir defada yapılmış olsa dahi piyasaya sunularak birden fazla kişiye pazarlanması nedeniyle devamlılık unsuru gerçekleşmiş olacak ve iktisadi işletme söz konusudur.

 

Soru: Dernek bir defaya mahsus olmak üzere  çıkaracağı yayın organını kendisi dağıtmadan bir yayın kuruluşu tarafından dağıtımını gerçekleştirir ise yine İktisadi İşletme konumuna girecek mi?

Cevap: Pazarlama işleminin bir defada herhangi bir dağıtım şirketi aracılığı ile yapılmış olması da durumu değiştirmeyecektir. Bir derneğin bir defaya mahsus olmak üzere basımını yaparak satışa sunacağı yayın organından  elde edilecek gelir, devamlı olarak yapılan bir faaliyet sonucu elde edilmiş sayılacağından, iktisadi işletme oluşacak ve söz konusu gelirler de kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

 

Soru: Dernek isim ve telif hakkını almış olduğu bir yayın organının telif ve yayın hakkını satması halinde İktisadi İşletme söz konusu olacak mı?

Cevap:  Bir dernek tarafından daha önce herhangi bir şekilde basım ve dağıtımı yapılmamış  bir yayın organının  telif ve yayın hakkının satılması halinde iktisadi işletmeden söz edilemeyecektir.

 

Soru: Dernek tarafından kurulan bir internet sitesi İktisadi İşletmeye tabii olacak mı?

Cevap: Derneğin kurmuş olduğu internet sitesi üçüncü şahıslarda veya üyelerine ait ilan ve reklam yayınlaması söz konusu ise iktisadi işletme konumunda sayılacaktır. Ancak sadece dernek amaçlarına yönelik bir hizmet ifa ediyor ise iktisadi işletme söz konusu olmayacaktır.

 

Soru: Derneğe ait olma veya bağlı olma ne manaya geliyor?

Cevap: Derneğe ait olma, sermaye bakımından; bağlı olma ise idari bakımdan bağlılığı ifade eder

 

Soru: Dernek faaliyetlerini gerçekleştirirken Faaliyetin Ticari, Sınai ve Zirai Nitelik  olması fakat alım ve satımlar bedel karşılığı değil ise iktisadi işletme sayılır mı?

Cevap: İktisadi işletmenin tanımı içinde yer alan ve devamlı olarak yapılan ticari, sınai veya zirai faaliyetten söz edebilmek için bu işletmenin tedavül ekonomisine katılması, başka bir ifadeyle işletmede üretilen veya alınan malların veya verilen hizmetin bir bedel karşılığı satılmış olması gerekir. Aksi halde diğer unsurlar var olsa dahi bir iktisadi işletmenin varlığından söz edilemez

 

Soru: Dernekte kazanç olmadığı halde devamlı olarak mal ve hizmet satışı var ise İktisadi İşletme konumunda mıdır?

Cevap: Kazanç sağlama amacı olmasa dahi işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve hizmet satışı ya da bunlara benzer şekillerde olması ve devamlı surette yapılması durumlarında da derneklere ait iktisadi işletme oluştuğu kabul edilecektir

 

Soru:  Ekonomik Faaliyetin Ticari Organizasyonu Gerektirmesi durumunda iktisadi işletme söz konusun mudur?

Cevap: Ekonomik faaliyetin ticari organizasyonu gerektirmesi ve yılda birden fazla tekrar ettirilmesi veya her yıl bir defa olmakla beraber müteakip yıllarda ya da birkaç yıl arayla yapılmasına karşılık periyodik olarak tekrar etmesi durumunda da bu faaliyetin devamlı olduğunun kabulü gerekmektedir.

 

Soru: Dernek her yıl Mart ayında bilet karşılığı geleneksel yöre yemekleri organizasyonu gerçekleştirmektedir. İktisadi İşletme söz konusu mu?

Cevap:  Aynı vergilendirme döneminde birden fazla veya birden fazla vergilendirme döneminde periyodik olarak, ticari bir organizasyon çerçevesinde çay, yemek, tiyatro, kermes, konser gibi faaliyetlerin düzenlenmesi ve bu faaliyetlerden dolayı gelir elde edilmesi nedeniyle oluşacak olan iktisadi işletme için kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekecektir.

 

Soru: Dernek tarafından her yıl düzenlenen yemekli toplantılarda yemek ücretleri katılımcılar tarafından karşılanmaktadır. Dernek sadece organizasyon ve davet görevini üstlenmektedir. Bu durumda İktisadi İşletme söz konusu mu?

Cevap: Yapılan işlemlerin ticari mahiyet arz etmemesi durumunda, ekonomik faaliyet söz konusu olmayacaktır. Dernek tüzel kişiliği tarafında alım satım söz konusu değil ise iktisadi işletmede söz konusu olmayacaktır.

 

Soru: Dernek tarafından tatil sitesinde kiralanan havuz işletmeciliğini sadece yaz dönemi  işletmeciliğini yapmaktadır. İktisadi İşletme olacak mı?

Cevap: Havuz işletmeciliği işinde dönemsel olmasına rağmen devamlık unsuru oluşmakta ve derneğe  bağlı iktisadi işletme olarak mükellefiyet tesis edilmesi gerekmektedir.

 

Soru: Yabancı Derneklere Ait iktisadi İşletmelerin Vergilendirilmesi Nasıl Olacak?

Cevap: Yabancı bir derneğin Türkiye’de vergilendirmeye tabi tutulabilmesi için derneğe ait iktisadi bir işletmenin varlığı şarttır. Ayrıca yabancı derneğe ait iktisadi işletmenin Türkiye’de dar mükellefiyet esasında kurumlar vergisine tabi tutulabilmesi için, iktisadi işletmenin derneğe ait veya bağlı olması gerekmektedir. Bunun neticesinde, iktisadi işletmelerin hiyerarşik olarak bağlı bulunduğu bir tüzel kişilik olarak dernek varlığının bulunması gereklidir.

Şahıs veya mal topluluklarının yabancı ülke mevzuatlarında dernek nitelikleri her zaman açık bir şekilde belli olmayabilir. Bu durumda dernek adı altında olmayıp, başka adlar altında Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı kişi ve mal topluluklarına ait iktisadi işletmelerin hukuki yapıları itibariyle derneğe ait veya bağlı olup olmadığının tespitinin bunların kuruluşlarına dayanak teşkil eden hukuki metinlere göre yapılması gerekmektedir.

 

Soru: İktisadi İşletmelerinin Kârlarının Derneğe Aktarımında Kesinti Olacak  mı?

Cevap: İştirak hisselerinden doğan kazançlar menkul sermaye iradı olarak sayılmıştır. Tam mükellef konumunda olan İktisadi işletme kurumu tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve

kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergiden muaf olanlara dağıtılan, kar paylarından tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Derneğe ait iktisadi işletmenin bağlı bulunduğu derneğe bağış adı altında da olsa aktardığı tutarlar kar payı niteliğinde olacaktır ve bu tutarlar üzerinden %15 gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekecektir.

(Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin (b-i) alt bendi uyarınca)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GIDA BANKACILIĞI

 

Soru: Gıda Bankacılığı Nedir ve neleri içerir

Cevap: Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak(***) maddelerinin maliyet bedelidir.  Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır.  (193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ıncı maddesinin 5281 sayılı Kanunun 43/8-a maddesi ile değişik 10 uncu fıkrasında;)

 

Soru: Gıda Bankacılığını Dernek ve Vakıfların dışında başka kurumlarda yapabilir mi?

Cevap: Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerini bağışının dernek ve vakfa yapılmış olması gerekmektedir. İhtiyacı olanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak Gıda Bankacılığı yardımlarının kanunda belirtilen maddeler kapsamında yapılmış bağış olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. (Kaynak Mali Çözüm Metin Eren)

 

Soru: Gıda Bankacılığına konu olan mallar nelerdir:

Cevap: Gıda bankacılığı kapsamında gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde ki mallardır

 

Soru: Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi dışında yapılan bağışlar Gıda Bankacılığı kapsamına girer mi?

Cevap: Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğini taşımayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir.

 

Soru: Bağış yapacak işletmelerin, gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin alış-satımı veya üretimi ile ilgili bir faaliyette bulunmak gibi bir zorunluluğu var mıdır?

Cevap: Bağış yapacak işletmelerin, gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin alış-satımı veya üretimi ile ilgili bir faaliyette bulunmak gibi bir zorunluluğu yoktur. Zira işletmeler herhangi bir sektörde faaliyet gösterebilirler. Örneğin, nakliye işi yapan bir işletme bu maddeleri alıp bağışlama yoluna gidebilir. (Kaynak Mali Çözüm Metin Eren)  (Uysal ve Şenlik, 2008, 62)

 

Soru: Gıda Bankacılığı faaliyetinde bulunacak olan derneklerde aranan ön şart nedir?

Cevap: Gıda bankacılığı sisteminde, bağışı kabul edecek derneğin tüzüğünde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir.

 

Soru: Gıda Bankacılığını yapacak olan Dernek veya Vakfın  uyması gereken hususlar nelerdir?

Cevap: Gıda Bankacılığını yapacak olan Dernek veya Vakfın  şu hususlara dikkat etmesi zorunludur.

  1. Tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı olanlara gıda, temizlik, giyecek ve yakacak yardımı yapılabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması
  2.  Ürünlerin güvenli, etkili ve uygun bir şekilde nakli, depolanması ve muhtaçlara dağıtılması için gerekli olan düzenleme yeteneği, teknik kapasite ve elemana sahip olması,
  3. Ürünlerin ücret karşılığı dağıtamaması,
  4. Ürünlerin üçüncü kişilere satılamaması ve dağıtımı için kâr, komisyon vb. talep edememesi,
  5. Ürün dağıtımında tek kriteri, kişilerin temel beslenme ihtiyacı için gerekli satın alma güçlerinin bulunmayışı veya doğal afete maruz kalmış kişiler olması,
  6. Ürünlerin son kullanma tarihi geçmiş, insan sağlığına zararlı ve standartlara uygun olmayan ürünler dağıtamaz olması,
  7. Yapılacak bağışların şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmış olması,
  8. Ürünlerin depolanması, tasnifi, muhafazası ve dağıtımı için uygun depo alanları tahsis etmiş olması,
  9. Ürünlerin dernek ve vakıfların yönetici, üye ve yakınlarına dağıtamamış olması,
  10. Ürünlerin dağıtım organizasyonu kargaşa , kaos ve kişilerin mağdur olmasına sebep olmayacak şekilde planlamış ve gerekli güvenlik önlemlerini almış olması gerekmektedir.

(Kaynak Mali Çözüm Metin Eren) (Sürmen ve Aygün, 2009, 193-194)

 

Soru: Dernekler Gıda Bankacılığı bağışını alabilirler mi?

Cevap: Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması halinde bağış alarak ihtiyaç sahiplerine dağıtabilir. ( 251 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği)

Soru: Kamu Yararına olmayan Dernekte Gıda Bankacılığı Bağışı alabilir mi?

Cevap: Dernek veya Vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır. . ( 251 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği)

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamındaki bağışların belge düzeni nasıl olmalı?

Cevap: Bağışa konu mal bedeli Vergi Usul Kanununun 232 inci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur.

Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında İşletmeye dahil  mallar bağışlanırsa ne yapılır?

Cevap: İşletmeye dahil malların bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında yapılan bağışların KDV karşısındaki durumu Nedir?

Cevap: Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır. Kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin “kısmi istisna kapsamına giren işlemler” bölümüne 229 kodu ve gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri açıklaması ile dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında “indirim KDV” hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir. (3065 sayılı Kanunun 17/2-b)

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamındaki bağışların Gelir ve Kurumlar Vergisi karşısındaki durumu nedir?

Cevap: “Safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır” ifadesi yer almakta olup Gelir Vergisi Kanunu’nun 37 ila 51 inci maddeleri Kurumlar Vergisi mükellefleri açısından da geçerlidir. Bu nedenle söz konusu bağışlar doğrudan gider yazılarak (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlere ve İndirimlere dahil edilmeksizin)  kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6/2 inci maddesi)

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında bağışlanan malların vergide indirim konusu olabilmesi için ön şart nedir?.

Cevap: Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır.

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında bağışı yapanlarca düzenlenecek belgenin Niteliği nasıl olmalıdır?

Cevap : Bağışı yapanlar tarafında bağışlanan malların İndirim konusu  olabilmesi için yapılacak bağışlar, bağışa konu mal bedeli fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur.

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında bağış kabul eden derneklerce düzenlenecek belgeler nelerdir:

Cevap: Dernekler gıda bankacılığı kapsamında bağış olarak aldıkları malları ihtiyaç sahiplerine Aynı Bağış Teslim Belgesi veya tutanak mukabilinde  teslim edeceklerdir.  Malların ihtiyaç sahiplerine verildiğine dair belgelerinin bir örneğini bağış yapanlara vereceklerdir. Ticari faaliyetle uğraşanlarca düzenlenen faturalar, dernekler tarafından muhafaza edilecektir.

 

Soru: Gıda bankacılığı kapsamında bağışlanan mallar ile ilgili  muhasebe kayıt düzeni  nasıl olmalıdır.

Cevap: Ticari işletmeye dahil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir.

 

Soru: Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Derneklere Yapılan Bağışların KDV Bakımından Durumu Nasıl Olacak:

Cevap: Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar katma değer vergisinden müstesnadır. Katma değer vergisi mükellefleri, bir vergilendirme döneminde yaptıkları bağışların toplam tutarını ilgili dönem beyannamesinin 6 ve 7 nci satırlarına dahil etmek suretiyle beyanda bulunacaklardır.

Kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin (gıda maddesi bağışlarının) bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin ilave edilecek KDV satırına dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında “indirim KDV” hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir.

Bağışlanan gıda maddelerinin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dahil) yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SANDIK

 

Soru: Sandıkların tüzel kişilikleri var mıdır?

Cevap:  Sandıklar, derneklerin bir yan kuruluşudur; bunların tüzel kişilikleri yoktur.

 

Soru: Dernekler hangi amaçlar için sandık kurabilirler?

Cevap: Dernekler, tüzüklerinde yazılı olmak ve sağlanan kârı üyelerine paylaştırmamak, gelir, faiz veya başka adlarla üyelerine aktarmamak şartıyla üyelerinin yiyecek ve giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve hizmetlerle kısa vadeli kredi gereksinimlerini karşılamak amacıyla sandık kurabilirler.

 

Soru  : Dernek sandığına kimler üye olabilir?

Cevap : Dernekler tarafından kurulan sandıklara, ilgili derneğin merkez ve şubelerine kayıtlı üyeler dışında üye kabul edilmez. Sandıklara üye olmak isteğe bağlıdır. Sandık üyeliğine kabul, sandık yönetim kurulu kararı ile olur.  (Dernekler Yönetmeliği Madde 73

 

Soru: Dernek sandığı olarak üye olmayanlara da hizmet sunulabilir mi?

Cevap: Dernekler tarafından kurulan sandıklara, ilgili derneğin merkez ve şubelerine kayıtlı üyeler dışında üye kabul edilmez ve hizmet sunulmaz.  Sandıklara üye olmak isteğe bağlıdır. Sandık üyeliğine kabul, sandık yönetim kurulu kararı ile olur.

 

Soru: Sandık yönergesinin içeriğinde neler olmalıdır?

Cevap:  Her sandığın, dernek yönetim kurulunca hazırlanıp genel kurulca kabul edilen bir sandık yönergesi bulunur. Bu yönergede aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

  1. Sandığın adı,
  2. Sandığın çalışma konuları,
  3. Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları,
  4. Sandık genel kurulunun kuruluş şekli, toplanma zamanı, görev ve yetkileri,
  5. Sandık yönetim kurulunun asıl ve yedek üye sayısı, nasıl seçileceği, görev ve yetkileri,
  6. Sandık denetim kurulunun asıl ve yedek üye sayısı, nasıl seçileceği, görev ve yetkileri,
  7. Üyelerden alınacak giriş aidatı ile üyelik aidatının belirlenme ve tahsilat şekli,
  8. Sandıkça oluşturulacak fonlar, bu fonlara katılma şartları, fonlardan yararlanma esasları, fonlardan yapılacak yardımların miktarı ve oranları,
  9. Üyelerin sandıktan çıkması veya çıkarılmasının şartları,
  10. Fonlarda biriken para ve hakların tasfiyesi ve geri verilmesi esas ve usulleri,
  11. Fonlarda biriken paraların değerlendirilme esas ve usulleri, işletilecek paralardan elde edilecek faiz, kâr, temettü ve diğer değerlerin kullanımına dair esaslar,
  12. Mikrokredi ve diğer borç para verme esas ve usulleri,
  13. Sandığın dağıtılmasına karar verilmesi durumunda, mal varlığının tasfiye esasları.

 

Soru: Derneğin sandık kurabilmesi için ne yapması gerekir?

Cevap: Derneklerin sandık kurabilmesi için;  Dernek tüzüğünde sandık kurulacağına dair açık hüküm bulunması ve  Dernek genel kurulunca sandık kurulması için karar alınmış olması gerekir.

 

Soru: Sandık kurulması yönünde genel kurulun kabul etmesinden sonraki işleyiş nasıl olacak?

Cevap: Dernek genel kurulunca kabul edilen sandık yönergesinin yönetim kurulu üyelerince her sayfası imzalanmış bir sureti, genel kurul toplantısını izleyen otuz gün içinde dernek başkanı tarafından mülki idare amirliğine verilir.  Sandık yönergesinin mülki idare amirliğine bildirilmesinden itibaren altı ay içinde, sandık genel kurulunun toplanması ve sandık organlarının oluşturulması zorunludur. Sandık organları oluşturuluncaya kadar sandık işlemlerini yürütmeye dernek yönetim kurulu yetkilidir. Sandığın ilk genel kurulu, dernek yönetim kurulunun çağrısı üzerine toplanır

 

Soru: Sandığın organları hangileridir?

Cevap: Sandığın organları

  • Genel kurul,
  • Yönetim kurulu,
  • Denetim kurulu oluşturulması zorunludur.

 

Soru: Sandık organları kaç kişiden oluşur ve kimler olmalı?

Cevap:

  • Sandık yönetim ve denetim kurullarının asıl ve yedek üye sayısı üçten az olamaz.
  • Sandık yönetim ve denetim kurulları, sandık üyeleri arasından seçilir.
  • Sandık genel kurulu, genel kurula katılma hakkı bulunan sandık üyelerinden oluşur.
  • Üye sayısının çok olması veya üyelerin farklı yerleşim yerlerinde bulunması hâlinde,  genel kurulda nasıl temsil edilecekleri sandık yönetmeliğinde düzenlenir.
  • Genel kurulun toplantıya çağrılması, toplantı gündemi ve yeri, toplantı ve karar yeter sayısı ve kararların üyelere duyurulması konularında, sandığın bağlı bulunduğu dernek tüzüğünün bu konuları düzenleyen hükümleri uygulanır.

 

Soru: Sandıkların tüzel kişiliği var mıdır?

Cevap:  Sandıkların hukuki manada bir tüzel kişilikleri yoktur. Sandık, bünyesinde kurulu bulunduğu derneğin bir yan kuruluşu sayılmaktadır.

 

Soru: Sandığın Temsili  Nasıl Olacak?

Cevap: Sandık yönetim kurulu, dernek yönetim kurulunca verilecek yetkiye dayanarak, sandıkla ilgili konularda mahkemelerde ve idare makamlarında sandığı temsil edebilir ve sandığa izafeten her türlü hukuki tasarrufta bulunabilir.

 

Soru:  Sandığa ait mal varlığının durumu nedir?

Cevap: Sandığın bütün mal ve hakları dernek malı sayılır. Taşınmazlar dernek adına tescil edilir ve kullanma hakkı sandığa devredilir. Bu mallara karşı işlenen suçlar, dernek mallarına karşı işlenmiş sayılır ve sandık mallarına karşı suç işleyenler, dernek malına karşı suç işleyenler gibi cezalandırılır.

 

Soru: Sandığın denetimi nasıl yapılır?

Cevap: Sandığın bağlı olduğu derneğin, genel kurulu, yönetim kurulu veya denetim kurulu sandığın denetimini her zaman yapabilir. Dernek ve sandık denetim kurulları, yılda en az bir kez olmak üzere sandık hesap ve faaliyetlerinin denetimini yapmakla görevli ve yetkilidir. Denetim sonuçları, sandık genel kurulu toplandığında, dernek genel kuruluna bir rapor hâlinde sunulur.

Sandıkların yönetim yerleri, satış yerleri, defterleri, hesap ve işlemleri bakanlık veya yetkili mülki idare amiri tarafından her zaman denetlettirilebilir. Bu denetleme, görevlendirilecek kolluk kuvvetleri mensupları dışındaki memur veya memurlar aracılığıyla yaptırılır. Denetleme sırasında, görevli memurlar tarafından istenecek her türlü defter, belge ve işlemli yazıların, denetleyen kişilere gösterilmesi ve talep hâlinde onaylı örneklerinin

verilmesi zorunludur.

 

Soru: Sandığın gelir kaynakları nelerdir?

Cevap: Sandıkların gelirleri şunlardır:

  1. Üyelerden bir defaya mahsus olmak üzere alınacak giriş aidatı,
  2. Üyelik aidatı,
  3. İktisadi faaliyetlerden elde edilen kârlar,
  4. Üyelere verilen kredilerden alınacak hizmet bedeli veya faiz gelirleri,
  5. Bankaya yatırılan sandık paralarının faizleri,
  6. Kime ve nereye ait olduğu bilinmeyen ve en az bir yıl emanet hesabında tutulduktan sonra gelir kaydedilen paralar,
  7. Yardım ve bağışlar,
  8. Borçlanma,
  9. Diğer gelirler.

 

Soru: Sandık hangi defterleri tutmak zorundadır?

Cevap: Sandıklar, aşağıda yazılı olan defterleri tutmak zorundadır:

  1. Karar Defteri: Yönetim kurullarının kararları gün ve sayı sırası ile bu deftere yazılır. Kararların altı, toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
  2. Üye Kayıt Defteri: Sandığa üye olarak girenlerin kimlikleri ve giriş tarihleri bu deftere işlenir.
  3. Evrak Kayıt Defteri: Sandık yönetimine ilişkin gelen ve giden evrak, gün ve sayı sırasıyla bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır.
  4. Demirbaş Defteri: Sandığın demirbaş eşyası bu deftere, alınış tarihleri ve değerleri belirtilerek yazılır.
  5. Yevmiye Defteri, Büyük Defter ve Envanter Defteri: Sandık adına alınan gelirler ve yapılan giderler ile envanter kayıtları, açık ve düzenli olarak bu defterlere işlenir. Sandıklar bilanço esasına göre defter tutarlar. Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu kanunun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır. Bu defterler ile sandıkça tutulması uygun bulunan diğer defterlerin, dernekler birimi ya da noterlerce onaylanması zorunludur. Kuruluş bildirimi, tüzüğün incelenmesi ve şube kuruluşu hakkındaki esas ve usuller sandıklar için de geçerlidir.

 

Soru: Sandıklar Kamu Kurumlarında nasıl temsil edilir?

Cevap: Sandık yönetim kurulu, dernek yönetim kurulunca verilecek yetkiye dayanarak, sandıkla ilgili konularda mahkemeler ve idare makamlarında sandığı temsil edebilir

 

Soru: Sandık Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerine Ücret Ödenebilir mi?

Cevap: Dernek Sandıklarının Yönetim ve Denetim kurullarında görevlendirilen ve kamu görevlisi olmayan başkan ve/veya üyelerine ücret verilebilir.

 

Soru: Sandık Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerine verilecek olan ücretin tespiti nasıl yapılır?

Cevap: Sandık Yönetim ve Denetim kurulu üyelerine verilecek ücretler ile her türlü harcırah, yolluk ve tazminatlar, Sandığın bünyesinde kurulu bulunduğu derneğin genel kurulu tarafından tespit olunur.

 

Soru:  Sandığın Yönetim ve Denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelerine ücret verilebilir mi?

Cevap: Sandığın Yönetim ve Denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelerine ücret, huzur hakkı veya başka herhangi bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.

 

Soru: Sandıkta kısmı veya süreli çalışan sandık üyelerine ücret ödenebilir mi?

Cevap: Sandık hizmetleri için kısmi süreli ve belirli bir iş kapsamında görevlendirilecek olan sandık üyelerine harcırah ve yolluk verilebilir.

 

Soru: Sandıkta kısmı veya süreli çalışan sandık üyelerine ücret nasıl belirlenir?

Cevap: Sandıkta kısmı veya süreli görevlendirilen üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarları sandığın bünyesinde kurulu bulunduğu derneğin genel kurulu tarafından tespit olunur.

 

Soru : Sandığın kapatılması halinde mal varlığı ne olur?

Cevap : Sandığın bütün mal ve hakları dernek malı sayılır. Taşınmazlar dernek adına tescil edilir, kullanma hakkı sandığa devredilir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GAYRİMENKUL ALIMI VE

YERLEŞİM YERİ

 

Soru :  Taşınmaz mal edinme nasıl olur?
Cevap :  Genel kurulda yönetim kuruluna yetki verilerek taşınmaz elde edilir. Taşınmaz bağışlarında genel kurul kararına gerek yoktur. Dernekler edindikleri taşınmazları tapuya tescilinden itibaren 30 gün içinde taşınmaz mal bildirim formunu doldurmak suretiyle Dernekler Müdürlüğüne  bildirirler. (Dernekler Yönetmeliği Madde 93)

Soru: Dernek Yönetim Kurulu olarak derneğe gayrimenkul alabilir miyiz?

Cevap: Dernekler genel kurullarının yetki vermesi üzerine yönetim kurulu kararıyla taşınmaz mal satın alabilir. (Dernekler Kanunu Madde 22)

 

SORU: Derneklerin Gayrimenkul alım ve satımı nasıl yapılır? Dernek Şubeleri Gayrimenkul alabilirler mi?

CEVAP: Dernekler Kanunun 22. maddesince, Dernekler genel kurullarının yetki vermesi üzerine yönetim kurulu kararıyla taşınmaz mal satın alabilir veya taşınmaz mallarını satabilirler. Dernekler edindikleri taşınmazları, tapuya tescilden itibaren bir ay içinde Dernekler Müdürlüğüne   bildirmekle yükümlüdürler.

İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı “Derneklerin veya üst kuruluşlarının amaçlarını gerçekleştirmek amacı ile tüzüğünde hüküm bulunmak kaydı ile ( Satış, alım, ayni hak tesisi, bağışı kabul veya bağışlama, Derneği borçlandırıcı işlemler(ipotek),  Derneğin ipotek alacaklısı olması vb. ) işlemler için taşınmaz mal tasarruflarında bulunabileceği, Genel kurul kararlarının tüzüklerine aykırı olup olmadığı konusunda mahallin en büyük mülki idare amirinden herhangi bir belge alınmasına gerek olmadığı, Dernek veya üst kuruluş adına gayrimenkul tasarrufunda bulunacak kişinin yetkili olup olmadığının ve kimliklerinin yönetim kurulu kararında belirtilmesi gerektiği, Derneklerin veya üst kuruluşlarının tapu işlerinde, mahallin en büyük mülki amirliğinden Tapu Kanununun 2. maddesinde bahsi geçen belgenin alınması gerektiği, Taşınmaz mal tasarruflarında kamu yararına çalışan dernekler ile diğer derneklerin herhangi bir farkının olmadığı değerlendirilmektedir” Şeklinde görüş bildirilmiştir.

Buna göre, Derneklerin veya üst kuruluşların amaçlarını gerçekleştirmek amacı ile gayrimenkul tasarruflarında;

Mahallin en büyük mülki amirliğinden Tapu Kanunun 2. maddesince yetki belgesi almaları gerekmektedir. Yetki belgesinde, yetkilileri ve gayrimenkule konu olan tasarrufların belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca, ibraz edilecek Noterden veya Dernekler biriminden tasdikli yönetim kurulu kararında, yetkili kişilerin kimlik bilgilerinin açıklanması gerekir.

Ancak, mahallin en büyük mülki amirliğinden Tapu Kanunun 2. maddesi uyarınca alınan yetki belgesinde derneğin gayrimenkule konu tasarrufları açıkça belirtilmeyip genel kurul kararına atıfta bulunarak işlem yapılması talep edilmesi halinde, Yönetim kuruluna yetki veren Genel Kurul kararı ile birlikte yönetim kurulu kararının (Yetkililerin kimlik bilgilerini açıklayan) Noterden veya Dernekler biriminden tasdikli birer örneğinin istenilmesi gerekmektedir.

 

Dernekler ve üst kuruluşları olan Federasyon ve Konfederasyonlar yukarıda belirtmiş olduğumuz şartlar dahilinde taşınmaz mal alıp satabildiği gibi derneklerin alt kuruluşları olan Dernek Şubeleri ve Temsilciliklerin taşınmaz mal alıp satma yetkileri bulunmamaktadır. Dernek Şubelerinin gayrimenkul alabilmeleri için Dernek merkez yönetim kurulunun kararı ve yetkisi dahilin de gerçekleşebilir ve alınan gayrimenkul merkez derneğin aktifine kaydedilir. Derneğin tasfiyesi halinde aktifinde bulunan gayrimenkul tüzüğünde aksi bir şart olmadığı sürece genel kurulun yetkisi dahilin de başka bir kuruma bağışlanır.

Derneğin üst kuruluşları olan Federasyonların tasfiyesi halinde aktiflerinde bulunan gayrimenkuller federasyona bağlı derneklerin delegeleri oranında ve konfederasyonları ise bağlı federasyonlarında yine delegeler  oranında dağılımı yapılır.

ÖZET OLARAK

  • Derneğin, Federasyonun veya konfederasyonun tüzüğünde gayrimenkul alınması ile ilgili ibarenin bulunması
  • Gayrimenkul alınması ile ilgili olarak Dernek Federasyon veya Konfederasyon Genel Kurulunun Yönetim Kuruluna yetki vermesi
  • Yönetim Kurulu Genel Kurulda almış olduğu yetki doğrultusunda alacağı gayrimenkulün pafta, parsel, ada, adres bilgileri ile gayrimenkul bedeli, alım şekli ve yetkilendirilen kişinin bilgilerini içeren karar örneğini ekleyeceği dilekçe ile Dernekler Müdürlüğüne müracaat ederek izin yazısı talep eder.
  • Dernekler Müdürlüğünün vereceği izin yazısı ile Tapu Sicil Müdürlüğünde alım işlemleri gerçekleştirilir.
  • Tapu işlemlerinin gerçekleşmesinden sonra en geç 30 gün içerisinde Dernekler Müdürlüğüne Gayrimenkul alımı ile ilgili bildirim yapılır.

Soru: Derneğin merkezi ve yerleşim yeri neresidir?
Cevap: Derneğin merkezi: Derneğin bulunduğu il veya ilçe merkezidir. Derneğin yerleşim yeri ise yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü adresidir.

Soru: Derneğin yerleşim yeri yani faaliyetlerinin yürütüldüğü yer başkalarına ait bir adres olabilir mi?
Cevap: Dernekler başka bir derneğin, üyelerin veya üçüncü şahısların işyerlerini yazılı onayları alınarak ikamet ve adres olarak kullanabilirler. (2007 /83 sayılı İçişleri Bakanlığı Genelgesi)

Soru : Yeni kurulacak bir dernekte, bir dernek üyesinin ev adresi, dernek adresi olabilir mi? Bu evin kiralık olması bir sorun yaratır mı?

Cevap :  Malik ya da kiracı, o yerde ikamet eden kişi ile dernek arasında yerin belli bir bölümünün derneğe tahsis edildiğine dair bir sözleşme yapılması faydalı olacaktır. Ancak, böylesi bir hâlde, yeri kiraya veren kişinin, asıl kiraya vereni ile yapmış olduğu kira kontratına aykırı bir durum oluşup oluşmadığının dikkate alınması gereklidir.  Kira sözleşmesiyle alt kira ya da mecuru bir başkasına kullandırma hâllerinin yasaklandığı durumlarda, kiracının bu yeri derneğe kullandırması mümkün olamayacaktır.

Soru:  Derneğimizin kullanmış olduğu merkezi boşaltıp faaliyetlerimizi dernek merkezi olmadan sürdürebilir miyiz?

Cevap dernek tüzüğünde yer alması zorunlu hususlardan biri olarak “dernek merkezi” belirtilmiştir. Derneğin faaliyetlerini yürütebilmesi açısından bir merkezi ve bu merkezin de bir adresi olması zorunludur. ( Dernekler Kanunu madde 4)

 

Soru: Dernek adres değişikliği yaptı. Ne yapmamız gerekir?

Cevap: Derneğin açık adresi tüzüğünde yazılı ise adres değişikliği için genel kurulun kararı zorunludur. Dernek tüzüğünde açık adres dışında sadece il adı yazılmış ise (Örnek :Derneğin Merkezi İstanbul’dadır) Yönetim Kurulu kararı, Derneğin yeni adresinin tapu fotokopisi  ve kiralanmış ise kira kontratı ile kat maliklerinden alınacak imzalı onayı  ile en geç 30 gün içerisinde mülki idare amirliğine ve vergi dairesine bildirilmesi gerekir.

 

Soru:  Dernek üyeleri dışındaki insanlar da dernekte bulunabilir mi?

Cevap:  Dernek tüzüğünüzde, derneğin yeni üyeler kazanmak amacıyla halka açık toplantılar düzenleyebileceği belirtilmişse, dernek üyesi olmayan kişilerin de yapılan toplantılara katılması mümkündür. Toplantı şeklinde olmasa bile, tüzükte böyle bir hüküm bulunmasa dahi bir derneğe üye olmayan kişilerin gelmesinde hukuken bir engel yoktur.

 

Soru: …..  Belediyesi Derneği adında bir dernek kurup, …… Belediyesi içinde faaliyet sürdürebilir miyiz?

Cevap: Dernek ve vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının ismini alamaz, bu kurum ve kuruluşların hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremez ve bu kuruluşlara ait araç ve gereci kullanamaz. (Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları İle İlişkilerine Dair  5072 Sayılı Kanun Madde 2 a)

Soru: Dernekler sosyal tesisler kurabilir mi? Kuruluş için nerelere müracaat edilmelidir?
Cevap: Dernekler, Kuran Kursu için Müftülük ve Milli Eğitim Müdürlüğüne,  öğrenci yurdu için Milli Eğitim Müdürlüğüne müracaat edilmelidir. İktisadi işletmeler için ilgili ticaret odası ve alt birimlerine daha sonra vergi dairesine kayıt yapılmalıdır. Bunların dışında dernekler açmayı düşündükleri diğer tesisler için ilgili kamu kurumlarından izin almaları gerekmektedir.

Soru: Genel Kurul Kararı ile Gayrimenkul alış ve satış yetkisi Yönetim Kuruluna verilmiştir. Daha sonra yapılan Genel Kurulda yetkinin verilip verilmemesi yönünde herhangi bir Genel Kurul Kararı bulunmamaktadır. Yeni seçilen Yönetim Kurulu önceki Genel Kurulun vermiş olduğu Gayrimenkul alış satış yetkisini  kullanabilir mi? 

Cevap: Genel Kurul Kararında Gayrimenkulün alış ve satışı ile ilgili olarak Yönetim Kuruluna verilen yetkide bir zaman ve  dönem sınırlaması yapılmamış ise ve yeni yapılan Genel Kurulda gündeme alınmamış ise aksi Genel Kurul Kararı olmadığı sürece bu yetki kullanılabilir. (İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin 04.09.2014 tarihli görüşü)

 

Soru: Dernek İktisadi İşletmesinin ortağı olduğu bir şirketin kredi kullanması için Derneğe ait gayrimenkulü ipotek ettirebilir mi?

Cevap: Derneğin kurucusu veya ortağı olduğu bir şirket ayrı bir tüzel kişilik olması ve ticari amaçla kurulmuş olmasından dolayı Derneğe ait gayrimenkulün ipotek ettirilmesi mümkün değildir. (İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin 17.08.2011  tarihli görüşü)

 

Soru: Cami altından bulunan dükkanı  kiralama usulü ile Camii Derneğinde  aldım. Şimdi dini tesis adi altında dükkânların bir kısmını boşaltmamı istiyorlar.  Kanuni yola başvurmak için kimi muhatap alacağız? Cami Derneğini mi yoksa Müftülüğü mü?

Cevap: Resmi Gazetenin  25.01.2014 Tarihi ve 28893  Sayısında yayınlanan 633 SAYILI DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUNUN EK 4 ÜNCÜ MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİĞİN 4. Maddesinde  Taşınmazlarla ilgili genel esaslar açıklanmıştır. Bu Yönetmelik kapsamında kalan ve mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde bulunan cami ve mescitler ile Kur’an kurslarının bir kısmında, eklentisinde ya da bütünleyici parçasında bulunan kısımların ticari veya dini faaliyetlerde kullanılmasını belirleme ve bu kısımları zorunlu hallerde Başkanlık hizmetlerine tahsis etme yetkisi müftülüklerde kurulacak komisyonlara aittir.

Mülkiyeti mazbut ve mülhak vakıflar ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne ve gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olanlar hariç olmak üzere, mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazlar üzerinde dernek kaynaklarından ve/veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılan ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen ve ilgili dernek tasarrufuna bırakılan kısımlar dernek tarafından kiraya verilebilir. Yada . Ticari faaliyette bulunmuş olduğunuz alan tapuda mülk sahibi olarak görünen kurum veya kuruluşun derneğe tahsis edildiğine dair bir belgenin bulunması halinde ilgili dernek yapılan sözleşme doğrultusunda  dernek tarafından kiraya verilebilir.

 

633 SAYILI KANUNUN EK 4 ÜNCÜ MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİĞİN 4. Maddesinin 3.fıkrasında belirtildiği “ Yapılan denetimler sonucunda taşınmazların ticari faaliyetlerde kullanılan kısımlarının cemaati rahatsız edici, ibadetin huzur ve huşu unu bozucu, ibadethanenin ruhuna aykırı olarak kullanımının tespiti halinde sözleşme feshedilir” hükmü bulunmaktadır.

Taşınmazı camii Derneğinde kiralamış olduğunuza göre Camii Derneğine karşı  Sulh Hukuk Mahkemesine dava açmanız gerekmektedir.

 

 

 

 

PROJELER

 

Soru: Dernekler Kamu kurum ve kuruluşları ile ortak proje yürütebilir mi?

Cevap: Dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler. (Dernekler Kanunu Madde 10)

 

Soru  : Derneklerin projelerine kamu kurumlarının en fazla %50  katkısı  tüm projeler için mi geçerlidir?

Cevap: 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi çerçevesinde özürlülerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, özürlülerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projeler ile benzeri projelerde bu oran aranmaz. (Dernekler Kanunu Madde 10)

 

Soru: Bir kamu kuruluşunu destekleme amacı ile bu kurum ile ortak bir proje yürütebilir miyiz? 

Cevap: 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 10 uncu maddesindeki ; “5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere,” ibaresinden de anlaşılacağı üzere bir kamu kuruluşunu desteklemek amacı  ile ortak bir proje yürütmeniz mümkün değildir.

 

Soru: Doğanın korunması amacı taşıyan bir dernek  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ortak bir proje yapabilir mi? 

Cevap: Dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler.

 

Soru: Dernek AB fonundan yararlanmak için hazırlanan projeler ile ilgili dernek müdürlüğüne bildirimde bulunmak gerekiyor mu?

Cevap: Dernek Yönetmeliği’nin 91’inci maddesine göre kamu kurum ve kuruluşları ile yürütülen ortak projelerle ilgili olarak, Yönetmeliğin Ek-23’te yer alan form ile bildirimde bulunulması gerekmektedir. Diğer projelerin ise, dernek beyannamesinde belirtilmesi gerekli ve yeterlidir.

 

Soru: İçişleri Bakanlığı tarafında derneklere proje bedeli yardım yapılabiliyor mu?

Cevap: İçişleri Bakanlığı Bütçesinden Derneklere Yardım Yapılması Hakkında 14/01/2013 tarihli  Yönerge dahilinde İçişleri Bakanlığı bütçesinden, kamu yararı gözetilerek derneklere  yardım yapılmaktadır.

 

Soru: İçişleri Bakanlığı   hangi  projeler için deneklere  yardımda bulunur?

Cevap:

  1. Kamu yararına ilişkin olması,
  2. Derneğin tüzüğündeki amaçları ve çalışma konuları ile örtüşmesi,
  3. Projenin Başvuru Rehberine uygun olarak hazırlanmış olması,
  4. Öncelikle toplumun ihtiyaç ve sorunlarına çözüm sağlaması,
  5. Toplumsal gelişmeye katkıda bulunulmasına yönelik olması, şartıyla, hangi konulardaki projelerin destekleneceği her bütçe yılında Bakanlık tarafından belirlenir ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.

 

Soru: İçişleri Bakanlığının  Derneklere yapacağı yardımın kapsamı nedir?

Cevap: İçişleri Bakanlığının derneklere yardımda bulunması için ;

  1. Bakanlık bütçesinden bu amaçla ödenek ayrılmış olması,
  2. Bakanlıkça belirlenen konularda proje hazırlanmış olması,
  3. Değerlendirme sonucunda yardım yapılması uygun görülen projenin Bakanlıkça onaylanmış olması,
  4. Dernek ile Bakanlık arasında protokol yapılmış olması gerekir.

 

Soru: İçişleri Bakanlığı tarafından yardım yapılabilecek derneklerde aranacak şartlar nelerdir?

Cevap:  Yardım yapılabilecek derneklerde aşağıdaki şartlar aranır:

  1. Tüzüklerinde belirtilen amacının, toplumun ihtiyaç ve sorunlarını çözmeye ve toplumsal gelişmeye katkıda bulunmaya yönelik olması,
  2. Mevcut yöneticilerinin dernek iş ve işlemlerinden dolayı son üç yıl içinde herhangi bir hapis veya adli para cezası almamış olması,
  3. Anayasa ve kanunlarla yasaklanmış veya konusu suç teşkil eden faaliyetlerde bulunmamış olması,
  4. Haklarında feshe ilişkin devam eden bir dava olmaması,
  5. 02/01/2004 tarihli ve 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun kapsamındaki derneklerden olmaması,
  6. Derneğin ilk genel kurul toplantısını yapmış ve organlarını oluşturmuş olması,
  7. Yönetmelik kapsamında alınan yardımların, amacına ve mevzuata uygun olarak kullanılmış olması,

 

Soru: İçişleri Bakanlığı’nın derneklere yapacağı yardımın başvurusu nasıl ve nereye yapılır?

Cevap:

  • İçişleri Bakanlığı derneklere yapacağı yardım ile alakalı olarak Başvuru Rehberi hazırlar. Başvuru, dernek tarafından Başvuru Rehberinde belirtilen şekilde yapılır.
  • Yardım başvurusu valilik makamına yapılır.
  • Valilik, yapılan başvuruyu valilik görüşü ile birlikte en geç bir ay içinde Bakanlığa gönderir. Valilik görüşünde; derneğin yürüttüğü faaliyetlerin topluma faydalı nitelikte olup olmadığına, derneğin projeyi gerçekleştirme kapasitesinin yeterliliğine ve gerektiğinde ilgili birimlerin görüşlerine de yer verilir.
  • Dernek tarafından yapılan başvuru, Başvuru Rehberinde belirtilen sürede yapılır. Süresinde yapılmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

 

Soru: İçişleri Bakanlığının derneklere yapacağı yardımın başvuru değerlendirmesi kimler tarafından ve nasıl yapılır?

Cevap:

  • Kurul; Başkanın başkanlığında, İller İdaresi Genel Müdürlüğü ile Strateji Geliştirme Başkanlığından en az daire başkanı seviyesinde birer temsilci, Başkan tarafından belirlenecek bir şube müdürü ve bir dernekler denetçisinden oluşur.
  • Kurul, Mayıs ve Eylül aylarında olağan, gerektiğinde Başkanın çağrısı üzerine olağanüstü toplanır ve oyçokluğu ile karar alır.
  • Kurul, serbest bırakılan bütçe ödenek oranları ölçüsünde o yıl için belirlenecek proje konularından hangilerine öncelik verileceğine karar verir.

 

Soru: Yardım Değerlendirme Kurulu hangi kriterleri göz önüne alarak onay verir?

Cevap: Kurulca, dernekler tarafından sunulan projelerin değerlendirilmesinde;

  • Projenin yürütülebilmesi için gerekli olan fiziki ve personel imkânlarının yeterli olması,
  • Projenin gider kalemleri içinde, derneğin zorunlu ve yönetim giderlerine yer verilmemiş olması,
  • Projenin bütçesi belirlenirken mahalli imkânlardan ve diğer kaynaklardan azami ölçüde yararlanılmış olması,
  • Proje hakkında valiliğin ve varsa ilgili kurumların uygun görüşünün olması,
  • Avans verilmesini gerektiren bir proje olmaması,
  • Projenin Başvuru Rehberine uygun olarak hazırlanmış olması, ölçütleri dikkate alınır.

 

Soru: Yardım Değerlendirme Kurulu hangi projelere öncelik verir?

Cevap:

  • Bütçesinin bir kısmı dernek tarafından karşılanan projelere,
  • Amacına uygun olarak proje sonuçlandırmış olan derneklerin projelerine
  • Birden fazla derneğin işbirliği ile yürütülecek olan projelere öncelik verilir.

 

Soru: Daha önce proje sunan ve sonuçlanmayan dernek başka proje için de başvuru yapabilir mi?

Cevap:  Devam eden proje sonuçlandırılmadan, aynı derneğin ikinci yardım başvurusu değerlendirmeye alınmaz.

 

Soru: Derneğe yapılacak olan yardımın onaylanmasından sonra neler yapılacak

Cevap:  Değerlendirmeler sonucunda yardım yapılması uygun bulunan projeler, Başkanlık tarafından Bakanlık onayına sunulur..  Projesi onaylanan derneğin başkanı veya yönetim kurulunun yetkilendireceği bir yönetim kurulu üyesi ile Başkanlık arasında  protokol imzalanır.

 

Soru: Yardımın onaylanmasından sonra yapılacak olan protokolün içeriği nedir?

Cevap: İmzalanan protokol;

  1. Projenin konusu, çalışma programı ve bütçe planını,
  2. Proje süresini,
  3. Gelişme raporunu verme süresini,
  4. İdari ve mali hükümlerini,
  5. Gerekli ise avans miktarını,
  6. Yardım ödeneğini aktarma planını,
  7. Yardım için açılacak banka hesap numarasını,
  8. Erteleme, durdurma ve yardımın geri alınmasına ilişkin hususları,
  9. Bakanlığın denetim yetkisini ve bu yetkinin kullanılmasına ilişkin hususları,
  10. Taraflara ilişkin bilgileri,
  11. Gerekli görülen diğer hususları kapsar.

 

 

Soru: İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan yardımın amacına uygun kullanıldığı nasıl izlenecek?

Cevap:

  • Dernek, yardımın amaca uygun kullanıldığına ilişkin bilgi, belge ve kayıtların bir örneği ile proje kapsamındaki gelişme raporlarını projenin niteliğine göre, protokolde belirlenecek süreler dâhilinde valilik aracılığı ile Bakanlığa iletir.
  • Başkanlık gerekli gördüğü hallerde, projelerin gelişimini bilimsel, teknik, idari ve mali açılardan izlemek ve denetlemek üzere belirleyeceği kişi ve/veya kişileri proje izleyicisi veya denetleyicisi olarak görevlendirir.
  • Bakanlık tarafından yardım yapılan projelerin, belirlenen usul ve esaslara göre yürütülüp yürütülmediği, gelişme raporları ile takip edilir.
  • Başkanlık, yapılan yardımla ilgili olarak gerekli gördüğü her türlü inceleme, kontrol ve denetimi yapmaya yetkilidir. Denetim sırasında görevli memurlar tarafından istenecek bilgi, belge ve kayıtların gösterilmesi, verilmesi, sorulan soruların yazılı ve/veya sözlü olarak cevaplandırılması zorunludur.

 

Soru: Mücbir sebeplerden dolayı projenin yürütülmemesi halinde ne yapılmalı?

Cevap:

  • Mücbir sebepler nedeniyle yürütülemeyen projeler, derneğin talebi ve ilgili valiliğin görüşü alınarak Başkanlıkça ertelenebilir. Erteleme gerekçelerinin ortadan kalkması halinde, derneğin başvurusu üzerine Başkanlıkça proje yeniden başlatılır.
  • İzleme ve denetim sonucu yönergede belirlenen usul ve esaslara uygun yürütülmediği anlaşılan projeler, kurulun kararı ile geçici olarak durdurulabilir. Durdurma gerekçelerinin ortadan kalkması halinde, Kurul tarafından yapılan değerlendirme sonucu proje yeniden başlatılır.
  • Erteleme ve durdurma süresi proje süresine ilave edilir. Durdurma veya erteleme süresinin altı ayı geçmesi durumunda 14 üncü madde hükümleri uygulanabilir.

 

Soru: Dernek almış olduğu yardımın kullanma amacını değiştirebilir mi?

Cevap: Alınan yardım, başvuruda belirtilen amaç ve imzalanan protokol kapsamı dışında kullanılamaz. Amacın gerçekleşmesinin mücbir sebeplere bağlı olarak imkânsız hale gelmesi durumunda, kurul kararı ile amaç değiştirilebilir.

 

Soru: Dernek almış olduğu yardımı amacı doğrultusunda kullanmaması halinde yapılan yardımın iadesi istenecek mi?

Cevap:  Amacın gerçekleştirilemeyeceğinin veya yardımın amaca uygun olarak harcanamayacağının anlaşılması halinde, kurul projenin her aşamasında projeyi iptal edebilir. Kurul tarafından, proje kapsamında o güne kadar yapılan harcamalar değerlendirilir. Uygun bulunan harcamalar dışındaki yardım miktarı, durumun derneğe tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Başkanlığa iade edilir.

 

Soru: Dernek amacı doğrultusunda kullanamadığında iade etmesi gereken ödenek için ceza ödeyecek mi?

Cevap: Dernek aldığı yardımı süresi içinde iade etmemesi durumunda yardım tutarı kanuni faiziyle birlikte genel hükümlere göre tahsil edilir.  Yardımı süresi içinde iade etmeyen dernekler yardımlardan bir daha yararlandırılmaz.

 

Soru: İçişleri Banaklığının yapmış olduğu ödeme karşılığı yapılan projenin bitmesinden sonra nasıl bir yol izlenecek?

Cevap:

  • Proje süresinin tamamlanmasını izleyen en geç bir ay içinde, projenin amacı doğrultusunda yürütüldüğüne ilişkin idari, teknik ve mali tüm sonuçları kapsayan sonuç raporu, dernek tarafından ilgili valilik aracılığı ile Bakanlığa iletilir.
  • Sonuç raporu, görevlendirilen izleyici veya denetçi tarafından incelenerek, Başkanlığa sunulur.

 

Soru: İçişleri Banaklığının yapmış olduğu ödeme karşılığı yapılan projenin eksikliklerinin olması halinde nasıl bir işlem yapılır?

Cevap:

  • Sonuç raporunun veya yapılan işin eksik görüldüğü hallerde sonuç raporu ilgili derneğe geri verilerek raporun içerik veya şekil yönünden revize edilmesi varsa eksik bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenir
  • Başkanlıkça yapılan incelemeler sonucunda, projeye uygun olarak yapılmayan harcamaların Başkanlıkça iadesi istenir.
  • İadesi istenilen tutar; durumun derneğe tebliği tarihinden itibaren onbeş gün içinde Başkanlıkça bildirilen hesaba yatırılır,
  • Belirtilen süre içinde iade edilmemesi durumunda kanuni faiziyle birlikte genel hükümlere göre tahsil edilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

CEZALAR

 

Soru: Dernek üyesi olma konusunda engelleyici cezası olan birini dernek üyesi yapmamız halinde nasıl bir ceza ile karşılaşırız.

Cevap: derneklere üye olması kanunlarla yasaklanmış kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden silmeyen dernek yöneticilerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu madde 32-a)

 

Soru: Dernek kurma hakkı olmayan biri dernek kurarsa cezası ne olur)

Cevap: Dernek kurma hakkına sahip olmadıkları halde dernek kuranlar veya derneklere üye olmaları kanunlarla yasaklandığı halde dernek üyesi olanlara idari para cezası verilir (Dernekler Kanunu madde 32-a)

 

Soru: Genel Kurul toplantısını zamanında yapmamanın cezası nedir?

Cevap: Genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan, genel kurul toplantılarını kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak veya dernek merkezinin bulunduğu veya tüzüğünde belirtilen yer dışında yapan dernek yöneticilerine idarî para cezası verilir. Mahkemece, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılan genel kurul toplantılarının iptaline de karar verilebilir. (Dernekler Kanunu madde 32-b)

 

Soru: Yurt dışında derneğe yapılan yardım banka aracılığı ile yapılmadan elden makbuz karşılığı alınırsa cezası var mı?

Cevap: Yurt dışı yardımı bankalar aracılığıyla almayan dernek yöneticilerine, bu şekilde alınan paranın yüzde yirmi beşi oranında idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu madde 32-c)

 

Soru: Derneğin tutması gereken defterlerin tasdik ettirilmemesi halinde cezası nedir?

Cevap: Derneğe ait tutulması gereken defter veya kayıtları tutmayan veya tasdiksiz defter tutan dernek yöneticileri üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (Dernekler Kanunu madde 32d)

 

Soru: Dernek Defterlerinin usulüne uygun tutulmamasının cezası nedir?

Cevap: Bu defter ve kayıtların usulüne uygun tutulmaması halinde dernek yöneticilerine ve defterleri tutmakla sorumlu kişilere idarî para cezası verilir. Adına yetki belgesi düzenlenmediği halde gelir toplayanlar ile bilerek bu şekilde gelir toplanmasına izin veren yönetim kurulu üyelerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu madde 32-d)

 

Soru: Derneğin yapmış olduğu Genel Kurulda secime hile katanlara ne ceza verilir?

Cevap: Genel kurul ve diğer dernek organlarında yapılan seçimler ve oylamalar ile oyların sayım ve dökümüne hile karıştıranlar fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. (Dernekler Kanunu madde 32-e)

 

Soru: Derneğin defter ve belgelerini gizleyerek denetime ibraz etmeyenlere ne caza verilir

Cevap: Defter veya kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.

(Dernekler Kanunu madde 32-e)

 

Soru: Dernek başkanı veya herhangi bir yönetici yönetimin kararı olmadan derneğin paralarını dernekle alakası olmayan yerlere harcamıştır. Cezası nedir?

Cevap: Her ne suretle olursa olsun kendisine tevdi olunan derneğe ait para veya para hükmündeki evrak, senet veya sair malları kendisinin veya başkasının menfaatine olarak sarf veya istihlâk veya rehneden veya satan, gizleyen, imha, inkâr, tahrif veya tağyir eden yönetim kurulu başkanı ve üyeleri veya denetçiler ile derneğin diğer personeli Türk Ceza Kanununun güveni kötüye kullanma suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır. Ayrıca, mahkeme yargılama sırasında sanıkların, organlardaki görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılmasına da karar verebilir.  (Dernekler Kanunu 32 f)

 

Soru: Yetkili mercilerden izin almadan yabancı bir derneğin şubesi açılırsa cezası nedir?

Cevap: Yetkili mercilerin izni olmaksızın yabancı dernekler ve merkezi yurt dışında bulunan kâr amacı gütmeyen kuruluşların Türkiye’de temsilciliklerini veya şubelerini açanlar, faaliyetlerini yürütenler, bunlarla işbirliğinde bulunanlar veya bunları üye kabul edenlere idarî para cezası verilir ve izinsiz açılan şube veya temsilciliğin de kapatılmasına karar verilir. (Dernekler Kanunu 32 f)

 

Soru: Derneğimizin tüzüğünde yazılmayan bir faaliyette bulunabilir mi? Faaliyette bulunursak cezası nedir?

Cevap: Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar. (Dernekler Kanunu Madde 30 a)  Dernek yöneticileri elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. (Dernekler Kanunu Madde 32 o)

 

Soru: Derneğimiz  için matbaada yapmış olduğumuz makbuzları Dernekler Müdürlüğüne kim bildirecek? Bildirilmezse cezası nedir?

Cevap: Basımevleri, dernek gelirlerinin toplanmasında kullanılacak alındı belgelerini bastıktan sonra, bu belgelerin seri ve sıra numaralarını onbeş gün içinde mülkî idare amirliğine bildirmek zorundadır. Yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımevi yöneticilerine idarî para cezası verilir. (Dernekler Kanunu Madde 32 h)

 

Soru: Suç teşkil etmeyen bir eksikliğin bir hata veya eksikliğin giderilmemesinin yaptırımı var mı?

 Cevap: Derneklerin iş ve işlemlerinde, yönetmeliklere  aykırılık tespit edilmesi halinde, konusu suç teşkil etmeyen hata ve noksanlıkların mülkî idare amirinin yazılı istemi üzerine, ilgili dernek tarafından otuz gün içerisinde giderilmesi zorunludur. Bu zorunluluğa uymayanlara idarî para cezası verilir (Dernekler Kanunu Madde 32 i)

 

Soru: Cezaların uygulamaları ve tahsili hususundaki uygulama nedir?
Cevap: 5253 Sayılı Kanunda yazılı olan idarî para cezaları mülkî idare amiri tarafından verilir. Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir.
Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hâllerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır.
Bu Kanuna göre verilen idarî para cezaları 6183 sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DERNEKLERİN VERGİ BOYUTU

 

Soru: Kamuya Yararlı Derneklere Vergi Kanunlarında Sağlanan Avantajlar Nelerdir?

Cevap: Bakanlar Kurulunca, kamuya yararlı dernek statüsü verilen derneklere Türk vergi sisteminde bazı avantajlar tanınmıştır.

  • Katma Değer Vergisi İstisnası

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinde “Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar” ve “Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar” da belirtilen mal teslimleri ve hizmet ifaları ile sınırlı olmak üzere kamuya yararlı derneklere katma değer vergisi istisnası hakkı tanınmıştır.

Buna göre;

Kamu menfaatine yararlı derneklerin;

  • İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,
  • Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,

katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Kamu menfaatine yararlı derneklerin;

  • Hastane, klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar, anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve distofajin laboratuvarları gibi kuruluşlar, öğrenci veya yetiştirme yurtları, yaşlı ve sakat bakım ve huzurevleri, parasız fukara aşevleri, düşkün evleri ve yetimhaneleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri ile bunlardan sağlık hizmeti sunanların teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerine yapacakları teslim ve hizmetleri

katma değer vergisinden istisnadır.

Kamu menfaatine yararlı derneklere;

  • Bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları katma değer vergisinden istisnadır.

 

  • Veraset ve İntikal Vergisi Muafiyeti

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun muafiyetleri düzenleyen 3 üncü maddesinin (a) fıkrasında, amme idareleri, emekli ve yardım sandıkları, sosyal sigorta kurumları, umumi menfaate hadim cemiyetler, siyasi partiler ve bunlara ait olan veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden Kurumlar Vergisine tabi olmayanların veraset ve intikal vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmış, (b) fıkrasında ise (a) fıkrasında sayılanlar dışında kalan hükmi şahıslara ait olup, umumun istifadesi için ilim, araştırma, kültür, sanat, sıhhat, eğitim, sağlık, hayır, imar, spor gibi maksatlarla kurulan teşekküllerin veraset ve intikal vergisinden muaf olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin (b) fıkrasında belirtilen amaçları gerçekleştirmek için kurulan derneklere bu nitelikleri devam ettiği sürece yapılacak bağış ve yardımlar veraset ve intikal vergisinden muaftır.

  • Emlak Vergisi Muafiyeti

1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanununun 4/e ve 14/c maddeleri gereğince kiraya verilmemeleri ve Kurumlar Vergisine tabi işletmelere ait olmamaları veya bunlara tahsis edilmiş bulunmamaları şartlarıyla, kamuya yararlı derneklere ait bina ve araziler emlak vergisinden daimi olarak muaf tutulmuştur.

  • Damga Vergisi Muafiyeti

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 9 uncu maddesi ve damga vergisinden istisna edilen kağıtların belirtildiği Kanuna ekli (2) sayılı tablonun “V. Kurumlarla ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün 17 numaralı fıkrası uyarınca, genel menfaatlere yararlı dernekler, her türlü işlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi kendileri tarafından ödenmesi gereken kağıtlar bakımından damga vergisinden muaftır.

Diğer taraftan, Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun “IV. Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümün 31 numaralı fıkrası uyarınca, dernekler tarafından iktisadi işletmelerine dahil olmayan gayrimenkullerin gerçek kişilerce mesken, dernekler ve vakıflarca yerleşim yeri olarak kiralanmasına ilişkin düzenlenen kira sözleşmeleri damga vergisinden istisnadır.”

  • Harç İstisnası

492 sayılı Harçlar Kanununun dördüncü kısmında Tapu ve Kadastro Harçları düzenlenmiş olup, “Harçtan Müstesna Tutulan İşlemler” başlıklı 59 uncu maddesinde ise derneklerle ilgili muafiyete yer verilmiştir. 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin (b) bendi gereğince kamu menfaatlerine yararlı derneklerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleriyle bu derneklere ait tesislerin ve bu tesislerin sonradan iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri harçtan istisna edilmiştir. Söz konusu istisna hükmü Kanunda öngörülen koşulları haiz derneklerin gayrimenkul iktisabı ve tescil işlemleri ile şerhi gerektiren diğer işlemlerine münhasır olup, anılan derneklerin gayrimenkul ve sair ayni hak satış ve devir işlemlerini kapsamamaktadır.

 

Soru: Derneklerin Vergi Mükellefiyeti var mı?

Cevap: Dernekler elde ettikleri, üye aidatları, bağış ve yardımlar dolayısı ile Gelir ve Kurumlar Vergisi kapsamında değildir. (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesi)

 

Soru: Dernek ticari faaliyette bulunursa vergiye tabii olur mu?

Cevap: Derneklere ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükellefiyeti kapsamındadır

(5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1-ç )

 

Soru: İktisadi işletmeninin yeri yoksa veya kar elde etmiyorsa yine kurumlar vergisi mükellefi olacak mı?

Cevap: derneklere ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ticari, sınai ve zirai işletmelerin derneklerin iktisadi işletmeleri olduğu, derneklere ait iktisadi işletmelerin kazanç amacı gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği, mal ve hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi işletme niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.

(5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin 5-6 fıkrası)

 

Soru: Derneklerin Yapacakları Ödemeler Üzerinden Gelir Vergisi Kesintisi Yapılacak mı?

Cevap: Dernekler, nakden veya hesaben ödeme yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur tutulanlar arasında sayılmıştır. Bu madde hükmüne istinaden, derneklerin nakden veya hesaben yapacakları ödemeler üzerinden yapmış oldukları tevkifatları, muhtasar beyanname ile ödeme veya tahakkukun yapıldığı yer vergi dairesine beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.

(Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesi)

Ancak, özel kanunlarında gelir veya kurumlar vergisine ilişkin istisna veya muafiyet hükümleri bulunan kamu yerleri, dernek ve vakıflara ait gayrimenkullerin kiralanması dolayısıyla bunlara yapılan kira ödemelerinden tevkifat yapılmayacağı tabiidir

Örnek 1: Dernek tarafından gelir vergisi mükellefi  olan bir kişiye  ait işyeri aylık brüt 2.000 TL’ye kiralanmıştır. Dernek tarafından kişiye brüt 2.000 TL ödeme yapılması durumunda %20 oranında kesinti yapılarak, kesinti tutarı olan 400 TL, dernek tarafından ödeme veya tahakkukun yapıldığı yer vergi dairesine muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

Örnek 2: Dernek tarafından esnaf muaflığından faydalanan bir mükelleften mal alımında bulunulması halinde, Dernek tarafından mal alımı için %5, tevkifat yapılıp ödemenin yapıldığı ay muhtasar beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir

Örnek 3: Dernek tarafından esnaf muaflığından faydalanan bir mükelleften hizmet alımında bulunulması halinde, Dernek tarafından hizmet alımı için %10 tevkifat yapılıp ödemenin yapıldığı ay muhtasar beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir

Örnek 4: Dernek Belediye’ye ait bir gayrimenkulü kiralaması halinde Belediyeye yapılan kira ödemelerinden tevkifat yapılmayacaktır.

 

Soru: Derneklerin Elde Ettikleri Gayrimenkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi nasıl olacak?

Cevap: Derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır. (Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5/b) bendi)

Örnek:

 

Soru: Gayrimenkul derneğin ticari işletmesi adına kayıtlı ise kesinti nasıl olacak?

Cevap: Derneklere ait taşınmazların bir iktisadi işletme oluşturacak şekilde kiralanması halinde, oluşacak iktisadi işletme kurumlar vergisi mükellefi olduğundan elde edilen kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacaktır.

 

Soru: Dernek kira geliri elde ediyorsa iktisadi işletme oluşmaz  mı?

Soru:  5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 2. Maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre; 01.01.2008-31.12.2015 tarihleri arasında derneklerce elde edilen kesinti suretiyle vergilendirilmiş mal ve hakların kiralanması dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmaz.

 

Soru: Tevkif at açısında derneğin kamu yararına olması açısında bir fark var mı?

Cevap: Tevkifatın yapılması bakımından kendisine kira ödemesinden bulunulan derneğin kamuya yararlı dernek veya vakfın Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıf olması önem arz etmemektedir.

Soru: Gelir ve Kurumlar Vergisinde Muaf tutulan dernek ve vakıflar içinde tevkif at olacak mı?

Cevap: Özel kanunlarında gelir veya kurumlar vergisine ilişkin istisna veya muafiyet hükümleri bulunan dernek ve vakıflara ait gayrimenkullerin kiralanması dolayısıyla bunlara yapılan kira ödemelerinden tevkifat yapılmayacağı tabiidir

 

Soru: Derneklere ait hangi gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den istisnadır:

Cevap: Derneklere ait aşağıdaki gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den istisnadır:

Arazi, bina (döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüz’üleri ve teferruatı, Voli mahalleri ve dalyanlar, Gayrimenkullerin, ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüz’üleri ve teferruatı ile bilumum tesisatı demirbaş eşyası ve döşemeleri.

 

Soru: Derneklere ait hangi gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’ ye tabidir.

Cevap: 

  1. İktisadi işletmelerin her türlü kiralama işlemleri KDV Kanununun 1/1 inci maddesine göre KDV’ye tabidir.
  2. Gelir vergisi açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlansa dahi bir işletme veya müessesenin belirli bir bedel ve süre dahilinde başkasının kullanımına bırakılması şeklindeki işletme hakkının kiralanması işlemleri Kanunun 1/3-f maddesine göre KDV’ye tabi tutulacaktır.

 

Örnek : Bir dernek  tarafından bir yerin çay bahçesi olarak işletilmek üzere kiraya verilmesi durumunda işletme hakkının kiralanması söz konusu olacağından, çay bahçesinin, kiraya veren dernek bir iktisadi işletmesine dahil olup olmadığına bakılmaksızın, bu kiralama işlemi Kanunun 1/3-f maddesi gereğince KDV’ye tabi tutulacaktır.

 

  1. -1/3-g maddesinde; ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri KDV’ye tabi tutulacaktır. ,

 

Soru: Gayrimenkul Dışındaki Diğer Mal ve Hakların Kiralanması İşlemlerinin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu Nedir?

Cevap: GVK.nun 70. maddesinde sayılan gayrimenkul dışında kalan diğer mal ve hakların dernekler tarafından kiraya verilmesi işlemleri, iktisadi işletmeye dahil olsun veya olmasın katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Bunların kiraya verilmesi işlemlerinde, Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-d maddesinde yer alan istisnanın uygulanması söz konusu değildir.

Dolayısı ile bu mal ve hakların dernekler tarafından kiraya verilmesi katma değer vergisine tabi olacaktır. Böylece, motorlu tahmil-tahliye araçları, kara nakliye vasıtaları, uçaklar, gemiler, iş makineleri, arama, işletme, imtiyaz hakları ve ruhsatları ile diğer haklar vb. nin kiraya verilmesi işleminde bunların iktisadi işletmeye dahil olup olmamasına bakılmaksızın katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir. Söz konusu mal ve hakların yurt dışından kiralanması da vergiye tabidir.

 

Soru: KDV ye tabi Kira Geliri elde eden dernek KDV Mükellefi değil ise durum ne olacak

Cevap:

  • Mal ve hakları kiraya veren derneklerin gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetlerinin bulunmaması ve kiralayanın gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması halinde, bu işlem üzerinden hesaplanan katma değer vergisi kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenecektir. Bu kapsamdaki kiralamalarda kiraya veren ve katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmayan dernek tarafından herhangi bir beyan yapılmayacaktır.
  • Bu mal ve hakları kiralayanların da gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde, dernek adına gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyeti tesis edilecek ve bu işlem üzerinden hesaplanan katma değer vergisi dernek tarafından mükellef sıfatıyla 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilecektir.

 

Soru: Derneğin Tasarruflarını Bankada Değerlendirmesi Sonucunda Elde Ettiği Menkul Sermaye İratlarından Tevkifat Yapılacak mı

Cevap: Dernekler tarafından elde edilen aşağıdaki menkul sermaye iratlarından 01.01.2006 tarihinden itibaren ödemeyi yapanlarca %15 oranında vergi tevkifatı yapılacaktır

  • Mevduat faizleri
  • Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları.
  • Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirlerin geri alım ve satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler.*

 

Soru: Dernek Yönetim Kurullarının Vergi Borçları Karşısındaki Sorumluluğu nedir?

Cevap: Derneklerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir.

Kanuni temsilcilerin bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden derneğin mal varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye’de bulunmayan mükelleflerin Türkiye’deki temsilcileri hakkında da uygulanır.

 

Soru: Yönetim Kurulu Başkanı tarafından ödenen vergi daha sonra dernek kasasında alınabilir mi?

Cevap: Temsilciler veya teşekkülü idare edenler ödedikleri vergileri asıl mükellef olan dernekten  rücu edebilirler

 

Soru: Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Derneklere Yapılan Bağışların Gelir Vergisi Bakımından Durumu Nedir?

Cevap: Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan derneklere, Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli indirilecek giderler arasında sayılmıştır.

Bağışı kabul edecek derneğin tüzüğünde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bununla beraber, derneğin başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının, kamuya yararlı dernek olup olmamasının uygulama açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

 

 

Soru: İndirime konu olan malların bağışlanması durumunda  yüklenilen KDV nasıl belirtilecek?

Cevap: Bağışa konu mal bedeli Vergi Usul Kanununun 232 inci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.

Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur.

Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında İşletmeye dahil  mallar bağışlanırsa nasıl gidere kaydedilecek?

Cevap: İşletmeye dahil malların bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında yapılan bağışların KDV karşısındaki durumu Nedir?

Cevap: Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır. Kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin “kısmi istisna kapsamına giren işlemler” bölümüne 229 kodu ve gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri açıklaması ile dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında “indirim KDV” hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir. (3065 sayılı Kanunun 17/2-b)

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamındaki bağışların Gelir ve Kurumlar Vergisi karşısındaki durumu nedir?

Cevap: “Safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır” ifadesi yer almakta olup Gelir Vergisi Kanunu’nun 37 ila 51 inci maddeleri Kurumlar Vergisi mükellefleri açısından da geçerlidir. Bu nedenle söz konusu bağışlar doğrudan gider yazılarak (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlere ve İndirimlere dahil edilmeksizin)  kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6/2 inci maddesi)

 

Soru: Gıda Bankacılığı kapsamında bağışlanan malların vergide indirim konusu olabilmesi için ön şart nedir?.

Cevap: Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır.

 

Soru: Hangi kurumlara yapılan bağış ve yardımlar vergide indirim konusu yapılabilir?

Cevap: Gelir Vergisi Kanunun 89. ve Kurumlar Vergisi Kanununun 14. maddesine göre aşağıdaki kurumlara yapılan bağış ve yardımların indirim konusu yapılması mümkündür.

  • Genel bütçeye dahil idareler,
  • Katma bütçeli idareler,
  • İl özel idareleri,
  • Belediyeler,
  • Köyler,
  • Kamu menfaatine yararlı dernekler,
  • Bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar,
  • Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar,
  • Müzeler,
  • Sinema, tiyatro, opera, bale, klasik müzik, klasik Türk müziği ve plastik sanatlar alanındaki üretim ve etkinliklerle bu alanlarda kurulacak özel araştırma, eğitim ve uygulama merkezleri,
  • Kültür Bakanlığınca da desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararası sanatsal organizasyonlar

Soru: Yapılan Bağış ve Yardım İndirimi Uygulamasında yasal sınır var mıdır?
Cevap:
67 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde bağış ve yardım giderinin üst sınırının nasıl tespit edileceği belirlenmiş bulunmaktadır. Buna göre;
Bağış ve yardımın gider olarak dikkate alınabilecek kısmı ilgili yıla ait kurum kazancının % 5i ile sınırlandırılmıştır.

 

Soru: İndirim konusu olacak bağış ve yardımların “üst sınır”  neyi ifade eder? Ve nasıl hesaplanır?

Cevap: İndirilecek bağış ve yardım giderinin üst sınırının hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı; zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarı ifade etmektedir

İndirilecek bağış ve yardım giderinin üst sınırının hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı tespit edilirken

  1. Zarar mahsubu dahil Kurumlar Vergisi Kanunun 14.maddesinde belirtilen giderler düşülecek,
  2. Kurumlar Vergisi Kanunun 8.maddesinin 1 numaralı bendi ile kurumlar vergisinden istisna edilmiş iştirak kazançları düşülecek.
  3. İşlemler neticesinde bulunan tutara Kanun da öngörülen %5 lik oran uygulanacak ve bulunan tutar bağış ve yardımlarda gider yazılabilecek üst sınır olarak dikkate alınacaktır

 

Soru: Derneklere bağış veya yardımda bulunan ticari kurum dönem Sonucunun zararlı Olması durumunda yapılan bağış ve yardımlarda gider uygulaması nasıl olacak?
Cevap:
Bağış veya yardımda bulunacak olan ticari kurumun dönem sonucunun zararla sonuçlanması durumunda yapılan bağış ve yardımların gider olarak dikkate alınması ve zararı artırıcı bir harcama olarak sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi mümkün değildir. Bu tür ödemeler kazancın harcanması ile ilgili olduğundan, indirim yapılabilmesi için harcama imkanının doğmuş olması gerekir.

Soru: Derneklere bağış veya yardımda bulunan bir kuruluşun faaliyetinin dönem sonunda zararla sonuçlanması durumunda gider olarak dikkate alınmayan bağış ve yardımların gelecek hesap dönemlerinde dikkate alınması mümkün mu?

Cevap: Derneklere bağış veya yardımda bulunan bir kuruluşun Kurum faaliyetinin dönem sonunda zararla sonuçlanması durumunda gider olarak dikkate alınmayan bağış ve yardımların gelecek hesap dönemlerinde dikkate alınması mümkün değildir. Bağış ve yardımların ancak yapıldığı dönemde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkündür.

Soru: Derneğin yapmış olduğu bir etkinlikte açık artırma ile alınan bir eşyaya ödenen para indirim ticari kurum tarafından indirim konusu olur mu?
Cevap: Gelir Vergisi Kanunun 89/2 maddesi uyarınca yapılacak bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesi bunların makbuz karşılığı yapılmış olması şartına bağlıdır.
Bağış ve yardımların makbuz karşılığında yapılmış olması gerekir. Bu kapsamda yapılacak bağış ve yardımların karşılıksız olması gerekir. Yapılan bağış ve yardım karşılığında bir kıymetin iktisabı veya bir fayda edinilmesi durumu ortaya çıkıyorsa gider olarak dikkate alınabilecek bir yardım ve bağıştan söz edilemez.

Soru: Derneğe yapılan yardım veya bağış nakdi değil de emtia olması halinde değer olarak nasıl dikkate alınacak?
Cevap:
Bağış ve yardımın ayın olarak yapılması halinde; bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın maliyet bedeli veya mukayyet değeri (kayıtlı değeri), bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde takdir komisyonunca tespit edilecek değeri gider olarak dikkate alınır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DENETİMLER

 

Soru: Dernekler ile ilgili denetimler hangi kanunlarda belirtilmiştir.

Cevap:  Derneklerde iç denetim ve denetim kurullarının kuruluş, işleyiş ve çalışma usulleri, 5253 sayılı kanunun 9. Maddesi ve 4721 sayılı kanunun 86. Maddesinde düzenlenmiştir.

 

Soru: Denetim Kurulunun görevleri nelerdir?

Cevap: Denetim Kurulu; derneğin, tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterip göstermediğini, defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve dernek tüzüğüne uygun olarak tutulup tutulmadığını, dernek tüzüğünde tespit edilen esas ve usullere göre ve bir yılı geçmeyen aralıklarla denetler ve denetim sonuçlarını bir rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar.

 

Soru: Denetim Kurulu asıl ve yedek üye sayılarında bir sınırlama var mı?

Cevap: Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.

 

Soru: Dernek Denetleme Kurulu Genel Kurul isteyebilir mi?

Cevap: Denetim Kurulu, derneğin asli ve zorunlu organlarından birisi olup gerekli gördüğü hallerde dernek genel kurulunun olağanüstü olarak toplanmasını talep etme yetki ve salahiyetine haizdir.

 

Soru: Kongre Dönemi iki yılda bir olan bir derneğin Denetim Kurulu iki yılda bir denetim yapabilir mi?

Cevap: Dernek denetim kurulu mutat denetimini 1 yıldan daha fazla bekletemez. Dernek Genel Kurulu kaç yılda bir yapılırsa yapılsın, dernek faaliyet ve muamelatının yılda en az 1 kez denetlenmesi kanuni bir zorunluluktur.

 

Soru: Dernek Denetim Kurulu olarak, dernek yönetim kurulunun hangi iş ve işlemlerinin denetiminden sorumludur ?

Cevap: Dernek denetim kurulu, 5253 sayılı kanunun 9. maddesinin 2. fıkrası amir hükmüne göre;

  1. Derneğin tüm faaliyetlerinin dernek tüzüğünde ortaya konan temel amaçlar doğrultusunda yürütülüp yürütülmediğini,
  2. Defter, hesap ve kayıtların mali mevzuata uygun yürütülüp, yürütülmediğini,
  3. Mali kayıtlar ve bu mali kayıtlara esas gelir ve gider evraklarının sahih olup olmadıklarını denetler.
  4. Dernek Denetim Kurulu bu mükellefiyeti dışında dernek tüzüğü ile emredilen ve temel mevzuata aykırı olmayan diğer denetim görevlerini de yapmakla sorumludur

 

Soru: Denetim Kurulu hazırlamış olduğu raporları kime verir?

Cevap: Denetim Kurulu 1 yılı geçmeyen aralıklarla denetlemek ve denetim sonucunu raporlayarak Yönetim Kuruluna, toplandığı zaman ise Genel Kurula sunmakla mükellef kılınmıştır.

 

Soru: Denetim Kurulu tarafından denetlenmek üzere talep edilen evrakların Yönetim Kurulu tarafında verilmediği durumlarda nasıl ispat edilecek?

Cevap: Denetlemek amacı ile istenilen  bilgi ve belgelerin tarafınıza ibraz edilmediğini ispat için Dernek denetim Kurulu olarak denetlemek amacı ile istediğiniz belge ve bilgileri içeren bir yazıyı derneğin evrak kayıt defterinden geçirerek Dernek Yönetim Kuruluna iletmeniz, bunun mümkün olmaması halinde ise Derneğin yasal ikametgâh adresine iadeli taahhütlü posta ile göndermeniz gerekecektir. Dernek Yönetim Kuruluna yaptığınız talebinize cevap alamamanız ve/veya olumsuz cevap almanız hallerinde ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyusunda bulunabilir, Dernek Yönetim Kurulunun kanuna aykırı fiillerini ve denetimi engellediğini beyan ederek Dernek Genel Kurulunun da olağanüstü olarak toplanmasını talep edebilirsiniz.

 

Soru: Dernek Denetim Kuruluda denetim yapabilecek derecede muhasebe bilgisi olan hiç kimse yoksa denetim nasıl yapılacak?

 Cevap: Denetim Kurulu olarak sunacağınız Denetim raporunuza, dışarıdan yaptırdığınız profesyonel denetime ilişkin raporu ek yaparak mali muamelatın denetimini dışarıdan yaptırdığınızı beyan edebilirsiniz.

 

Denetim raporu, Yönetim Kurulu veya Genel Kurula Denetim Kurulunuz tarafından sunulacağından raporun tüm sorumluluğu da kanunen ve usulen tarafınıza ait olacaktır.

 

Soru: Denetim Kurulunun raporu Yönetim Kurulunun ibrası yönünde etken midir?

Cevap: Yönetim Kurulunun ibra edilmesi, Denetim Kurulunun değil Genel Kurulun görevidir. Denetim Kurulunun Genel Kurula sunacağı denetim raporu, Genel Kurula Yönetim Kurulunu ibra aşamasında yol gösteren tespitler bütünüdür.

 

Soru: Yönetim Kurulu Denetim Kurulu bilgisi dışında başka bir denetim kuruluşuna derneğin iç denetimini yaptırabilir mi?

Cevap : Dernek Yönetim Kurulu derneğin iç denetimini  Denetim Kuruluna  danışmadan dışarıdan bağımsız bir firmaya yaptırmasında herhangi bir mahsur yoktur  “5253 Sayılı Kanunun 9. Maddesi, 1. fıkrası, 1. Cümlesi)  “Genel kurul, yönetim kurulu veya denetim kurulu tarafından iç denetim yapılabileceği gibi, bağımsız denetim kuruluşlarına da denetim yaptırılabilir.” Denilmektedir. 

Dernek Yönetim Kurulunun iç denetim amacı ile Denetim Kurulundan habersiz olarak bağımsız denetim kuruluşlarına denetim yaptırabileceği hususunda kanuni bir engel bulunmamaktadır.

 

Soru: Yönetim Kurulunca dışarıdan yapılan denetim Genel Kurula sunulabilir mi? Dışarıdan yapılan denetime ilişkin raporun yasal bir geçerliliği var mıdır?

Cevap: 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 86. maddesi ikinci fıkrası “Denetim kurulu, denetleme görevini, dernek tüzüğünde belirtilen esas ve usullere göre yapar; denetleme sonuçlarını bir raporla yönetim kuruluna ve genel kurula sunar.” Amir hükmü gereği, Genel Kurulca Yönetim Kurulunun ibrasına esas olarak alınacak denetim raporu, Dernek Denetim Kurulunca sunulan denetim raporudur.

 

Soru: Denetim Kurulu Üye sayısının yedeklerin ilavesine rağmen salt çoğunluğun altına düşmesi halinde ne yapılabilir:

Cevap :  Türk Medeni Kanunun 72. maddesi ile Derneklerde bulunması zorunlu tutulan organlardan sayılan Denetim Kurulu, toplantı ve karar yeter sayısı bulunmayan üye mevcuduna düştüğünden, derneğin Denetim Kurulunun yeniden teşekkülü için ivedilikle Olağanüstü Genel Kurula gitmesi gerekmektedir.

Dernek Yönetim Kurulu, Dernek Genel Kurulunu Olağanüstü Genel Kurula çağırmakla mükelleftir. Olağanüstü Genel Kurul, yeni Denetim Kurulunun teşekkülü gündemi ile toplanır ve denetim kurulu asıl ve yedek üyeliklerinin seçimini yapar.

 

Soru: Dernekler denetime tabi tutuluyor mu?

Cevap: Gerekli görülen hallerde, derneklerin tüzüklerinde gösterilen amaçlar doğrultusunda faaliyet gösterip göstermedikleri, defterlerini ve kayıtlarını mevzuata uygun olarak tutup tutmadıkları İçişleri Bakanı veya mülkî idare amiri tarafından denetletilebilir. (Dernekler Kanunu Madde 19)

 

Soru: Dernek bağımsız denetim kuruluşu tarafından denetlenmesi halinde dernek denetim kurulu tarafından tekrar denetim mecburiyeti var mı?

Cevap: Genel kurul, yönetim kurulu veya bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim yapılmış olması, denetim kurulunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. (Dernekler Kanunu Madde 9)

 

Soru: Denetim Kurulu ne zaman denetim yapar?

Cevap: Bir yılı geçmeyen aralıklarla her zaman denetim yapabilir.

 

Soru: Polis veya Jandarma denetim yapabilir mi?

Cevap: Denetimlerde kolluk kuvveti mensupları görevlendirilemez. (Dernekler Kanunu Madde 19). Kamu düzeninin korunması veya suç işlenmesinin önlenmesi nedenlerinden birine bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça, yine bu nedenlere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda mülkî idare amirinin yazılı emri bulunmadıkça, kolluk kuvvetleri, dernek ve eklentilerine giremez, arama yapamaz ve buradaki eşyaya el koyamaz. (Dernekler Kanunu Madde 20)

 

Soru: Dernekler habersiz denetlenebilir mi?

Cevap: İçişleri Bakanlığı ve mülkî idare amirlerinin yapacağı denetimler mesai saatleri içerisinde yapılır. Bu denetimler en az yirmidört saat önce derneklere bildirilir. (Dernekler Kanunu Madde 19)

 

Soru: Dernekleri kimler denetleyebilir?
Cevap : Dernekler: İçişleri Bakanı veya Derneğin bağlı olduğu İlin Valisi veya İlçenin Kaymakamı tarafından denetletilebilir. Spor Kulüplerini Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü denetleyebilir. Ayrıca Mahkeme kararı ile kolluk kuvvetlerde dernek ve eklentilerine girebilir. Bunların dışında hiçbir kurumun denetleme yetkisi bulunmamaktadır.  (Dernekler Kanunu Madde.19-12)

Bunun yanı sıra lokallerde oyun oynanıyor veya yemek yeniyorsa işletme konumunda değerlendirilirler. Bunların bağlı olduğu belediye başkanlığından işyeri açma ve işletme ruhsatı almaları gerekir. Bu tür işyerleri kendi görev alanları ile ilgili olarak zabıta, çevre müdürlüğü ve sağlık müdürlüğü de denetleyebilir. Ayrıca işletme konumuna gelen tesisleri vergi yönüyle mali denetmenler de denetleyebilir.

Soru: Derneğin Denetim Kurulu dernek defterlerini denetlemek amacı ile Yönetim Kurulunda talep etmesi halinde yönetim kurulu defterleri denetim kuruluna vermiyorsa ne yapılabilir?

Cevap: “Denetim kurulu üyelerinin istemi üzerine, her türlü bilgi, belge ve kayıtların, dernek yetkilileri tarafından gösterilmesi veya verilmesi, yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteğinin yerine getirilmesi zorunludur. Bu hükme aykırı hareket eden dernek yöneticileri tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin, gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde, öğrenme tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesine zayi belgesi almak için başvurmayan veya bu belgeyi denetim sırasında ibraz edemeyenler için belge ve kayıtların gösterilmemesi gibi durumlarda adli makamlara müracaat edilebilir.   3 aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

 

Soru: Dernekler Birimince yapılan denetimlerin amacı nedir?

Cevap: Kuruluşun, tüzüğünde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda ve mevzuata uygun olarak faaliyet gösterip göstermediğini, faaliyetleri ile ilgili işlem ve eylemlerinin doğruluk, verimlilik ve etkililik yönlerinden amacına uygun olup olmadığını ve işlevlerini yerine getirip getirmediğini belirlemek, kuruluşun daha fonksiyonel bir yapıya sahip olabilmeleri için rehberlik etmek ve ortaya çıkabilecek sorunların önceden giderilmesi için yardımcı olmak amacı ile denetlenir.

 

Soru: Dernekler Birimi tarafından hangi durumlarda Genel Denetim Yapılır?

Cevap: Genel denetim; Bakanlığa gönderilen ihbar veya şikâyet üzerine veya Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde kuruluşun tüm iş ve işlemlerinin geneli denetlenir.

 

Soru: Özel Denetim hangi durumlarda yapılır?

Cevap: Bakanlıkça belirlenen konularla sınırlı olmak üzere yapılan denetimdir.

 

Soru: Dernek daha önce genel denetimden geçmiş ise tekrar denetim yapılabilir mi?

Cevap: Genel denetimin yapılacağı tarihten önceki son üç yıl içinde, Mülkiye Müfettişleri veya Dernekler Denetçileri tarafından kuruluşun genel denetim yapılmışsa, bu denetimden sonraki işlemleri denetlenir.

 

Soru: Derneğin denetimi nerede yapılır?

Cevap: Denetim, kuruluşun yerleşim yerinde ve kuruluş yetkililerinin huzurunda yapılması asıldır. Ancak, kuruluşun ikametgâhının denetimin sağlıklı yapılmasına elverişli olmadığı hallerde, bu durum gerekçeleri belirtilmek suretiyle bir tutanakla tespit edilir. Bu durumda öncelikle kuruluşun ikametgâhının bulunduğu yer dernekler biriminde denetim faaliyeti yürütülür. İlgili dernekler biriminde de uygun yer bulunmaması halinde durum bir üst yazı ile kuruluşun ikametgâhının bulunduğu yerin mülki idare amirine bildirilir. Denetim, mülki idare amirinin belirleyeceği kamu kurum ve kuruluşlarından birine ait başka bir yerde yapılır. Denetim, kuruluşun merkezinde yapılmayacak ve kuruluşun görevlileri hazır bulunamayacak ise denetim için alınan defter ve belgeler tutanak ile teslim alınır ve tutanak ile teslim edilir, bu durum düzenlenecek raporlarda ayrı bir madde olarak açıklanır.

 

Soru:  Denetimde incelenecek belgeler nelerdir?

Cevap: Dernek Genel Denetimi için aşağıda belirtilen evraklar istenir.

  1. Kuruluşun tasdikli tüzüğü ve varsa diğer iç mevzuatı,
  2. İnceleme yapılacak dönemde tutulması zorunlu olan defterler;
  • İşletme hesabı esasında defter tutulması halinde; karar defteri, üye kayıt defteri, evrak kayıt defteri ve işletme hesabı defteri,
  • Bilanço esasında defter tutulması halinde; karar defteri, üye kayıt defteri, üvrak kayıt defteri, yevmiye defteri ve büyük defter,
  • Demirbaş defteri, alındı belgesi kayıt defteri ve envanter defterinin tutulması zorunlu olmadığından, tutulmuş ise bu defterlerde incelenir.
  1. Gelir toplanmasında kullanılmak üzere bastırılmış olan alındı belgeleri ve ayni yardım tahsil belgeleri,
  2. Kuruluşun banka hesaplarına ilişkin hesap ekstreleri (Banka yetkililerince tasdik edilmiş olarak),
  3. Harcama belgeleri ve ayni yardım teslim belgeleri,
  4. Yetki belgeleri,
  5. Genel kurul evrakı;
  • Toplantı duyurusuna ilişkin belge,
  • Toplantı açılış ve divan tutanakları,
  • Toplantıda verilen önergeler,
  • Oylamalar gizli yapılmışsa oy pusulaları, faaliyet, denetim ve mali raporlar,
  • Genel kurul sonuç ve varsa organlardaki değişiklik bildirim yazları,
  1. Gelen giden evrak dosyaları,
  2. Dernek beyannameleri,
  3. Üyelikle ilgili yazışmalar;
  • Üyelik müracaat dilekçeleri,
  • Üyelik müracaatlarına verilen cevap yazıları,
  • Varsa üyelikten ayrılma talep yazıları,
  1. Gayrimenkullerin tapu ve kullanım durumlarına ilişkin belgeler(Kira kontratı vb.) ,
  2. Taşıt araçlarına ilişkin ruhsat belgeleri,
  3. Sandığı ve ticari işletmesine ilişkin defter ve belgeler
  4. Kuruluşa ait sair belgeler.

 

Soru: Yönetim Kurulu tarafından  Denetim Kurulu üyelerinin yapacakları denetim için  Denetim Kurulu Üyelerine ücret ödeyebilir mi?

 Cevap: Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.  (5253 sayılı Dernekler Kanununun 13. Maddesinin 2. Fıkrası)

Kanunun açık hükmünden de anlaşılacağı üzere Dernek Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerine ücret, ödenek, yolluk ve tazminatlar konusunda tek yetkili makam Dernek Genel Kuruludur. Yani Yönetim Kurulu olarak Denetim Kurulu üyelerine ücret ya da oturum huzur hakkı verme gibi bir yetkisi yoktur.

 

Soru: Denetimlerde suç teşkil edici bir fiilin olması halinde ne yapılır?

Cevap: Denetim sırasında suç teşkil eden fiillerin tespit edilmesi halinde ilgili mülki idare amirliği tarafından durum derhal Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.

 

 

 

 

DERNEKLERİN DENETİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLİR

  • Tutulması zorunlu defterlerin tamamı mevcut mudur ve bu defterler usulüne uygun tutulmakta mıdır? Defterler yetkili mercilere tasdik ettirilmiş midir? (D.K. Madde:11 ve Der.Yön. Madde: 32,33,34,36)
  • Derneğin yerleşim yerindeki değişiklikler mülki idare amirliğine bildirilmiş midir? (5253 sayılı Dernekler Kanunu “D.K.” Madde: 23)
  • Son olağan genel kurul toplantısı, dernek tüzüğünde belirtilen zamanda yapılmış mıdır? (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu “T.M.K.” Madde: 74)
  • Dernek genel kurulu izleyen 30 gün içinde organlarına seçilen asıl ve yedek üyeleri mülki idare amirliğine bildirmiş midir? (D.K. Madde: 23)
  • Dernek organlarındaki değişiklikler 30 gün içinde mülki idare amirliğine bildirilmiş midir? (D.K. Madde: 23)
  • Genel kurul toplantılarına ilişkin işlemlerde, mevzuat hükmüne uyulmuş mudur? (T.M.K. Madde: 73 ila 83 ve Dernekler Yönetmeliği “Der.Yön.” Madde: 13 ila 15)
  • Dernek gelirlerini toplayan kişiler adına yetki belgesi düzenlenmiş midir? Düzenlenen yetki belgesi ile ilgili konularda mevzuata uygun hareket edilmiş midir? (D.K. Madde:11 ve Der.Yön. Madde: 46)
  • Dernek adına gelir toplamakla yetkili kişilerce tahsil edilen paralar; mevzuatta öngörülen sürede derneğin saymanına teslim edilmiş veya derneğin banka hesabına yatırılmış mıdır ? (Der.Yön.Madde: 47)
  • Alındı belgelerinin biçimi, bastırılması, kontrolü, teslim alınması, gelir toplayacak kişilere verilmesi ve doldurulması, saklanması, saymanlar arasında devir teslimi ile ilgili konularda mevzuata uygun hareket edilmiş midir? (Der.Yön. Madde: 42 ila 45)
  • Dernek gelir ve giderleri usulüne uygun belgeler ile yapılmış mıdır? (D.K. Madde: 11, Der.Yön. Madde: 38)
  • Derneğin, defter ve kayıtlarında ve Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi kurumlarıyla yazışmalarında Türkçe dışında başka dil kullanma yasağına uyulmakta mıdır? (D.K. Madde: 31)
  • Üyeliğe kabul ve üyelikten çıkartılma işlemlerinde, mevzuata uygun hareket edilmiş midir? (T.M.K. Madde: 63 ila71 ve 93)
  • Dernekte, bazı ad ve işaretleri kullanma yasağı ile askerliğe, milli  savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı faaliyette bulunma yasaklarına uyulmakta mıdır?    (D.K. Madde: 29, 30)
  • Dernek yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunmuş mudur? (D.K. Madde- 13)
  • Dernek, edindiği taşınmazları tapuya tescilinden itibaren bir ay içinde mülki idare amirliğine bildirmiş midir? (D.K. Madde: 22)
  • Derneğin öğrenci yurdu, ilgili mercilerden izin alınarak açılıp işletilmekte midir? (D.K. Madde:26 ve Der.Yön. Madde: 95)
  • Dernek lokalinin açılıp işletilebilmesi ve lokalde alkollü içki verilebilmesi için mahallin en büyük mülki idare amirinden izin alınmış mıdır? Dernek lokalinde, Yönetmeliğin lokalle ilgili hükümlerine uyulmakta mıdır? (D.K. Madde:26 ve Der.Yön. Onuncu Bölüm)
  • Derneğin dış ülkelerdeki gerçek ve tüzel kişilerden veya diğer kuruluşlardan aldığı yardımlar için mülki idare amirliğine önceden bildirimde bulunmuş mudur? Nakdi yardımlar bankalar aracılığıyla alınmış mıdır? (D.K. Madde: 21 ve Der.Yön. Madde: 18-20 )
  • Dernek, yabancı bir dernekle birlikte Türkiye’de faaliyette veya işbirliğinde bulunmuş ise yabancı dernek için İçişleri Bakanlığından gerekli izin alınmış mıdır? (D.K. Madde: 5 ve Der.Yön. Madde: 26-29)
  • Derneğin faaliyetleri, tüzüğünde belirtilen amaç ve çalışma konularına uygun mudur ? (D.K. Madde: 30 ve T.M.K Madde: 90)
  • Denetleme kurulu, dernek tüzüğünün ve mevzuatın öngördüğü sürelerde, denetleme görevini yerine getirmiş midir? (D.K. Madde: 9; T.M.K. madde-86)
  • Dernek, beyannamelerini süresi içerisinde mülki idare amirliğine   vermiş midir? Beyannamede yer alan bilgiler defter ve kayıtlarına uygun mudur? (D.K. Madde:19)
  • Derneğin adında bulunan izinle kullanılabilecek kelimeler için İçişleri Bakanlığından gerekli izin alınmış mıdır? (D.K. Madde: 28)
  • Dernek, herhangi bir platform içinde yer almış ise tüzüğündeki amaca uygun mudur? Yetkili organın bu konuda kararı var mıdır? (D.K. Madde: 25 ve Der.Yön. Madde: 94)
  • Derneğin yardım toplama faaliyetleri için, yetkili merciden izin alınmış mıdır? (2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu Madde: 7)
  • Kamu yararına çalışma niteliği bulunan derneklerin yöneticileri ve denetçileri ile bunların şube başkanları mal bildiriminde bulunmuşlar mıdır? (3628 Sayılı Kanun Madde: 2, 8)
  • Derneğin ticari faaliyetleri için iktisadi işletme kurularak vergi mükellefiyeti tesis ettirilmiş midir? Ticari işletmeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrıca defter tutulmuş mudur? (5520 sayılı Kurumlar Vergisi Madde: 1 ila 5 ve Der.Yön. Madde: 31)
  • Ücretli olarak çalıştırılan personel için ilgili kurumlara bildirimde bulunulmuş mudur? (5510 sayılı Kanun Madde: 8 ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Madde: 94)
  • Derneğin yayınları için mevzuata uygun olarak Cumhuriyet Başsavcılığına Beyanname verilmiş midir? (5187 sayılı Basın Kanunu Madde: 10)
  • Derneğin sandığı mevzuata uygun olarak kurulmuş mudur? Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen esas ve usullere göre işletilmekte midir? (D.K. Madde: 12, Der.Yön. Madde: 72 ila 82)
  • Dernek 5072 sayılı Kanun kapsamında ise, adı geçen kanunun 2 nci maddesinde yer alan temel ilkelere uyulmuş mudur?
  • Dernek hakkında yapılan adli ve idari işlem var mıdır?
  • Yukarıda belirtilenler dışında, incelenen ve raporda yer verilmesi gereken konular var mıdır?

DERNEĞİN KAPANMASI VE TASFİYE

 

Soru: Derneğin genel kurul kararı ile feshedilebilmesi için gereken toplantı ve karar yeter sayısı nedir?

Cevap: Genel kurulda fesih kararı verilebilmesi için birinci toplantıda, toplantıya katılma hakkı bulunan üyelerden en az 2/3 ünün hazır bulunması, hazır bulunanların da en az 2/3 ünün olumlu oy vermesi ile fesih kararı alınır. Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamazsa, ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz ancak ikinci toplantı da yönetim ve denetim kurulu asıl üyeleri toplamının 2 katından aşağı olmamak üzere toplanır. Bu şekilde toplanılması halinde de toplantıya katılan üyelerin 2/3 ünün kabul oyu ile karar alınabilir. Aksi halde tüzel kişilik sona ermez. (Medeni Kanun 78 ve 81)

 

Soru: Dernek tasfiye edilmesi halinde mal varlığı ne olur?

Cevap: Genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır. Tüzükte tasfiyenin ne şekilde yapılacağının genel kurul kararına bırakıldığı hallerde, genel kurul tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamış ise, yahut dernek mahkeme kararı ile feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme kararıyla derneğin amacına en yakın ve kapatıldığı tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir. Feshedilmesi için hakkında soruşturma veya dava açılmış olan bir dernek, fesih ve buna bağlı olarak dernek mallarının devrine dair bir karar aldığı takdirde, soruşturma ve dava sonuçlanıncaya kadar devir işlemi yapılmaz.  (Dernekler Kanunu Madde 15)

 

Soru: Federasyonun tasfiye edilmesi halinde mal varlığı ne olur?

Cevap: Federasyonun feshi veya tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde tüm mal varlığı ve haklar federasyonu oluşturan derneklere, federasyona seçilmiş genel kurul üyeleri oranında devir ve intikal ettirilir.

 

Soru: Konfederasyonun tasfiye edilmesi halinde mal varlığı ne olur?

Cevap: Konfederasyonun feshi veya tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde tüm mal varlığı ve haklar konfederasyonu  oluşturan federasyonlara, konfederasyona seçilmiş genel kurul üyeleri oranında devir ve intikal ettirilir.

 

Soru: Dernek Şubesi’nin  tasfiye edilmesi halinde mal varlığı ne olur?

Cevap: Dernek Şubesinin feshi veya tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde tüm mal varlığı ve haklar dernek genel merkezine  devir ve intikal ettirilir.

 

Soru: Tasfiye Kurulunun görevleri nelerdir?

Cevap: Tasfiye Kurulunun görevleri şunlardır:

  • Tasfiye kurulu, önce derneğin hesaplarını inceler. İnceleme esnasında derneğe ait defterler, alındı belgeleri, harcama belgeleri, tapu ve banka kayıtları ile diğer belgelerinin tespiti yapılarak varlık ve yükümlülükleri bir tutanağa bağlanır.
  • Tasfiye işlemeleri sırasında borçlu olduğu tespit edilen derneklerin alacaklılarına çağrıda bulunulur ve varsa malları paraya çevrilerek alacaklılara ödenir.
  • Derneğin alacaklı olması durumunda borçlulardan alacaklar tahsil edilir.
  • Alacakların tahsil edilmesi ve borçların ödenmesinden sonra kalan para ve mallar tüzükte belirtildiği şekilde devredilir.
  • Derneklerin para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip tasfiye kurulu tarafından durumun yedi gün içinde bir yazı ile dernek merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine bildirilmesi ve bu yazıya tasfiye tutanağının da eklenmesi zorunludur.
  • Tasfiyeye ilişkin tüm işlemler tasfiye tutanağında gösterilir ve tasfiye işlemleri, mülki idare amirliklerince haklı bir nedene dayanılarak verilen ek süreler hariç üç ay içinde tamamlanır.

 

Soru: Mahkeme kararıyla kapatılan derneğimizin hak ve alacaklarının akıbeti ne olacaktır?

Cevap: Genel kurul kararı ile feshedilen derneklerin hak ve alacakları ile taşınmazları tüzükte belirtilen yere devredilir. Tüzükte belirtilememişse genel kurul fesih kararı ile beraber bunu da tespit etmelidir. Aksi halde yani genel kurulun yapılmaması veya toplanamaması veya bu kararı alamaması halinde derneğin bütün para, mal ve hakları mahkeme kararı ile derneğin amacına en yakın ve kapatıldığı tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir. (Der. Kan. 15 md.)

 

Soru: Dernek hangi durumlarda mahkeme kararı ile kapatılır?

Cevap:

  • Yeni kurulan bir derneğin kuruluş işlemleri sırasında eksikliklerinin tespit edilmesi halinde bu eksikliklerinin giderilmesi için tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve tespit edilen kanuna aykırılık giderilmezse;
  • Dernek kuruluşunun resmiyet kazanması yani; Medeni Kanun’un 62. maddesi uyarınca, yazılı bildirimi takip eden ilk altı ay içinde ilk genel kurul toplantısının yapılmaması halinde
  • Derneğin amacı, kanuna veya ahlaka aykırı hâle gelirse; cumhuriyet savcısının veya bir ilgilinin istemi üzerine mahkeme, Medeni Kanun’un 89. maddesi uyarınca derneğin feshine karar verir. Mahkeme, dava sırasında faaliyetten alıkoyma dâhil gerekli bütün önlemleri alır.
  • Dernek en az iki olağan genel kurulunu yapmaması halinde en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu cumhuriyet savcılığına bildirir.

 

Soru: Dernekler Hangi Hallerde Kendiliğinde kapanmış sayılır?

Cevap: Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer:

  1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
  2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,
  3. Borç ödemede acze düşmüş olması,
  4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
  5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması

 

Soru: Fesih için ilgili makamlar tarafında dava açılan bir dernek dava sonucu beklenmeden faaliyetlerini devam etmesi  veya kongre yapması mümkün müdür?

Cevap:  Sadece fesih için bir dava açılmış olması hâli, derneğin yasal işlemlerini yapmasına bir engel teşkil etmez. Eğer mahkeme tarafından faaliyetten  alıkoyma ya da durdurma kararı mevcut değilse, derneğin yasal statüsü devam ettiğinden, olağan genel kurul toplantısının kanunda öngörülen şekilde yapılması gerekecektir.

 

Soru: Derneğin tasfiyesinden sonra mal ve hakların devrini kim hangi sıfatla yapacaktır?

Cevap: Genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır. Tasfiye edilen bir derneğin  para, mal ve haklarının devri, son yönetim kurulu üyelerinden oluşan tasfiye kurulunca yapılır. Bu işlemlere, feshe ilişkin genel kurul kararının alındığı veya kendiliğinden sona erme halinin kesinleştiği tarihten itibaren başlanır. Tasfiye süresi içinde bütün işlemlerde dernek adında “tasfiye halinde ……. Derneği” ibaresi kullanılır.

 

Soru: Mahkeme Kararı ile kapatılan bir derneğin tasfiye işlemleri nasıl ve kimler tarafından yapılacaktır?

Cevap: Dernek yasal sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeni ile ilgili birimin müracaatı üzerine mahkeme tarafından kapatılmış ise mahkeme tarafından tasfiye kurulu ataması yapılmamış ise son görev yapan yönetim kurulu içerisinde oluşacak bir tasfiye kurulu tarafından tasfiye işlemleri tamamlanarak Dernekler Birimine bildirilir.

 

Soru: Borçlu bir dernek tasfiyeye girmesi halinde borçları nasıl ödeyecek?

Cevap: Tasfiye işlemeleri sırasında tasfiye kurulu tarafından borçlu olduğu tespit edilen derneklerin alacaklılarına çağrıda bulunulur ve varsa malları paraya çevrilerek alacaklılara ödenir.

 

Soru: Tasfiye işlemleri başlayan bir derneğin borçlarını karşılayacak kadar mal varlığı yoksa borçlar nasıl ödenecek

Cevap: Derneğin borçlanmasında yönetim kurulunun ihmali söz konusu ise borçlardan yönetim kurulu sorumlu tutulur. Yönetim Kurulunun ihmali dışında dernek faaliyetlerinden kaynaklı bir borçlanma oluşmuş ise üyeler eşit oranda borçları ödemekle sorumlu tutulur. Üyelerden tahsil edilerek borçlar ödenir.

 

Soru: Derneğin tasfiyesinden sonra defter ve belgeler ne olacak?

Cevap: Tasfiye edilen derneklerin defter ve belgelerini tasfiye kurulu sıfatıyla son yönetim kurulu üyeleri saklamakla görevlidir. Bu görev, bir yönetim kurulu üyesine de verilebilir. Bu defter ve belgeler beş yıl süre ile saklanmalıdır.

 

Soru: Derneğin tasfiyesi ile ilgili hangi evraklar düzenlenir ve evraklar nereye verilir?

Cevap: Derneğin tasfiye kararı verildikten sonra

  • Mülki İdare Amirliğine yazılacak dilekçe
  • Tasfiye Kurulu Tutanağı
  • Genel Kurul Tutanağı ile birlikte Mülki İdare Amirliğine verilir.

 

Soru: Tasfiye edilen bir dernek bir sonraki yıl beyanname verecek mi?

Cevap:  Derneğin tasfiyesi nedeni ile  gerekli organlara sahip olmaması gerekçesiyle fiil ehliyetini kullanamayacaktır. Derneğin genel kurul kararıyla feshedilmesi nedeniyle bir sonraki  yıl dernek beyannamesini verilmesine gerek bulunmamaktadır.

 

 

 

 

 

 

ÖRNEK-1

DİLEKÇE

ARDAHANVALİLİĞİ

İL DERNEKLER MÜDÜRLÜĞÜNE

/       /20

75-../…Kütük nolu ………………………………………. adresinde bulunan …………… DERNEĞİ’mizin  …/…’2015 tarihte yapmış olduğu olağanüstü genel kurul toplantısında derneğin feshine karar verilmiştir.

Gereğinin yapılmasını bilgilerinize arz ederim.

Tasfiye Halindeki ….Dernek  Başkanı

Adı Soyadı İmzası

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÖRNEK-2

GENEL KURUL TUTANAĞI

 

GENEL KURUL TUTANAĞI

İdare Merkezi …………….. ilçesinde kurulu bulunan 75-…./….. Kütük numaralı ……………. DERNEĞİ’nin olağan genel kurul toplantısı yeter sayı ile …./…./20…. tarihinde saat ………  de başladı.

Gündem gereği toplantıyı Yönetim Kurulu Başkanı  ……….. açtı. Divan Başkanlığı seçimine geçildi. Divan Başkanlığına ……… Başkan Yardımcılığına ……..…….. ve Katip Üyeliğe …………  seçildiler.

Saygı duruşundan sonra, Gündem sırası ile faaliyet raporu okundu, oybirliğiyle ibra edildi.

Derneğin feshine geçildi. Derneğin işlevlerini yerine getiremediğinden fesih edilmesi tartışıldı. Derneğin feshedilmesi oya sunuldu oybirliğiyle derneğin feshine karar verildi. Derneğin parası, demirbaşı, menkul ve gayrimenkulünün bulunmadığı, Genel Kurulca aktarılacak herhangi bir şeyin olmadığı ifade edildi Gündemde görüşülecek başka konu olmadığından Divan Başkanı toplantıyı kapattı. ..…./..…./20…..

 

Divan Başkanı            Başkan Yardımcısı                    Katip Üye

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÖRNEK-3

TASFİYE TUTANAĞI ÖRNEĞİ

 

TASFİYE TUTANAĞI

 

İdare Merkezi ………….. ilçesinde olmak üzere 75 – ……./…… kütük numarası ile kurulu bulunan ……………  DERNEĞİ’NİN …/../2015 . tarihinde yapmış olduğu Olağan//Olağanüstü toplantısında 4721 sayılı kanunun 88. maddesine göre derneğin feshine karar verildi ve tasfiyesinin yapılması için 5253 sayılı dernekler kanununun 15. maddesine göre yönetim kurulu toplanarak derneğin tasfiyesine geçildi.

  1. Üye kayıt defteri: Dernekler Müdürlüğünden / Noterliğinden ………. tarih ve ………. sayı ile ………. tek sayfa olarak tasdik olup, ………. sayfası kullanılmış diğer sayfaları kullanılmamıştır.
  2. Karar Defteri:.: Dernekler Müdürlüğünden / Noterliğinden ………. tarih ve ………. sayı ile ………. tek sayfa olarak tasdik olup, ………. sayfası kullanılmış diğer sayfaları kullanılmamıştır
  3. İşletme Defteri: Dernekler Müdürlüğünden / Noterliğinden ………. tarih ve ………. sayı ile ………. tek sayfa olarak tasdik olup, ………. sayfası kullanılmış diğer sayfaları kullanılmamıştır
  4. Evrak Kayıt Defteri: Dernekler Müdürlüğünden / Noterliğinden ………. tarih ve ………. sayı ile ………. tek sayfa olarak tasdik olup, ………. sayfası kullanılmış diğer sayfaları kullanılmamıştır

Alındı Belgelerinden:

….. seri nolu …. ‘den başlayıp …. sona eren Alındı belgesinin …. seri numaraya kadar kullanılmış diğer seri numaraları kullanılmamış.

….. seri nolu  …. ‘den başlayıp ….  sona eren Alındı belgesinin … seri numaraya kadar kullanılmış diğer seri numaraları kullanılmamış.

Dernek defterlerinin incelenmesi neticesinde gelirler toplamı … TL olduğu giderler toplamının …….. .TL olduğu, derneğin gelir ve gider farkının …… TL olduğu dernek demirbaş eşya kayıt defterinde kayıtlı eşyasının kullanılmaz halde olduğundan yönetim kurulunun  ../../2015 tarihli kararı ile hurdaya ayrıldığı derneğin banka hesabında para olmadığı tespit edilmiştir.

Dernekler kanununun 15. maddesine göre feshine karar verilen derneğin defterlerinin kullanılmayan sayfaları ve alındı belgelerinin kullanılmayan makbuzları imha edilerek tasfiye tarihinden itibaren beş yıl süre ile saklaması için Dernek başkanına teslim edildiğine dair tanzim edilen iş bu Tasfiye Tutanağı birlikte imza altına alınmıştır. ../../2015

 

 

Tasfiye K. Üyesi                Tasfiye K. Üyesi         Tasfiye K. Üyesi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÖRNEK-4

DERNEĞİN MAHKEME KARARI İLE KAPATILMASI HALİNDE DİLEKÇE ÖRNEĞİ

 

ARDAHAN VALİLİĞİ

İL DERNEKLER MÜDÜRLÜĞÜNE

 

/       /20

75/../ … Kütük nolu  ….  adresinde bulunan ………….. DERNEĞİ’mizin  …….. Sulh Hukuk Mahkemesi ……  tarihinde Kendiliğinden sona erdiğini tespit etmiştir.

Gereğinin yapılmasını bilgilerinize arz ederim.

 

Tasfiye Halindeki ….Dernek  Başkanı

Adı Soyadı İmzası

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÖRNEK-5

DERNEĞİN MAHKEME KARARI İLE KAPATILMASI HALİNDE TASFİYE TUTANAĞI ÖRNEĞİ

 

 

TASFİYE TUTANAĞI

 

İdare merkezi  ……..  ilçesinde kurulu bulunan 75-. / ..…  kütük numaralı  …………..  DERNEĞİ’NİN ../../2015  tarihli …..……  Sulh Hukuk Mahkemesinin  ……  Esas …… Karar ile 4721 sayılı yasanının 87. maddesine istinaden derneğin kendiliğinden dağılmış sayılması kararı alınması üzerine tasfiyesi ile ilgili son yönetim kurulu üyeleri  …… ’den oluşan tasfiye kurulu görevine başladı.

Derneğin gelir ve gider defteri kontrol edildi ve parasının olmadığı Demirbaşının bulunmadığı, gayrimenkulunun bulunmadığı tespit edildi. Derneğin mühür ve kaşeleri iptal edildi. 5253 sayılı Dernekler Kanununun 15.maddesine göre ve diğer kanunlara göre derneğin defterleri kanuni süresi içinde saklanmak üzere yönetim kurulu başkanına teslim edildi. İş bu tutanağı tanzimle altı imza edildi.  ……/………./20……

 

 

Tasfiye K. Üyesi         Tasfiye K. Üyesi          Tasfiye K. Üyesi